Çin'i saran ve onlarca ülkeye sıçrayan bir salgına neden olan yeni virüs, en erken 1 Aralık 2019'da zatürre benzeri belirtilerle hastanelere yapılan başvurular olarak kayıtlara geçti.
ABD basını, salgına dair ilk uyarıyı yapan doktorla bu konuda onunla sohbet eden meslektaşlarının polis tarafından hedef alındığını ileri sürdü.
8 Çinli doktor 'söylenti uydurmak, yaymak ve toplumsal düzeni bozmak gibi yasadışı eylemlerde bulunmakla' suçlanadursun, diğer yandan koronavirüs kontrol dışı şekilde yayıldı.
Li Wenliang, a #Wuhan doctor believed to be one among the eight whistleblowers who first reported about the outbreak of #novelcoronavirus resulting in police detention for allegedly spreading “rumors”, was diagnosed with the infection Saturday. https://t.co/TNwmT71GZy pic.twitter.com/AIUrObgNVA
— Global Times (@globaltimesnews) February 1, 2020
On December 30, Li Wenliang dropped a bombshell in his medical school alumni group on the popular Chinese messaging app WeChat: seven patients from a local seafood market had been diagnosed with a SARS-like illness and quarantined in his hospital. https://t.co/wtDjcTqclM
— CNN (@CNN) February 4, 2020
'Kendinizi koruyun, sevdiklerinizi uyarın' diye yazdı
Yeni tür koronavirüs (2019-nCoV) ile ilgili ilk uyarının kaynağı doktor Li Wenliang da 'susturulmasının' ardından koronavirüs kapanlar arasına katıldı.
Salgının merkezi olan Vuhan'da Merkez Hastanesi'nin göz bölümünde çalışan Dr. Li Wenliang, popüler Çin mesajlaşma uygulaması WeChat'teki tıp fakültesi mezunlar grubunda 30 Aralık'ta bir paylaşım yaptı.
Bir et pazarından 7 hastanın SARS benzeri bir hastalık teşhisi konularak hastanede karantinaya alındığını bildiren Li, ilk mesajında yapılan testleri gördüğünü, hastalara şiddetli akut solunum yolu sendromu SARS teşhisi konulduğunu yazdı.
İkinci mesajında ise bunun SARS'ı da içeren bir virüs ailesi olan koronavirüsün yeni bir türü olduğunu belirten 34 yaşındaki Li, dostlarına "Kendinizi koruyun, sevdiklerinizi uyarın" telkininde bulundu.
SARS'la ilgili ilk mesajı yüzünden
Çin'de Kasım 2002 - Temmuz 2003 arası yüzlerce can alan SARS'la ilgili acı anılar hala tazeliğini korurken, Li'nin ilk mesajı, ekran görüntüleri alınarak kimliği kapatılmaksızın sosyal medyada paylaşıldı.
"Sanal alemde dolaşımda olduklarını görünce benim kontrolüm dışına çıktıklarını ve muhtemelen cezalandırılacağımı anladım" diyen Li, yanılmadı.
CNN'e göre Li, kısa süre sonra Vuhan polisi tarafından söylenti yaymakla suçlanırken, salgının ilk günlerinde öldürücü virüsle ilgili ifşaatta bulunmaya çalışan bir dizi doktor da aynı kaderi paylaştı.
Bugün itibarıyla Çin anakarasında 425, Hong Kong ve Filipinler'de birer can alan yeni tür koronavirüsün bulaştığı yaklaşık 21 bin kişi arasında, ilk uyarıyı yapan Dr. Li Wenliang da var.
CNN'in yoğun bakımda oksijen desteği alırken telefonla ulaştığını duyurduğu Li, mesajlarıyla sadece üniversiteden arkadaşlarını dikkatli olmaları için uyarmak istediğini, kendisinin de bir hastayı tedavi ederken virüse yakalandığının cumartesi günü teyit edildiğini söyledi.
'Çin'de toplumsal tepki büyüyor'
CNN'in haberinde, 'Çin'de öldürücü virüse dair halka ilk uyarının gecikmesi, bu yüzden salgının kontrolden çıkması ve hastalıkla ilgili bilgilerle haberlere sansür uygulanmasına giderek büyüyen tepkiler olduğu' dile getirildi.
Habere göre, Li'nin meslektaşlarına mesaj attığı 30 Aralık'ta, Vuhan Belediyesi Sağlık Komisyonu da şehrin sağlık kurumlarına acil kodlu ihtar gönderdi.
Et pazarından bir dizi hastanın bilinmeyen bir tür zatürreye yakalandığını bildiren belgede, "Kişi ya da kurumların izin almadan kamuoyuna tedaviyle ilgili bilgi açıklaması yasaktır" denildiği öne sürüldü.
Hastanede sorgu sual
CNN, devlete bağlı Pekin Gençlik Gazetesi'ni kaynak göstererek, 31 Aralık'ın ilk saatlerinde Vuhan yerel sağlık yetkililerinin salgınla ilgili acil toplantı düzenlediğini, ardından Li'nin çalıştığı hastanede vakalardan nasıl haberdar olduğuna dair sorguya çekildiğini yazdı.
Çinli yetkililer, aynı gün ilerleyen saatlerde salgını açıklayıp Dünya Sağlık Örgütü'nü (DSÖ) alarma geçirdi.
'Toplumsal düzeni vahim şekilde bozmakla' suçlandı
Buna karşın, Li, 3 Ocak'ta karakola çağrılıp 'söylenti yaymak ve toplumsal düzeni vahim şekilde bozmakla' suçlandı.
'Yasadışı eylemlerde' bulunmama sözü veren belge imzalattılar
Doktorun 'kabahat' işlediğini kabul eden ve bir daha 'yasadışı eylemlerde' bulunmama sözü veren bir belge imzaladığını aktaran CNN, bu belgenin fotoğrafını gördüğünü yazdı.
Li Wenliang, the Chinese doctor who tried to warn others about coronavirus until police accused him of "making false comments" that had "severely disturbed the social order. If you continue this illegal activity, you will be brought to justice” https://t.co/k5ouZTqPb8
— Alfons López Tena (@alfonslopeztena) February 4, 2020
'Sosyal medyada Li'ye teşekkür yağıyor'
Bir saat sonra karakoldan gönderilen ve göz doktoru olduğu Vuhan Merkez Hastanesi'nde çalışmaya geri dönen Li, salgınla ilgili her şeyin resmi çizgiye göre yapılması gerektiğinden elinden bir şey gelmediğini ve kendisini çaresiz hissettiğini dile getirdi.
10 Ocak'ta farkına varmadan koronavirüslü bir hastayı muayene eden Li, öksürmeye başladı ve ertesi günü ateşi çıktı, 12 Ocak'ta hastaneye kaldırıldı ve ilerleyen günlerde durumu kötüleştiğinden yoğun bakıma alındı ve kendisine oksijen desteği verildi. 1 Şubat'ta testlerden 'koronovirüs pozitif' sonucu geldi.
CNN, çok fazla öksürdüğü ve zor nefes aldığı için telefonda konuşurken zorlandığını aktardığı Li için Çin sosyal medya sitesi Weibo'da on binlerce kullanıcının 'uyarıda bulunduğu için teşekkür eden ve acilen şifa bulmasını dileyen' yorumlar bıraktığını kaydetti.
