Başkent Üniversitesi tarafından, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını ile mücadele sürecinde, maske kullanımına yönelik davranışları tespit etmek amacıyla yapılan bilimsel araştırma, toplumun maske kullanımında 'yeteri düzeyde bilinçli olmadığı' gerçeğini ortaya koydu.
Anadolu Ajansı'nda (AA) yer alan habere göre Başkent Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Simten Malhan başkanlığındaki araştırmaya, Ankara'da ikamet eden 8 bin 791 kişi katıldı. Araştırma, Kovid-19 sürecinde yaz sonrası vaka sayılarının artmasıyla yapıldı.
Araştırma kapsamında geniş bir kitleye ulaşabilmek için kısa ve anlaşılır sorulardan oluşan anket hazırlandı. Yüzde 65'i kadın, yüzde 35'i erkeklerden oluşan katılımcı grubuyla Ankara'da yapılan araştırmaya, yüzde 65 ile en yoğun olarak 18-30 yaş aralığındaki kişiler katıldı.
Ankete katılanların yüzde 13'ünü kronik hastalığı bulunanlar, yüzde 12'sini Kovid-19 tanısı almış olanlar, yüzde 23'ünü ise ailesinden herhangi birisi Kovid-19 tanısı alanlar oluşturdu. Ankete katılanlar arasında yüzde 22'lik grup ile sağlık çalışanları da yer aldı.
Araştırmada, katılımcıların yüzde 60'ı kağıt maske, yüzde 40'ı bez maske kullandıklarını ifade etti. Yüzde 83 oranında katılımcı, maskenin salgına karşı 'koruyucu' olduğunu onayladı.
Maskesini her gün değiştirenlerin oranı yüzde 46
Maskesini her gün değiştirenlerin oranı yüzde 46, 'maskeyi her elledikten sonra değiştiriyorum' diyenlerin oranı yüzde 20,5, 'maskeyi iki üç günde bir değiştiriyorum' diyenlerin oranı yüzde 12, 'maskeyi dayanabildiği kadar kullanıyorum' diyenlerin oranı yüzde 6, 'maskeyi kolonya veya antiseptik ile temizleyerek tekrar kullanıyorum' diyenlerin oranı yüzde 5 ve 'maskemi yıkadıktan veya havalandırdıktan sonra tekrar kullanıyorum' diyenlerin oranı ise yüzde 11 olarak kayıtlara geçti.
"Maskenizi paylaşır mısınız?" sorusuna, katılımcıların yüzde 6.5'i bir yakınının ihtiyacı olması durumunda paylaşacağı yönünde cevap verdi.
Bir şey yiyip içerken maskenin nasıl korunduğuna ise farklı yanıtlar verildi. Yanıtlardan; "Maskemi temiz bir poşetle koruyorum" yüzde 30, "çantama koyuyorum" yüzde 14, "cebimde saklıyorum" yüzde 12, "çenemin altında tutuyorum" yüzde 23, "kulağımda takılı tutuyorum" yüzde 6, "koluma takıyorum" yüzde 10, "arabanın aynasına takıyorum" yüzde 3, "çıkarmam gerektiğinde atıyorum" ise yüzde 3 oranında söylendi.
"Maskeyi alırken nefes geçirip geçirmediğine dikkat ediyor musunuz?" sorusuna ise katılımcıların yüzde 65'i dikkat ettiği yanıtını verdi.
'Kadınlar erkeklere göre maskeyi gün içinde daha sık değiştiriyor'
Araştırmanın yürütücüsü Prof. Dr. Malhan, koronavirüs ile mücadele edebilmenin ilk basamağı olan maske kullanımına toplumun dikkatini çekmek istediklerini belirterek, "Araştırma sonuçları, maske kullanımı konusunda bireylerin yeteri düzeyde bilinçli olmadıklarını ortaya koydu" dedi.
Eğitim durumunun maske kullanımına etkisi olduğunu vurgulayan Malhan, eğitim düzeyi arttıkça maske kullanımında daha dikkatli davranıldığını gözlemlediklerini ifade etti.
Araştırma ile maskeyi gün içinde değiştirme sıklığının arttığını, katılımcıların maskeyi kullanmadıkları sürede atıp, yenilediklerini tespit ettiklerini dile getiren Malhan, "Aynı zamanda araştırmada, kadınların erkeklere göre maskeyi gün içinde sık değiştirdiği, daha az oranda maske paylaştığı, çalışan yaş grubunun maskesini daha sık değiştirdiğini, ancak gerektiğinde yakını ile maskesini paylaşabildiği tespit edildi" diye konuştu.
Araştırma sonuçlarını değerlendiren Sağlık Bakanlığı Koronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Afşin Emre Kayıpmaz da mutasyona uğramış koronavirüsün yayıldığı şu günlerde uygun maske kullanımının daha da önem kazandığına işaret etti.
Etkili koruma için maskenin özellikle ağız ve burunu tam olarak kapatacak şekilde, altını, çenenin altına yerleştirerek takmanın en doğru kullanım olduğunu vurgulayan Kayıpmaz, mutant virüsün yaygınlaşmasıyla bez maskelerin yerine tıbbi (cerrahi) maskelerin tercih edilebileceğini belirtti.
'Bu tip davranışlar, koronavirüs ile verilen mücadeleyi sekteye uğratacaktır'
Kayıpmaz, tıbbi maskelerin ıslandığında, nemlendiğinde, kirlendiğinde, yere düştüğünde veya 4 saatin üzerinde kullanıldığında mutlaka değiştirilmesi gerektiğinin altını çizerek, "Araştırmadan çıkan sonuçlar, halen toplumun doğru maske kullanmayı bilmediğini destekler nitelikte" dedi.
Maskelerin ön yüzüne dokunulmaması gerektiğini belirten Kayıpmaz, şu değerlendirmede bulundu:
- "Araştırmaya katılanların yüzde 6.5'inin maskesini birbirine vermesi kabul edilemez. Bu tip davranışlar, koronavirüs ile verilen mücadeleyi sekteye uğratacaktır.
- Dünyadaki salgının bir kişiden yayıldığını göz önünde bulundurursak, doğru maske kullanımı ve maske hijyeninin çok önemli olduğu, maskelerin orta yerde bırakılmaması, çenede, kolda, çantada taşınmaması gerektiği görülmektedir. Ayrıca maskeler, standartlara uygun, üç katlı ve orta katı 'melt blown' tabir edilen filtre edici özellikte olmalıdır."
