Kaliforniya Temyiz Mahkemesi, korumaya alabilmek için 'arılar balıktır' diye hükmetti

ABD'de bir mahkeme, arıları, Kaliforniya eyaletinin soyları tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türler yasası kapsamına sokabilmek için yasal manada balık olarak sınıflandırdı.

ABD'nin Kaliforniya eyaletinde bombus arısının (tüylü arı) yerli 4 türünün soyunun tükendiği gerekçesiyle korumaya alınmasını isteyen çevrecilerle buna tarımsal gerekçelerle karşı çıkan çiftçiler arasında yıllardır devam eden hukuk mücadelesinde, temyiz mahkemesi, çevreciler lehine karar verdi. Ancak bunun için arıyı balık olarak sınıflandırdı.

Tarım, sanayi faaliyetleri yüzünden doğal yaşam alanlarının kaybolması, zirai böcek ilaçlarına maruz kalmaları ve hastalık gibi nedenlerle Kaliforniya'da gitgide görünmez hale gelen yerli bombus arısı türlerinin korunmaya alınmasını isteyen çevreciler ile yaban yaşamı koruma yetkilileri, Sacramento merkezli Kaliforniya Temyiz Mahkemesi'nde 'tuhaf' bir kazanım elde etti.

Bumblebees are eligible for protection as endangered or threatened “fish” under California law, a state appeals court held in a win for environmental groups and the state’s Fish and Game Commission. https://t.co/kuLq73m4xs

— Reuters Science News (@ReutersScience) June 2, 2022

Yasa böcekleri korumuyor

Alt mahkemenin çiftçilerden yana kararını bozan Temyiz Mahkemesi, Kaliforniya Soyları Tükenme Tehlikesindeki Türler Yasası (CESA) kapsamına alabilmek için arıyı yasal olarak balık sınıfına soktu. Zira CESA, sadece kuş, memeli, balık, amfibi, sürüngen ve bitkileri koruyor, karada yaşayan omurgasızları, yani böcekleri değil.

Yasa balığın ne olduğunu tanımlamıyor

Gerekçeli kararda balıkların suda yaşayan türler olarak bilindiğini, ama yasaların söz sanatlarını sınırlamadığını ifade eden üç yargıç, CESA'nın balığın ne olduğunu tanımlamadığını, bağlı olduğu eyalet çapındaki yönetmeliğin herhangi bir 'yumuşakça, kabuklu, omurgasız, amfibi' dite tanımladığını, tüm bu kategorilerin hem karada hem suda yaşayan türleri kapsadığını, nitekim daha önce eyalet meclisinin en az bir kara yumuşakçasını bu kapsama soktuğunu sıraladı.

An appeals court in California held that bees are fish. Or at least for regulatory purposes under the state’s endangered species law. Who knew?https://t.co/HQupqWtyTB by @JgreeneJenna pic.twitter.com/5woQz54U1t

— Reuters Legal (@ReutersLegal) June 2, 2022

'Biz balık olduğu sonucuna vardık'

"Buna bakarak, bombus arısı gibi karada yaşayan bir omurgasız, nesli tükenmekte olan veya tehdit altında bir tür olarak listelenebilir" çıkarımını yapan yargıçlar, "Buradaki mesele, karada yaşayan omurgasızlardan bombus arısının balık tanımına girip girmediğidir. Biz öyle olduğu sonucuna vardık" diye ekledi.

Çevrecilerin avukatları, 'bitkileri doğal yollardan dölleyerek Kaliforniya'da tarımsal üretim ve sağlıklı ekosistemlerin temelini oluşturan' bombus arısı için önemli kazanım değerlendirmesini yaptı.

A 1970 act explicitly protected “fish.” Now, it includes bees. https://t.co/xaMD68d0oT

— The Sacramento Bee (@sacbee_news) June 2, 2022

Sacramento County Yüksek Mahkemesi, çiftçiler lehine karar vermişti

Çevrecilerin 2018'de 4 türün listeye eklenmesi için başvurduğu Balık ve Av Hayvanları Komisyonu, hemen bunları aday türler olarak ilan etmiş ve değerlendirme tamamlanana dek geçici koruma kapsamına almıştı. Bunun üzerine 7 tarım-çiftçi örgütünün CESA'nın böcekleri korumadığını belirlemesi için başvurduğu Sacramento County Yüksek Mahkemesi, 2020'de çiftçiler lehine karar vermişti. O kararın Kaliforniya Temyiz Mahkemesi tarafından bozulmasından hayal kırıklığı açıklayan çiftçi örgütleri, durumu gözden geçirerek tekrar yargıya başvurma konusunda karar vereceklerini duyurdu.

California court rules that bees are a type of fish in order to protect them under the state's endangered species act https://t.co/o1uYEVjvzE
SCIENCE, bitches... What a bunch of frikkin' dunces.

— House of Jubal (@JubalHarshaw13) June 1, 2022

Çiftçilerin derdi ne?

Çiftçiler, bombus arısının soyu tükenenler listesine alınması halinde, tarım faaliyetlerinin olumsuz etkileneceğini, bitki dölleme için arıları tutma-bırakma-toplama yapamayacaklarını, arılara tehdit oluşturacağı gerekçesiyle zirai ilaç kullanamayacaklarını ve bir arının ölümünden bile kendilerinin sorumlu tutulup hesap sorulacağını savunuyor. Çiftçiler, kendi bakış açılarından, bombus arısının soyu tükenenler listesine sokulup korumaya alınmasının, diğer böcekler için tehlikeli bir emsal oluşturabileceğini söylüyor.