‘TürkAkım’a saldırı girişiminin amacı Türk-Rus ilişkilerini baltalamaktı’

Henüz Rusya’dan Avrupa’ya doğalgaz taşıyan Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 boru hatlarındaki eşzamanlı sızıntıların üzerindeki sır perdesi kalkmamışken Rusya lideri Putin, Ukrayna güçlerinin TürkAkım doğalgaz boru hattını havaya uçurmayı denediğini açıkladı. Uzmanlar, bu saldırı girişiminin hedefinde Türk-Rus ilişkileri olduğunu ifade ediyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri ile gerçekleştirdiği toplantı sırasında, Ukrayna güçlerinin TürkAkım gaz sevkiyat sisteminin hatlarından birini havaya uçurmayı denediğini ifade etti. Rusya’dan Türkiye ve Doğu Avrupa’daki bazı ülkelere doğalgaz taşıyan bu hat, kış ayları yaklaşırken özellikle Türkiye için büyük önem taşıyor.

Putin’in bu açıklamasının geçtiğimiz hafta Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 boru hatlarındaki eşzamanlı sızıntıların ardından gelmesi de dikkat çekiyor.

26 Eylül’de Kuzey Akım 1 ve 2 doğalgaz boru hatlarını işletme şirketi Nord Stream AG, hattın her iki kolunda da basıncın önemli oranda düştüğünü tespit ederek hattın etkilediği Almanya, Danimarka, İsveç, Finlandiya ve Rusya'nın kıyı birimlerine ‘derhal haber edildiğini’ belirtti. İsveçli deprem uzmanları da doğalgaz boru hattı güzergahlarında iki şiddetli patlama olduğunu duyurdu.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Kuzey Akım doğalgaz boru hattında yaşanan olayları devlet terör eylemi olarak niteleyerek "Böylesine eşsiz bir eylem, devlet terörü eylemi diyebiliriz, ciddi bir uluslararası soruşturma yapılmadan geçiştirilemez ve geçiştirilmemeli. Elbette bu soruşturma kapsamında işbirliğine de ihtiyaç var" demişti.

Avrupa Birliği de Kuzey Akım-1 ve Kuzey Akım-2 boru hatlarındaki gaz sızıntılarının kasıtlı bir eylemin sonucu olduğunu, tesadüfi olmadığının altını çizmişti.

Eski ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) danışmanı ve emekli albay Douglas Macgregor da Kuzey Akım 1 ve 2 doğalgaz boru hatlarını hedef alan saldırıların en olası faillerinin ABD ve İngiltere olduğunu öne sürmüştü.

‘Dikkatli olunması gereken bir sürece girmiş bulunmaktayız’

Rusya ve Ukrayna arasındaki krizde tarafsız ve arabulucu rol üstlenen Türkiye’nin, TürkAkım üzerinden hedef alınmaya çalışması ise dikkat çekiyor. Uzmanlar, Rus lider Putin’in açıklamasını Sputnik’e değerlendirdi.

Çalışmalarını Moskova’daki RUDN Üniversitesi'nde sürdüren siyaset bilimci Onur Sinan Güzaltan, “Bu savaşı kışkırtan ABD de farkındaki Ukrayna’nın mevcut askeri gücüyle bu savaşı kazanma ihtimali yok. Dolayısıyla Kuzey Akım’a saldırılar, Dugina suikasti, Kırım Köprüsü’ne saldırı tarzı eylemlere yöneldiler. Rusya lideri Putin’in açıkladığı TürkAkım’a saldırı girişimi de bunun bir parçası olarak değerlendirilebilir” dedi.

Güzaltan, saldırı girişiminin hedefine dair ise şunları söyledi:

“Türkiye özellikle yaptırımlardan sonra Rusya için bir nefes borusu rolü oynuyor. Aynı zamanda enerji alanında da büyük ilişkiler var. Ukrayna ve Ukrayna’yı destekleyen kuvvetlerin tıpkı Kuzey Akım’a olduğu gibi TürkAkım’ı da hedef almış olasılığı çok yüksek. ABD bir yandan Rusya’nın Avrupa ülkeleri ile ilişkilerini tamamen kesmeye çalışıyor diğer yandan da Türkiye ile ilişkilerini kesmek istiyor. TürkAkım’a yönelik eylemler de bu bağlamda değerlendirilebilir. Bu tür bir saldırının gerçekleşmesi ve başarılı olması durumunda hem Rusya hem Türkiye çok büyük zarar görecekti. Özellikle kışa gireceğimiz dönemde Türkiye’ye sadece enerji değil siyasi anlamda da zararları olacak bir saldırı girişimidir. Dolayısıyla temel amacın Türk-Rus ilişkilerini baltalamak olduğunu ifade edebiliriz. İki ülkenin işbirliğini engellemek istiyorlar. Dikkatli olunması gereken, kışkırtmalara, provokasyonlara açık bir sürece girmiş bulunmaktayız.”

‘Putin TürkAkım konusunda doğrudan Ukrayna’nın adını verdi’

Dış politika uzmanı Hasan Erel “Putin bu saldırı girişiminin zamanını ve yerini tam belirtmedi ancak bu bilgi Türkiye açısından çok büyük önem taşıyor. Çünkü daha önce Kuzey Akım hatlarına düzenlenen saldırıları Putin, ‘faydalanan ülke belli’ diye nitelendirmişti. Yani adres olarak kimin yaptığına dair doğrudan bir ülkeyi göstermemişti. Ancak TürkAkım konusunda doğrudan Ukrayna’nın adını verdi” diyerek şunları söyledi:

“Bu saldırı girişimi, ABD ve İngiltere desteğiyle planlanmış olabilir. Ancak başarılı olamadığını anlıyoruz, eğer başarılı olsaydı Türkiye ile Rusya arasındaki gaz akımının belki de kesilmesine yol açacaktı. Öte yandan bu girişim ile Türkiye ve Rusya arasındaki diyalog da baltanabilirdi. Çünkü bu aslında Türkiye’yi de Almanya gibi Rusya ile bağlantısız hale getirme girişimidir. Çünkü Türkiye ile Rusya’nın enerji ilişkileri çok üst seviyede. Türkiye’nin Rusya’dan aldığı doğalgaz olmazsa biz aynı Avrupalılar gibi kışın soğukta kalabiliriz. Bu girişim de Türkiye’yi mağdur etmeyi hedefliyordu.”

TürkAkım, 2020'de hizmete girmişti

TürkAkım Boru Hattı, Rusya lideri Putin'in 1 Aralık 2014'teki Ankara ziyareti sırasında ilan edildi. 10 Ekim 2016'da ise Türkiye ve Rusya arasında imzalanan hükümetlerarası anlaşmayla hattın inşasına başlandı.

1 Ocak 2020'de ilk ticari doğal gaz aktarımı başlayan hattın açılışı 8 Ocak 2020'de Erdoğan ile Putin'in katıldığı törenle gerçekleştirildi.

Toplam kapasitesi 31.5 milyar metreküp olan TürkAkım, birbirine paralel olan ve her biri yıllık 15.75 milyar metreküp doğal gaz aktarım kapasitesine sahip iki hattan oluşuyor. Söz konusu hatların ilki, Türkiye'ye doğalgaz sağlarken, ikinci hat Avrupa'ya doğalgaz tedarik etmek üzere Türkiye-Bulgaristan sınırına ulaşıyor.