Taliban'dan idam, recm, el kesmeye geri dönüş işareti: Hakimlere şeriat yasalarını tam uygulama emri

ABD'nin çekilmesiyle 15 Ağustos 2021'de Afganistan'da kontrolü ele geçiren Taliban, 1996-2001'deki ilk yönetim döneminde dünyayı dehşete düşüren insanlıkdışı ceza uygulamalarına başvurmama vaadinden çark etti.

İlkin kadınları eve hapseden Taliban, dünyanın dikkatinin Afganistan'dan uzaklaştığı bir dönemde, halka açık idam, recm, uzuv kesme ve kırbaçlamayla cezalandırmaya geri dönülmesine yeşil ışık yakan bir emir verdi.

The Taliban has ordered judges in Afghanistan to fully impose their interpretation of Sharia Law, including potential public executions, amputations and flogging https://t.co/4QuJUnwmFN

— CNN (@CNN) November 15, 2022

'Uyulması zorunlu emir'

Taliban Sözcüsü Zabihullah Mücahid, örgütün 'emir el müminin' lakabını verdiği ruhani lideri Heybetullah Ahundzade'nin yargıçlara şeriat yasalarına kendi getirdiği yorumu tam manasıyla uygulamalarını emrettiğini duyurdu. Sözcü, ruhani liderin 'hırsızlar, adam kaçıranlar ve isyancıların davalarına bakan yargıçlarla buluşmasında uyulması zorunlu bu emri verdiğini' söyledi.

Mücahid, Ahundzade'nin yargıçlara söylediklerini şöyle tweetledi: "Şeriatın tüm sınırlama ve misilleme şartlarını karşılayan davalarda sınırlama ve misilleme yapmakla yükümlüsünüz, çünkü bu, şeriatın emridir ve gereğini yapmak farzdır."

Açıklamada sözkonusu suçlar ve cezalar kesin olarak tanımlanmadı, ancak BBC'ye konuşan Afganistan'daki bir dini lider, şeriat yasalarına göre cezaların uzuv kesme, kamusal alanda kırbaçlama ve taşlamayı içerebileceğini söyledi.

'Şeriat yasalarını yoruma göre istediğiniz yöne çekebilirsiniz'

CNN, şeriat hukuku konusunda dünyanın önde gelen otoritelerinden biri olan UCLA'nın İslam hukuku profesörü Kaheld Abou El Fadl'ın görüşünü aldı.

'Şeriat yasaları ve bunların anlamlarının çeşitli yorumları hakkındaki tartışmanın zengin bir tarihi olduğunu' söyleyen Prof. El Fadl, "Şeriat yasalarının her noktasında 10 farklı görüş bulursunuz... Şeriatın ucu çok açıktır" dedi.

İslam hukuku içinde şeriat yasalarının 'ilahi iradeyi aramak' anlamına geldiğinden söz eden El Fadl, “Hem Batılı hem yerel söylemlerde şeriat ile İslam hukukunun birbirinin yerine kullanılması yaygın olsa da, şeriat çok daha geniş ve her şeyi kapsayan bir kavramdır" izahatını getirdi.

'Kendilerine uymayan herkesi idam edebilirler'

İslam hukuku uzmanı, '1400 yıllık şeriat geleneği içinde fiziksel şiddetle cezalandırmanın nadiren uygulandığını, çünkü tarih boyunca İslam hukukçularının çoğunluğunun şeriat yasalarını Taliban'ın şu anda yaptığı gibi yorumlamadığını' belirterek şu uyarıyı yaptı:

"Taliban'ın şeriata kimsenin gözardı edemeyeceği özel bir yaklaşımı var. Tanımlarına uymayan herkes muhtemelen idam edilebilir."

BM: Endişeliyiz, baskı yapmaya devam edeceğiz

CNN'e konuşan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Sözcü Yardımcısı Farhan Haq, Taliban'ın şeriat yasasıyla ilgili son açıklamasının 'endişe verici' olduğunu söyledi.

Haq, "Fiili otorite olarak yönetimi devraldıklarında, Afganistan'da mevcut insan hakları taahhütlerini yerine getirmeyi vaat etmişlerdi, hala sözlerini tutmalarını bekliyoruz. Taahhütlerini yerine getirmiyorlar. Bu konuda onlara baskı yapmaya devam edeceğiz. İdam cezasının her türlüsüne karşıyız” dedi.

Tecrit, yoksulluk, açlık

Afganistan IŞİD'inin bombalı saldırıları tırmandırmasıyla güvenlik durumunun daha da bozulduğu ülke Taliban'ın kontrolüne geçmesinden beri dünyadan tecrit oldu ve daha yoksullaştı.

BM'ye göre nüfusun yaklaşık yarısı akut açlıkla karşı karşıya, yüzde 43'ü günde birden az öğünle hayatta kalmaya çalışıyor. Uluslararası Kurtarma Komitesi'nin mayıs ayı raporuna göre anket yapılan Afganların yüzde 90'ı gıdayı birinci ihtiyaç olarak bildirdi.