‘CERN, Rus bilim insanlarıyla ilgili tartışma yüzünden araştırma yazılarının yayınını durdurdu’

Guardian gazetesi, Büyük Hadron Çarpıştırıcısı’ndaki (LHC) deneylerle ilgili yeni yazı sayısının Mart 2022’de sıfıra düştüğünü yazdı. Düşüşün sebebinin, Rus ve Belaruslu bilim insanlarının nasıl gösterileceği konusundaki anlaşmazlık olduğu belirtildi.

Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi’nden (CERN) kaynakların The Guardian’a yaptığı açıklamada, Rus ordu birlikleri Ukrayna’ya girdikten sonra, enstitünün bazı üyelerinin Rus bilim insanlarıyla aynı yazıda anılmayı reddettiği kaydedildi. CERN ekibindeki Rus bilim insanı sayısının yaklaşık yüzde 7 olduğu anımsatıldı.

Rus fizikçi Fyodor Ratnikov, gazeteye açıklamada, Ukraynalı mevkidaşların büyük kısmının Ruslarla ortak çalışmalardan vazgeçmediğini anlattı. Rahatsızlığı en çok Avrupa Birliği ülkelerinden bilim insanlarının dile getirdiği belirtildi.

Ratnikov, “Ekibimizde Ukraynalılar var, bu mesele onlar için elbette son derece acı verici. Ama Ukraynalı meslektaşlarımızın büyük kısmı, Rus enstitülerden meslektaşlarını bu işgalden sorumlu tutmuyor. Bazı AB meslektaşlarımın çok daha radikal olduğunu söyleyebilirim” ifadelerini kullandı.

Yayınlanmayı bekleyen araştırma sayısının 70’ten fazla olduğu belirtilirken CERN çalışanlarının geçici uzlaşıya vardığı, bu çalışmaların şimdilik yayınlanmayacağı kaydedildi.

Splitting the atomic scientists: how the Ukraine war ruined physics https://t.co/gDzqHAdfAV

— The Guardian (@guardian) January 15, 2023

Bazı çalışmalar açık elektronik arşive eklendi, ama içinde yazarların ve finanse eden örgütlerin isimleri belirtilmiyor.

Bununla birlikte, Avrupalı ve ABD’li bilim insanları, bu tür kısıtlamaların enstitünün finansmanı veya araştırmacılara bilimsel derecelerin verilmesi üzerinde çok az etkisi olduğuna dikkat çekiyor.

CERN üyesi ve Delhi Üniversitesi profesörü Brajesh Choudhary, 'siyasi yaklaşımın' sürmesinin sadece merkezde çalışan bilim insanları için değil üniversite öğrencileri için de sorun yaratabileceğini dile getirdi.

CERN, 8 Mart 2022 tarihinde Rusya’nın Ukrayna’daki eylemlerini kınamıştı ve Rusya’daki enstitülerle işbirliğine son vermişti. Ayrıca Rusya’nın gözlemci statüsü de belirsiz bir süre için askıya alınmıştı. CERN Konseyi, 17 Haziran 2022 tarihinde, Rusya ve Belarus’la işbirliği anlaşmalarını uzatmama kararını almıştı.