Türkiye, Suriye, Rusya ve İran zirvesi: ‘Ülkeler ABD destekli YPG’nin statü talebine karşı hemfikir’

Türkiye ve Suriye’nin ilişkilerini normalleştirme süreci Rusya ve İran aracılığında devam ediyor. Suriye merkezli sorunların çözümünün ele alındığı yeni toplantı savunma bakanları ve istihbarat başkanlarının bir araya gelmesiyle Moskova’da yapıldı. Em. Korg. İsmail Hakkı Pekin ve Doç. Dr. İkbal Dürre toplantının sonuçlarını Sputnik’e değerlendirdi.

Rusya ve İran’ın kolaylaştırıcı rolüyle Türkiye ve Suriye’nin ilişkilerini normalleştirme süreci devam ediyor. Bu kapsamda Moskova savunma bakanlarını ve istihbarat başkanlarını ağırladı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, MİT Başkanı Hakan Fidan, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, İran Savunma Bakanı Mohammad Reza Aştiyani ve Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya, İran ve Suriye istihbarat başkanları Rusya'nın başkenti Moskova'da bugün bir araya gelerek ikinci kez buluşmuş oldu.

Toplantının ardından yapılan açıklamalar da dikkat çekti.

Suriye topraklarında terör tehditlerinin tüm tezahürlerine karşı koyma, aşırıcı gruplarla mücadele konuları üzerinde özellikle durulduğunu kaydeden Rusya Savunma Bakanlığı, "Görüşmeler sonucunda taraflar, Suriye'nin toprak bütünlüğünü koruma hedeflerini ve Suriyeli mültecilerin anavatanlarına bir an önce dönmeleri için çabaların yoğunlaştırılması gerektiğini teyit etti" ifadelerini kullandı.

MSB: Taraflar Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını teyit etti

Türkiye Milli Savunma Bakanlığı'nın açıklamasına göre de görüşmede Suriye’deki güvenlik durumunun güçlendirilmesi, Türkiye-Suriye ilişkilerinin normalleştirilmesi alanında atılabilecek somut adımlar, Suriye topraklarında her şekliyle terör örgütleri ve tüm aşırılıkçı gruplarla mücadele, Suriyeli mültecilerin topraklarına dönmelerine yönelik çabaların yoğunlaştırılması konuları ele alındı.

Taraflar Suriye’nin toprak bütünlüğüne saygılı olduklarını teyit etti.

Yapıcı havada geçen toplantı sonucunda Suriye’de ve bir bütün olarak bölgede istikrarın temin edilmesi ve sürdürülmesi için dörtlü formattaki toplantıların devamının önemi vurgulandı.

Önümüzdeki günlerde dışişleri bakanlarının da yine dörtlü formatta bir araya gelerek sürecin yol haritasını çıkarması bekleniyor.

Pekin: Türkiye bu masa için geç kaldı

Moskova’daki toplantıyı Sputnik’e değerlendiren eski Genelkurmay İstihbarat Başkanı emekli Korgeneral İsmail Hakkı Pekin, “Savunma bakanları ve istihbarat başkanları ikinci kez bir araya geliyor çünkü arazide güvenlik tedbirleri alınmasıyla ilgili ince noktalar var. Ancak buradan bir anlaşma çıkarsa bundan sonra dışişleri bakanları ve cumhurbaşkanları devreye girebilir. Ancak şu anda güvenlik konusunda çok da ilerleme kaydedilemedi. Bu toplantı iyi bir yol ama sonuç doğurması gerekiyor. Bu görüşmede ele alınan asıl konular, İdlib, M4 karayolu, doğudaki Amerikan destekli gruplar ne olacak üzerine olmuştur” dedi.

Pekin, “Türkiye bu masa için geç kaldı. Birçok Arap ülkesi Suriye’de elçiliklerini açıyorlar. Türkiye, Esad yalnızken bunları yapsaydı daha kolay anlaşılırdı. Anlaşma iki tarafın vereceği tavizlere bağlı olacak” diye de ekledi.

Dürre: ABD nereye kadar Türkiye’yi ve Şam’la ilişkileri düzelen Arap dünyasını bu örgüt için karşısına alabilir

Moskova Devlet Dil Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Yurtdışı Bölgesel Araştırmalar Teorisi Bölümü’nde Doç. Dr. İkbal Dürre ise “Türkiye ve Suriye arasındaki ilişkiler kısa bir sürede oluşmadı dolayısıyla birkaç görüşmeyle sonuca ulaşmasını beklemek fazla iyimser olur. Bu görüşmelerden sorunları bir hamlede çözülmesine değil de bu yolda atılmış adımlara bakmak lazım. Bu anlamda da ciddi adımlar atılıyor” diyerek şunları ekledi:

“Türkiye ve Suriye arasındaki sorunlar; İdlib sorunu, mülteciler konusu, oradaki ABD desteğindeki örgütün statü alma durumu olarak sıralanabilir. Son başlık ise Türkiye’nin Suriye’deki askeri varlığı. Bu sorunlar içinde Şam, Ankara, Tahran ve Moskova’nın hemfikir olduğu tek konu Suriye’deki ABD destekli PYD/YPG’nin siyasi bir statüye sahip olmamasıdır. Bu konuda ülkeler arasında bir çelişki yok ama diğer konularda var. Görüşmelerde de ana gündem ABD varlığı ve PYD/YPG noktası oluyordur. Bu konuda diğerlerine nazaran daha somut adımlar atılabilir. ABD oradaki PYD/YPG’yi destekliyor ve elbette bu görüşmelere karşı. Ama şuna bakmak gerekiyor: ABD nereye kadar Türkiye’yi ve Şam’la ilişkileri düzelen Arap dünyasını bu örgüt için karşısına alabilir. Bu soruyu sormak gerekiyor.”

Moskova görüşmeleri

Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, 14 Aralık’ta yaptığı, “Biz şu an itibarıyla Suriye-Türkiye-Rusya üçlü olarak bir adım atalım istiyoruz” açıklamasının ardından 28 Aralık’ta Rusya’nın başkenti Moskova önemli bir görüşmeye ev sahipliği yapmıştı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar ve Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Başkanı Hakan Fidan, burada Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Suriye Savunma Bakanı Ali Mahmud Abbas ile Rusya ve Suriye istihbarat başkanlarıyla üçlü toplantıda bir araya gelmişti. Daha sonra İran da tarafların uzlaşısı ile bu sürecin bir parçası olmuştu.

Bu kapsamda Türkiye, Rusya, Suriye ve İran arasında dışişleri bakan yardımcıları düzeyindeki toplantı da Moskova’da yapıldı. Mayıs ayında ise dışişleri bakanlarının buluşması bekleniyor.