Hindistan'da domatesin fiyatı yüzde 400'den fazla arttı: 'Siyasetçi satın almak bile daha ucuz'

Aşırı sıcaklar ve sel baskınlarının da etkisiyle domates fiyatlarının yüzde 400'den fazla arttığı Hindistan'da çiftçiler ürünlerinin çalındığını bildirirken marketler domates reyonları için koruma tutuyor.

Hindistan'da fiyatı son haftalarda yüzde 400'den fazla artan bir kilogram domates artık bir litre benzinden daha pahalıya mal oluyor.

Ekinlere hastalık da musallat oldu

Son haftalarda mevsime özgü olmayan şiddetli yağışlar ve kavurucu sıcak hava dalgalarının yol açtığı ani sel baskınları, toprak kaymaları ve yüzlerce ölümle boğuşan Hindistan'da hem tedarik zincirleri sekteye uğradı hem de ekinler hastalık nedeniyle kırıldı.

Sonuç olarak ciddi bir domates kıtlığıyla karşı karşıya kalındı.

Tomato crisis hits India as rain ravages crops and prices rise 400% https://t.co/XBr0OcjId6

— Word of Mouth (@guardianfood) July 10, 2023

Çiftçiler mahvoldu

Domatesin ticari fiyatı, 6 ay önce kilosu iki rupinin (0.02 euro) altına düşerek çiftçileri mahvettikten sonra, Mumbai ve Delhi gibi büyük şehirlerde 40 rupiden (0.44 euro) 150-160 rupiye (1.76 euro) yükselmiş durumda. Fiyatı düşükken ellerindeki domatesleri yollara döken ve iflas bayrağı çeken çiftçilerin çoğunluğu, şimdi kendileri de domates alamaz durumda.

Kuzeyde 250 rupiyi gördü

Hindistan'ın kuzeyindeki Uttarakhand eyaletinin Gangotri kentinden kilosu 250 rupi, Uttarkaşi kentinden 180-200 rupiye satıldığı haberi bile geldi.

Başkent Yeni Delhi'de bir litre benzin 96 rupiye satılıyor.

'Kilosu 200 rupiye çıkabilir' uyarısı

Tüccarlar, son şiddetli muson yağmurları yüzünden bozulan stok sayısının artmasından ötürü fiyatların gelecek birkaç gün içinde kilo başına 200 rupi gibi rekor seviyelere çıkabileceği konusunda uyardı.

Hükümete göre ağustosa kadar dayanmak lazım

Gıda Bakanlığı ise yeni tedariklerin gelmesi ve genelde haziran-temmuzda yükselen domates fiyatlarının inişe geçtiği ağustos ayına girilmesiyle yakın gelecekte rahatlama beklendiğini açıkladı.

Evlerde konserveler açıldı

O zamana dek Hint mutfağının pirinç ve soğanla birlikte vazgeçilmezlerinden olan domates için artık pek çok hane konserve ürünlere yöneldi.

McDonald's: Domates servisi beklemeyin

Hamburgerlerin içinden domates kaybolurken, fast-food zinciri McDonald's artık domates servisi yapmadığını resmen açıkladı.

McDonald’s has stopped using tomatoes at most of its locations in northern and eastern India https://t.co/wXyQ0XhtRg

— Bloomberg (@business) July 8, 2023

McDonald's'ın kuzey, doğu ve güney Hindistan'daki şubelerine, domates bulunamaması nedeniyle artık burger ve diğer yiyeceklere domates konulmayacağını duyuran yazılar asıldı.

Güneyde çiftçilerin ürünleri çalınıyor

Hızla yükselen fiyatlar, hırsızların çiftlikleri ve tedarik kamyonlarını hedef almasına yol açtı. Son olarak Karnataka eyaletinde bir çiftçi, 150 bin rupi değerindeki domates ürününün çalındığını bildirdi.

Tomato prices are soaring in India, fueling inflation, a wave of social media memes — and even crime https://t.co/j4aXFW2eMw

— Bloomberg Asia (@BloombergAsia) July 9, 2023

Marketler ise domates reyonlarının başına koruma dikme yoluna gitti.

Seçim kaybettiren aktörler

Dünyanın en kalabalık ülkesinde soğan ve domates o kadar duygusal bir mesele ki, fiyatların artması, protestoları tetikleyebilir. Geçmişte iktidarların soğan fiyatını kontrol edemedikleri için seçimleri kaybettiği örnekler var.

Enflasyonu coşturabilir

Aynı zamanda yüksek gıda fiyatları, Hindistan Merkez Bankası'nın ekonomik büyümeyi yönlendirme ve enflasyonu kontrol altında tutma çabalarını da engelleyebilir.

'Bir kilo domatese bedava iPhone'

Hal böyleyken, Hindistanlı kullanıcılar, sosyal medyada, benzin ve dizelin önünde koşan domateslerden her kilo domates için bedava iPhone vermeye uzanan memler yaydı.

'Politikacı satın almak domates satın almaktan daha ucuz'

Bir videoda, Hindistan'ın en zengin eyaleti olan Maharaştra'da Başbakan Narendra Modi'nin Bharatiya Janata Partisi liderliğindeki iktidar ittifakının saflarına bazı muhalefet liderlerinin katılmasına atıfla, 'politikacı satın almanın domates satın almaktan daha ucuz olduğu' esprisi yapıldı.