İran’dan Arap-Japon Siyasi Diyaloğu Bakanlar toplantısının ortak açıklamasına 'adalar' tepkisi

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, BAE'nin de hak iddia ettiği Ebu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarının Arap-Japon Siyasi Diyaloğu Bakanlar Toplantısı'ndan sonradan yayımlanan ortak açıklamada geçmesine tepki gösterdi.

Merkezi Mısır'ın başkenti Kahire'de bulunan Arap Birliği'nde düzenlenen Arap- Japon Siyasi Diyaloğu Bakanlar Toplantısı 3. Dönem çalışmalarının sona ermesinin ardından ortak açıklama yapıldı.

🔽Nasser Kanaani, the spokesman for the Iranian Foreign Ministry has reacted to the statement of the Arab-Japanese political dialogue meeting held in Cairo which included a reference to the three Iranian islands. pic.twitter.com/qxTwH9J4yz

— Iran Foreign Ministry 🇮🇷 (@IRIMFA_EN) September 7, 2023

Filistin'deki sivillerden Ukrayna krizine, Sudan'dan Libya'ya ve bölgedeki su sorunlarına kadar birçok konuda barışçıl çözümler bulunması için çağrının yapıldığı açıklamada, İran-BAE hattında ‘Körfez'deki adalar anlaşmazlığı’na değinildi:

“Bakanlar, uluslararası hukukun ilkeleri ve Birleşmiş Milletler Şartı'na uygun olarak, uyarınca, BAE’nin üç ada (Büyük Tunb, Küçük Tunb ve Abu Musa) meselesine ikili müzakereler yoluyla barışçıl bir çözüme ulaşmak için yaptığı girişim ve çabalar da dahil olmak üzere tüm barışçıl çabalara desteğini teyit etti.”

Bunun üzerine İran’dan açıklamaya tepki geldi.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani açıklamaya tepki göstererek, adaların İran toprağının ayrılmaz bir parçası olduğunu vurguladı.

Sözcü Kenani açıklamasında şu ifadeleri kullandı:

"Abu Musa, Büyük Tunb ve Küçük Tunb İran topraklarının ayrılmaz ve ebedi bir bir parçasıdır. Bahsedilen toplantının son açıklamasında adlarının geçmesinin herhangi bir siyasi ve hukuki değeri yoktur.”

Kanani, adalarının adının açıklamada geçmesinin kesin bir şekilde reddettiklerini belirterek, bunun, iç işlere müdahale etmeme ve devletlerin toprak bütünlüğüne saygı ilkeleri başta olmak üzere uluslararası hukuk ilkelerine aykırı olduğunu söyledi.

İran ile BAE arasındaki adalar anlaşmazlığı

Hürmüz Boğazı'na yakınlığı ve bölgedeki petrol potansiyeli sebebiyle stratejik konumda yer alan Ebu Musa ile Büyük Tunb ve Küçük Tunb adalarıyla ilgili İran ve BAE hakimiyet iddiasında bulunuyor.

Adalar 1971'e kadar İngiliz işgali altındaydı. Kasım 1971'de İngiltere'nin adaların kontrolünü BAE'ye devrederek çekilmesinin hemen ardından İran adalarda hakimiyeti ele geçirdi. BAE, adalara askeri güçlerini konuşlandıran İran'ı "işgalci" olarak niteliyor.

Adalar üzerindeki haklarının tarihsel olarak çok eskilere dayandığı tezini ileri süren İran, adaların geçici olarak 1903'te İngilizlerin eline geçtiğini ve 1971'de iade edildiğini ve dolayısıyla "o tarihte henüz kurulmamış olan BAE'nin hakimiyet iddiasında bulunamayacağını" savunuyor.

BAE ise adalardaki hak iddiası doğrultusunda Arap ülkeleri ve uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimlerde bulunuyor.