30 Kasım Kimyasal Savaş Kurbanlarını Anma Günü

Kimyasal Silahlar Sözleşmesi’ne üye ülkeleri, sekiz yıl önce, her yıl 30 Kasım gününü "Kimyasal Savaş Kurbanlarını Anma Günü" ilan etti.

30 kasım 'Kimyasal Savaş Kurbanlarını Anma Günü" olarak ilan edildi.

Her yıl 30 Kasım’da kimyasal silah kurbanlarını anan dünya toplumu, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü’nün (KSYÖ) kimyasal silah tehdidini ortadan kaldırma görevine bağlılığını teyit ediyor.

Kimyasal silah kullanım olayları:

Askeri amaçlı kimyasal zehirli maddelerin kullanıldığı ilk büyük olaylardan biri 22 Nisan 1915 tarihinde yaşandı. Alman askerler, Belçika’nın Ypres kentin yakınındaki mevzilere yaklaşık 168 ton klor gazı kullandı. Bu saldırıda bin 100 kişi hayatını kaybetti.

İkinci İtalya-Habeşistan Savaşı (1935–1936) sırasında, Benito Mussolini’nin emriyle Etiyopya’da hardal gazı kullanıldı. Bu savaş sırasında kullanılan zehirli maddelerden aralarında asker ve sivillerin olduğu yaklaşık 100 bin kişi hayatını kaybetti. Bu insanlar basit kimyasal koruma araçlarına bile sahip değildi.

İkinci Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanya toplama kamplarındaki insanları yok etmek için Siklon-B adı verilen ve sinik asit bazlı pestisite başvurdu. İlk kez 3 Eylül 1941’de, 600 Sovyet ve 250 Polonyalı esire karşı kullanıldı. Bu madde toplamda yüz binlerce can aldı.

Kasım 1943’te, Japonya ordusu Changde Muharebesi sırasında Çin askerlerine karşı kimyasal ve bakteriyolojik silahlar kullandı. Hardal ve levizit gazlarının yanı sıra, Changde şehri çevresine hıyarcıklı veba taşıyan pireler atıldı. Bu saldırıda ölenlere ilişkin net sayı bilinmiyor.

Vietnam Savaşı (1962-1971) sırasında ABD ordusu, ormanlık alanda gizlenen düşman askerlerine yönelik arayışı kolaylaştırmak için bitki örtüsünü yok etme amacıyla çeşitli kimyasallar kullandı. Aralarında en yaygını olan Agent Orage, genetik mutasyonlara ve onkolojik hastalıklara yol açan büyük konsantrasyonlarda dioksin içeriyordu. Agent Orage’dan 3 milyon kişi etkilendi, 150 bin çocuk farklı mutasyonlarla doğdu.

Kasım 2004’te ABD ordusu, Irak’ın Felluce şehrine saldırı sırasında, beyaz fosforlu mühimmat kullandı. Başlarda ABD Savunma Bakanlığı, beyaz fosforlu mühimmat kullanıldığı haberlerini reddetse de sonunda kabul etmek zorunda kaldı. Felluce’de beyaz fosfordan ölenlerin net sayısı bilinmiyor.

Suriye hükümeti de defalarca kimyasal silah kullanmakla suçlandı. Aralık 2016’da, Rusya Savunma Bakanlığı, IŞİD militanlarının Eylül 2016’da Halep bölgesinde hardal gazı kullandığına ilişkin deliller toplayarak KSYÖ’ne sundu.

Rusya’nın özel askeri harekatının başladığı 24 Şubat 2022’den bu yana Ukrayna ordusu defalarca kimyasal silaha başvurdu. Bu vakalardan biri Temmuz 2022’de Zaporojye Bölgesi’nin Vasilyevka köyü yakınlarında meydana geldi. Yapılan araştırma, Ukrayna ordusunun, sinir gazı olan B tipi botulotoksin kullandığını ortaya koydu. 27 Temmuz 2023’te Soledar şehri yakınında Ukrayna ordusunun Rus ordu mevzilerine karşı zehirli gaz içeren mermiler kullandığı bildirildi.

28 Kasım 2023’te, Rusya Silahlı Kuvvetleri Radyolojik, Kimyasal ve Biyolojik Koruma Birliği Komutanı Korgeneral İgor Kirillov, Ukrayna ordusunun gıda maddelerini kimyasal silahlarla zehirlemesi sonucunda en az 15 kişinin öldüğünü açıkladı.