'Boeing 737 MAX'lerdeki arıza çok önceden biliniyordu'

Kıdemli bir Boeing pilotunun 2016'daki yazışmalarda 737 MAX model yolcu uçağının MCAS sisteminde bulunan arızayı itiraf ettiği, ancak düzenleyici kurumlara 'yalan' söylediği ortaya çıktı.

New York Times (NYT) gazetesinde yer alan habere göre, feci kazalara ve birçok uluslararası havayolu şirketinin Boeing ile sözleşmelerini sonlandırmasına neden olan 737 MAX model yolcu uçağındaki arıza 2016 yılında kıdemli bir pilot tarafından bildirilmişti.

Habere göre iki Boeing çalışanı arasında geçen mesajlaşmada, MCAS yazılımının güvenliği hakkında sorular soruluyor.

Uçağın 1600 sayfalık eğitim manuelinde yeni uygulamaya giren ve kazanın nedeni olan MCAS olarak adlandırılan Manevra Karakteristiklerinin Artırılması Sistemi, uçağın tasarımında süratsiz kalma eğiliminde sistemin otomatik olarak devreye girip 737 MAX’e dalış yaptıran bir yazılım. 56 dakikalık iPad eğitim sistemindeyse MCAS eğitimi yer almıyor. Uçağın test pilotları bile MCAS sistemine hakim değildi.

Reuters'ın aktardığına göre de mesajlarda Mark Forkner adlı kıdemli bir Boeing pilotu, MCAS sisteminin, uçuş simülasyonunda 737 Max'in uçuşunu zorlaştırdığını söylüyor. Forkner, "Kabul ediyorum, uçuşta berbatım ama bu dahi çok kötüydü" ifadelerini kullanıyor.

Pilot Forkner, uçakla ilgili güvenlik düzenleyicilerini yanlış yönlendirdiğini itiraf ederek, "Aslında düzenleyicilere bilmeden yalan söyledim. Simülatörde hâlâ bazı temel hatalar bulunuyor" diye ekliyor.

NYT'nin haberine göre mesajlaşma, Forkner'in Federal Havacılık İdaresi'ne (FAA) sunduğu MCAS'in pilot kılavuzundan kaldırılması talebinden 8 ay önce, Kasım 2016'da gerçekleşti. MCAS'ın yalnızca nadir durumlarda etkinleştirilebileceğine inanan FAA, talebi onaylamıştı.

Boeing, 'aylar önce' bu mesajları keşfetti ancak bunlardan Ulaştırma Bakanlığı'nı yakın bir zamanda haberdar etti. Boeing CEO'su Dennis Muilenburg'a yazdığı bir mektupta FAA Yöneticisi Steve Dickson, ilgili mesajları gösteriyor ve Boeing'in onları düzenleyicilere teslim etmeyi neden geciktirdiğini bilmek istiyor.

Reuters @Boeing exclusive on wire. More coming https://t.co/8RDHSd0EUd pic.twitter.com/Wzr5yPY1ID

— David Shepardson (@davidshepardson) October 18, 2019

Bir Boeing sözcüsü ise, konuya ilişkin açıklamasında şunları söyledi:

"Son birkaç ay içerisinde Boeing, 737 MAX'e yönelik Konut, Ulaştırma ve Altyapı Komitesi'nin soruşturmasıyla gönüllü olarak işbirliği yapıyor. Bu işbirliğinin bir parçası olarak, bugün eski bir Boeing çalışanının ifadelerini içeren bir belgeyi komitenin dikkatine sunduk. Soruşturmaya devam ederken komite ile işbirliğine devam edeceğiz. 737 MAX'i güvenli bir şekilde hizmete geri döndürmek için çalışırken FAA'in ve diğer küresel düzenleyicilerin yolunu takip etmeye devam edeceğiz."

Diğer yandan Muilenburg'un bu ay sonunda Kongre'nin toplanmasından önce ifade vermesi bekleniyor.

29 Ekim 2018'de Endonezya Lion Hava Yollarına ait Boeing 737 Max 8 tipi yolcu uçağı, havalandıktan kısa süre sonra denize çakılmış ve 189 kişi hayatını kaybetmişti.