Reuters’ın AB kaynaklarına dayandırdığı haberine göre, çarşamba günü raporunu açıklayacak Avrupa Komisyonu, Türkiye'nin gerekli kriterleri yerine getirdiğini söyleyerek AB hükümetleri ile Avrupa Parlamentosu'ndan Türk vatandaşlarına vize serbestisi uygulanması için haziran ayı sonuna kadar kararı onaylamasını isteyecek.
‘BRÜKSEL ANKARA’YA ‘HAYIR’ DEYİP, SIĞINMACI ANLAŞMASINI TEHLİKEYE ATAMAZ’
Paul Taylor imzalı haberde, görüşmelere yakın üst düzey bir AB yetkilisi, “Biz standartlarımızı düşürmedik, Türkiye iyi adımlar attı” dediği aktarıldı.
‘Brüksel'in Ankara’ya ‘Hayır’ diyerek 18 Mart'ta AB ile Türkiye arasında imzalanan ve sığınmacı krizinde bir dönüm noktası olan anlaşmayı tehlikeye atamayacağı’ değerlendirmesinde bulunan Reuters, Türkiye’nin ‘Daha sonra’ cevabını kabul etmeyeceğinin altını çizdi.
Haberde ayrıca, vize serbestisine muhalefet eden ülkelerle ilgili olarak bir AB diplomatının şu değerlendirmesi paylaşıldı: “Bu bir şaka. Kararımızı (Türkiye’ye vize serbestisi sağlanması) çoktan verdik.”
Bu arada yetkililer özellikle Almanya tarafından vize serbestisinin geçirilmesi için büyük baskı yapıldığını belirtti. Zira geçen yıl AB'ye giren yaklaşık bir milyon sığınmacının varış noktası olan Almanya, Türkiye ile yapılan anlaşmanın çökmesi durumunda yine en büyük zararı görecek ülke olacak.
Almanya Dışişleri Bakanı Frank Walter Steinmeier de Welt am Sonntag gazetesine yaptığı açıklamada, Türkiye ile AB arasında mülteci konusunda varılan anlaşmanın etkisini gösterdiğini belirtti.
“Anlaşma yürürlüğe girmeden üç hafta önce Yunanistan’a gelen mülteci sayısı 27 bindi. Anlaşmanın yürürlüğe girmesinden sonraki üç hafta içinde gelenlerin sayısı 6 binde kaldı. Sayılardaki düşüş beklenenden daha hızlı oldu” diyen Steinmeier vize serbesti hakkında ise şunları söyledi: “Varılan anlaşmalara sadık kalınmalı. Tıpkı kişiler arasında olduğu gibi devletler arasında da bu geçerli. Ankara koşulları yerine getirdiği taktirde vize serbestisi sağlanacak.”
Hürriyet gazetesinden Güven Özalp de AB Komisyonu yetkililerinin Türkiye’nin hâlihazırda 60 kriteri karşıladığı görüşünde olduğu aktardı. Habere göre, özellikle geçen hafta sonundan TBMM tatil edilene kadar gösterilen performans da Brüksel’i etkiledi.
‘72 KRİTERİN TAMAMI FİİLEN KARŞILANAMAZ’
Öte yandan AB Komisyonu’nun görüşünü açıklayacağı 4 Mayıs’a kadar 72 kriterin tamamının karşılanması fiilen mümkün olmayacak. Zira 72 maddeden biri Geri Kabul Anlaşması’nın Türkiye tarafından tam olarak uygulanması. Ancak 1 Haziran’da kesin olarak yürürlüğe girecek anlaşmanın 4 Mayıs’ta karşılanması söz konusu olmayacak.
Fiilen 4 Mayıs’ta uygulanamayacak bir başka unsuru da Türkiye’nin karşılıklılık ilkesi çerçevesinde AB ülkelerine vize muafiyeti uygulaması oluşturuyor. Türkiye, AB ülkelerine vize muafiyetini kendi vatandaşlarına yönelik vize muafiyetinin hayata geçirilmesinin öngörüldüğü 30 Haziran’dan itibaren devreye sokma niyetinde. Türkiye fiilen karşılanması şu aşamada mümkün olmayan kriterleri zamanı geldiğinde karşılama konusunda güçlü taahhüt altına girdi ve bunu Brüksel’e resmen iletti.
Brüksel ile Ankara arasında günlük düzenli temas trafiği yaşandığı kaydedilen haberde, Türkiye’nin hedefinin 4 Mayıs’a dek karşıladığı kriter sayısını 67-68 düzeyine yükseltmek olduğu belirtildi.
Bu hedefe ulaşılması halinde AB Komisyonu’ndan olumlu öneri çıkacağı görüşünün hâkim olduğu vurgulanan haberde şu ifadelere yer verildi: “AB Komisyonu kanadında da ihtiyatlı bir iyimserlik söz konusu. Son iki günde süreci altüst edecek radikal nitelikli gelişmeler yaşanmaması ve Türkiye’nin kriterleri hedeflediği seviyeye yükseltmesi halinde AB Komisyonu’nun 4 Mayıs’ta vize muafiyeti için teknik nitelikli yeşil ışığı yakması öngörülüyor.”
AB Komisyonu’nun ‘teknik olur’u Türk vatandaşlarına vize muafiyeti sağlanması açısından hayati önem taşıyor. Zira Komisyon’un olumlu görüş bildirmemesi halinde sürecin ilerleyebilmesi mümkün değil.
Öte yandan AB Komisyonu, Türkiye’nin vizeden muaf ülkeler listesine dahil edilmesini önermesi de sürecin bittiği anlamına gelmeyecek. Vize muafiyeti hedefine ulaşılması için Avrupa Parlamentosu’nun ve üye ülkelerden oluşan AB Konseyi’nin siyasi onayı da gerekecek. Türkiye, siyasi onay sürecinin teknik süreçten daha sıkıntılı geçme potansiyelinin yüksek olması nedeniyle AB Komisyonu’nun ‘fay içermeyen’ ve elinin güçlü olmasını sağlayacak bir öneride bulunmasına büyük önem veriyor.
Financial Times’ta yer alan bir başka haberse Reuters ve Hürriyet’in aktardığı haberlerin aksine daha olumsuz bir tablo çizdi.
Türkiye’nin vize serbestisi için yerine getirmesi 4 Mayıs’a kadar yerine getirmeyi vaat ettiği kriterlerin arasında ‘terörle mücadele kanunu’ ve ‘siyasi parti finansmanına yönelik düzenlemelerin gözden geçirilmesi’nin de olduğuna dikkat çeken gazete, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘terörle mücadele yasalarının genişletilmesi’ni istediği ve Ankara'nın ‘parti finansmanında şeffaflığı’na yönelik reformlara 10 yıldır direndiği hatırlatıldı.
‘AVRUPA KOMİSYONU VİZE MUAFİYETİ TAVSİYESİ VERECEK’
Gazete ayrıca, "Avrupa Komisyonu, çarşamba günü resmen Türk vatandaşlarına Schengen bölgesinde kısa süreli seyahatler için vize muafiyeti getirilmesini tavsiye edecek. Ancak öneri hakkında bilgi sahibi kişilere göre, Türkiye'nin yerine getirmesi gereken 72 kriterden 10'a yakınının henüz yerine getirilmediği belirtilecek” ifadelerini kullandı.
Avrupa Komisyonu’nun haziran ayında ikinci bir rapor daha hazırlayacağını da vurgulayan Financial Times, henüz karşılanmayan zorlu kriterleri şöyle sıraladı: Veri koruma kurallarını bazı güvenlik birimlerini de kapsayacak şekilde güçlendirmesi; azınlık haklarının daha iyi korunması için terörle mücadele alanındaki yasal düzenlemeleri gözden geçirmesi ve siyasi partilerin finansmanı konusunda şeffaflığın artmasını sağlayacak yolsuzlukla mücadeleye yönelik yeni önlemler.
