Cihatçı ve silah akışının kesilmesi baskısı: ‘Rusya sinyal veriyor'

Ankara - Moskova hattında ilişkilerin normalleşmesi için karşılıklı olarak adımlar atılırken Rusya, Türkiye üzerinden Suriye'ye giden silah ve cihatçı akışının kesilmesi konusundaki baskısından vazgeçmiş değil. Ortadoğu uzmanı Hasan Selim Özertem, Suriye konusunun ilişkilerin dinamiğini belirleyeceğine dikkat çekiyor.

Türkiye'nin Suriye sınırını kapatması ve Birleşmiş Milletler'in aldığı karar doğrultusunda, insani yardımların denetlenmesi için, uluslararası gözlemcilerin yer aldığı kontrol noktasını kurması talep ediliyor. Bu taleplerin iki ülke arasındaki görüşmelerde gündeme geldiği sırada, Foreign Policy dergisi üst düzey bir diplomata dayandırdığı haberinde, Rusya'nın geçen hafta Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) kapalı toplantısında Türkiye'nin El Kaide ve bağlantılı gruplara destek verdiğini gündeme getirdiğini ileri sürdü.

​TÜRKİYE ÜZERİNDE ULUSLARASI BASKI OLUŞUR MU?

Ankara'nın Suriye sınırında önlemleri artırması, ilişkilerinde şu an kriz yaşadığı ABD ve Batı ülkeleri tarafından da daha önce pek çok kez dile getirildi.

Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Ortadoğu uzmanlarından Hasan Selim Özertem, bu konudaki son gelişmeleri değerlendirirken, Türkiye'nin Suriye politikaları nedeniyle uluslararası arenada sıkıştırılacağı bir döneme girildiğini söylemek için henüz erken olduğunu belirtiyor.

‘RUSYA SİNYALLERİ BUGÜNDEN VERİYOR'

Cihatçı ve silah akışı, yardımların denetlenmesi, sınırın kapatılması konularındaki girişimleri "Rusya, Türkiye'yle önümüzdeki dönem ilişkilerin limitlerinin sinyallerini bugünden veriyor" şeklinde değerlendiren Özertem'e göre bu tutum uluslararası arenada baskıya dönüşemez çünkü yalnızca Rusya tarafından dillendiriliyor. Konunun ilk olarak Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad tarafından gündeme getirildiğini belirten Özertem şunları söylüyor:

Beşar Esad hatırlayacaksınız şunu ifade etmişti; ‘Biz önümüzdeki dönemde Türkiye ile çalışabiliriz ama sınırın da kontrol edilmesi bizim için esastır.' Burada şunu not etmek gerekiyor; özellikle kuzey sınırının şu anda Suriye'de devam eden çatışmalarda bir lojistik geçiş noktası olarak kullanıldığına dair gerek Rusya'da gerekse Suriye'de kuvvetli bir inanç mevcut. Bunun karşılığında mücadelenin daha sağlıklı yürüyebilmesi için kuzeyde bir sınır kontrolü gelmesi gerektiğine inanıyorlar. Önümüzdeki dönemde hem güvenlik hem de bölgeye gönderilecek insani yardım açısından bunu bugün Rusya gündeme getiriyor."

‘İLİŞKİLERİN DİNAMİĞİNİ SURİYE BELİRLEYECEK'

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, bu hafta bir basın toplantısında yaptığı açıklamada, sınırda BM gözlemcilerinin yer aldığı kontrol noktası kurulması konusunun Türkiye tarafından değerlendirildiğini söylemişti. Özertem, Lavrov'un ‘Suriye'de ne kadar birlikte çalışılabileceğinin, Rusya — Türkiye ilişkilerinin dinamiklerini belirleyeceğini' söylediğini de vurgulayarak, konunun zamana yayılacağını belirtiyor.

‘SUUDİ ARABİSTAN VE KATAR'IN BASKI MEKANİZMALARI SINIRLI'

Türkiye'nin cihatçı ve silah akışını tamamen kesecek önlemler alması yani bir politika değişikliği, Suriye'de birlikte hareket ettiği Suudi Arabistan, Katar gibi ülkeler tarafından nasıl karşılanır? Özertem'e göre Suriye konusunda Rusya ve ABD arasındaki mutabakatın durumu ve Türkiye ile İran'ın mutabakatı belirleyici olacak. Bu belirleyiciler arasında eşzamanlı bir anlaşma sağlanamaması durumunda kaybedilecek zamanın, üçüncü tarafların süreci uzatmasına yol açacağını ifade eden Özertem'e göre, Körfez ülkeleri bu süreçte istenilen sonucun elde edilememesine yönelik pozisyon alsalar da etkileri sınırlı:

"Önümüzdeki dönemde Türkiye sınır güvenliğini almaya başladığı zaman her ne kadar Suudi Arabistan ve Katar'ın gündemlerinde buna karşı bir pozisyon almak olsa da, Türkiye'nin egemenlik hakları dahilinde alacağı karar konusunda yapacakları baskı mekanizmalarının oldukça sınırlı olduğunu da vurgulamak gerekiyor."