Bokov, Türkiye’de, Ege ve Marmara denizlerinde son günlerde yaşanan depremler ve kayıpları en aza indirgemek için alınması gereken tedbirler hakkında Sputnik’e değerlendirmede bulundu. Bokov’a göre, yeraltındaki hareketliliğin artması, atmosferdeki sirkülasyonun değişmesi ve yerkabuğu ile jeobloklar üzerindeki yüklerle alakalı bir durum.
Bokov, “Jeoblokların hareketlerinde siklonlar nedeniyle dahi değişiklikler meydana geliyor. Baskının 1 milimetre civa oranında dahi artması, yer levhaları üzerindeki yükü 13 milyon kilograma kadar arttırıyor. Bu nedenle erken tahminde bulunmak çok zor” dedi.
Depremi önceden tahmin etmek için neler yapılabilir?
“Sismologlar yalnızca sismik parametreleri, endojen tektonik süreçleri hesaplıyor ve ekzojenleri dikkate almıyorlar. Sismologlar, ekzojen değişimlerini de hesaplayan meteorologlarla birlikte çalışırsa, yani sismik-sinoptik yöntemi kullanırsa depremler önceden bilinmesi olasılığı daha fazla olur” ifadelerini kullanan Bokov’a göre, 1930-40’lı yıllarda sismik öncüler üzerinden tahminlerde bulunmanın kolay olduğu düşünülüyordu, ancak artık güçlü bir şüpheciliğin olduğu bir dönemde yaşıyoruz.
Bokov, “Sismologlar depremlerin sismik öncüler gözlemliyor. Bunlar jeokimyasal göstergeler ve yeraltı su seviyesi… Ancak bunlar düzenli şeyler değil. 1996 yılında Londra’daki jeofizik sempozyumunda tektonik hareketlerin rastgeleliği nedeniyle kısa vadeli tahminler oluşturulmaması kararı alındı. Aslında bilim insanları hala jeofiziksel değişimler ve sismisite arasında bir ilişki bulabilmiş değil. Türkiye’deki gibi depremlerin aniden yaşanması da bundan dolayı” ifadelerini kullandı.
Depremin zararlarını en aza indirgemek için neler yapılmalı?
Bokov, şöyle konuştu: ”Japonlar yapılması gerekenlerle ilgili halkı bilgilendirmek ve bunu uygulama ile sabitlemek konusunda iyiler. Biz de Uzak Doğu bölgesinde bunu yapmaya çalışıyoruz, zira doğal afet anında en kötü şeyin yani paniğin oluşmasını önlemek için en etkili yöntem bu. Depreme dayanıklı binalar inşa edilmesi de faydalı, ancak bu çok pahalı bir yöntem. Büyük şehirlerde kullanılıyor, ancak tamamen etkili olduğu söylenemez. Ayrıca kaynaklar, tahminlerin daha iyi hale getirilmesi ve operasyonel hizmetleri desteklemek için kullanılmalı. Bir ülkede deprem vergisi alınıyorsa bu paranın deprem konusunda eğitim ve tahminlerin iyileştirilmesi için kullanılması gerekiyor, zira bu paralarla çok bina inşa edilemez.”
