Bağdat: IŞİD ile garip simbiyoz

IŞİD, faaliyetlerini sürdürebilmek için çeşitli yollardan para topluyor: Petrol kaçakçılığı yapıyor, arkeolojik hazineleri satıyor, rehineler için fidye alıyor. Uluslararası toplumun IŞİD’e karşı mücadele araçlarından biri de mali kaynakların kısıtlanması.

Farklı kaynaklardan IŞİD'e nakit akan yardımı kısıtlamak zor bir iş. Son tespitlere göre IŞİD’in başlıca mali kaynaklarından biri, resmi olarak eski Irak memurları için ayrılan para.

Ortadoğu ve Kürt sorunu uzmanı Vadim Makarenko, bu konuda şu yorumda bulundu:

"Irak hükümeti, ülkenin yaklaşık üçte biri IŞİD işgalinde olmasına rağmen, işgal altında bulunan ve farklı yönetime hizmet eden eski memurlarına maaşlarını ödemeye devam ediyor. Ninova Bölge Meclisi Maliye Komitesi Başkanı Enver Matti Hadaya’nın değerlendirmelerine göre sadece Musul, IŞİD’in eline geçtikten sonra, merkez hükümetten aylık 130 milyon dolar aldı. Musul’un, terör örgütünün kontrolünde bulunduğu son 6 ayda aldığı para 1 milyar doları geçti. Hadaya’nın görevde bulunduğu dönemde, bu para Kerkük’te alınıp Musul’a ulaştırılıyordu. Paranın yaklaşık yüzde 50’sinin vergi olarak IŞİD’in eline geçmesine rağmen bu böyle devam ediyor. Hükümetin ayırdığı paranın akıbetini takip etmek mümkün değil, çünkü IŞİD kontrolündeki bölgelerde banka sistemi çalışmıyor ve oraya nakit para ulaştırılıyor."

KÜRT MEMURLAR MAAŞ ALAMIYOR

Peki, Bağdat neden bu sistemi koruyor? Hükümet, bu paranın işgal altında bulunan halka, özellikle kış aylarında yaşamlarını sürdürme fırsatını verdiğini savunuyor. Ayrıca, memurların unutulmadığını göstermenin de önemli olduğu kaydediliyor. Diğer taraftan, çok daha zor durumda bulunan Kürt memurları hatırlayan yok.

IŞİD işgalindeki bölgelerden farklı olarak, Kürt Bölgesi’nde benzer görevlerde bulunan memurlar, federal bütçeden hak ettikleri parayı alamıyor ve Şubat 2014’ten bu yana geçimini, Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) kendi kaynaklarından aldıkları maaşlarla sürdürüyorlar.

Bağdat, Kürt Bölgesi’ndeki devlet memurlarına maaş ödememenin makul gerekçesi olarak petrol üretimi ve ihracatı anlaşması ile ilgili yaşadığı anlaşmazlığı gösteriyor.

Kürt Bölgesi’ndeki halkı öfkelendiren aslında hak ettikleri paranın IŞİD’e yönlendirilmesi değil, sorunlarının Bağdat tarafından tamamen görmezden gelinmesidir. IKBY, elindeki küçük parayı hem IŞİD’e karşı mücadele, hem topraklarındaki yaklaşık 2 milyon mültecinin geçimini sağlama, hem kendi vatandaşlarını destekleme, hem de Bağdat’ın her fırsatta engel yaratmaya çalıştığı ekonomisini geliştirme için harcamak zorunda.

BAĞDAT'IN ANLAŞILMAZ POLİTİKASI…

Irak Meclisi Yüksek Eğitim Komitesi üyesi, milletvekili Dr. Berivan Navkhoş, bu konuda şu değerlendirmede bulundu:

“Bütçenin büyük bir kısmı, hükümet için çalışan kişilerin maaşlarına gidiyor. Kürt Bölgesi dışında tüm bölgelerde ödeniyor. Bu durum bizi endişelendiriyor. Nasıl oluyor da Kürt Bölgesi dışında tüm bölgelere ödeme yaptığını anlamıyoruz. Anayasa gereği hükümet için çalışan herkese maaş ödemeli. Kürt Bölgesi için paralarının olmadığını söylüyorlar. Neden diğer Iraklılar için paraları var? Musul, IŞİD kontrolünde bulunuyor, ancak Musul’daki memurların maaşını ödüyor, Kürt bölgesindeki memurların parasını ödemiyor. Bunu anlamıyoruz ve hayal kırıklığı yaşıyoruz.”

Bu zor duruma çözüm bulmak da kolay değil. Şu anda Irak’ta yaşanan iç savaşta, kolay çözüm yok zaten. Ancak, Bağdat yönetiminin politikası, bu koşullarda daha da anlaşılamaz ve katlanılamaz hale geliyor.

İktidarda, radikal Şii parti ve hareketlerin temsilcileri bulunuyor. Amaçları, Kürt Bölgesi’ni bağımsız kalkınmadan vazgeçirmek. Hükümet, bu amaç doğrultusunda Kürt halkını ayrımcı duruma sokmayı doğru bulurken, bunu IŞİD işgalindeki bölgelerin vatandaşları için kabul edilemez görüyor.