Doğu Ukrayna 1 yıldır ateş altında

Kiev'in, dönemin devlet başkanı Viktor Yanukoviç'in devrilmesi sonrası ülkede kurulan yeni hükümetin meşruluğunu sorgulayan bağımsızlık yanlılarına karşı Doğu Ukrayna'da başlattığı askeri operasyon birinci yılını doldurdu.

Ukrayna'da Yanukoviç'in devrilmesi ardından geçici devlet başkanvekili görevini alan Aleksandr Turçinov, 15 Nisan 2014'te parlamentoda yaptığı konuşmada, ülkenin doğusunda, 'terörle mücadele operasyonu' adlı bir harekatın başladığını ilan etmişti. Turçinov, konuşmasında operasyonun 'adım adım ve sorumlu bir biçimde' yürütüleceğini ifade etmişti.

Yeni Kiev yönetiminin bu kararı duyurması, Ukrayna'nın federalleşmesi isteyen eylemcilerin ülkenin doğusundaki bir dizi kamu binasını işgal etmesi geldi. Ancak ülkenin batısındaki başkent Kiev'de de benzer işgal eylemleri yaşanmasına rağmen iki bölgedeki protestolar çok farklı sonuçlandı.

Nitekim BM verilerine göre, işgal eylemleri ve protestolar ardından Ukrayna'nın doğusunda başlatılan askeri operasyon 6 bin kişinin ölümüne, yaklaşık 1 milyon insanın da yerinden edilmesine neden oldu.
Sputnik bölgedeki askeri operasyonun birinci yıldönümü sebebiyle, Ukrayna'nın batısı ve doğusunda birbirine yakın zamanda yaşanan iki farklı protesto dalgasının sonuçlarını derledi:

Ukrayna'da Şubat 2014'te yaşanan rejim değişikliği öncesinde, Maydan protestolarının sürdüğü başkent Kiev'de bir dizi kamu binasının işgal edilmişti.
Ülkenin Donetsk ve Lugansk gibi doğudaki bölgelerindeki, 'Anti maydan gösterileri' olarak da anılan işgal eylemleri ise Kiev'de Şubat 2014'te görülen rejim değişikliğinin ardından geldi.
RUSÇANIN DİL STATÜSÜ KALDIRILDI, DOĞU AYAKLANDI

Bu gösteriler, Ukrayna parlamentosu Verhovna Rada'nın Rusçanın da içinde olduğu dillere bölgesel dil statüsü veren yasayı 23 Şubat'ta yürürlükten kaldırması ardından da daha farklı bir siyasi bir boyuta büründü. Donetsk ve Lugansk gibi etnik Rusların yoğunlukla yaşadığı iki bölgede kamu binalarına Ukrayna bayrağı yerine Rus bayrağı çekildi.
6 Nisan 2014'te Donetsk'te bölge idaresi binası işgal edilirken Lugansk'ta protestocular Ukrayna Güvenlik Konseyi binasına girdi. Kimliklerinin tehdit altında olduğunu söyleyen protestocular, yaşadıkları bölgelere yerel yönetim hakkı tanınması talebiyle kalabalık yürüyüşler düzenledi.

KİEV'DE YASA İPTAL EDİLDİ, DOĞUDA OPERASYON BAŞLATILDI

Diğer taraftan, başkent Kiev'de de buna çok benzeyen protestolar görülmüştü. Parlamentonun, ülkede '16 Ocak yasaları' olarak anılan ve gösteri haklarını sınırlayıp polisin protestolara müdahale yetkilerini genişleten kanun paketini onaylaması ardından Kiev'de birçok kamu binası eylemciler tarafından işgal edildi. Sonuçta ise yasalar kısa bir süre sonra 28 Ocak'ta iptal edildi.

Ancak Ukrayna'nın doğusunda, 23 Şubat'ta kabul edilip Ukraynacayı tek resmi dil ilan eden yasanın ardından görülen protestolar aynı sonucu vermedi. Ukrayna güvenlik servisi, federalizm yanlısı protestocular hakkında soruşturma başlattı, eylemcilerin evlerinde aramalar yapıldı.

Protestocuların Harkov'daki belediye binasının işgal edilmesi ardından ise dönemin Devlet Başkanvekili Aleksandr Turçinov, Nisan ortasında ülkenin doğusunda bir 'terörle mücadele operasyonunun' başlatıldığını duyurdu.

PYATT VE NULAND'IN 'GİZEMLİ' KİEV ZİYARETİ

Kamu binalarının işgal edilmesini 'terör eylemi' olarak tanımlayanlardan biri de ABD'nin Ukrayna Büyükelçisi Geoffrey Pyatt'tı. Pyatt, bununla da kalmayıp, 10 Ocak 2013'te ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Avrupa ve Avrasya işlerinden sorumlu Bakan yardımcısı Victoria Nuland ile birlikte Kiev'de protestocular tarafından hükümet binalarını ziyaret etti.
İkili bu ziyaretlerden birinde, Kiev'deki işgal edilmiş bir sendika binasında Maydan protestolarının öne çıkan isimlerinden, Ukrayna'nın müstakbel başbakanı Arseniy Yatsenyuk'la bir görüşme yaptı.

KİEV'DE İŞGAL EDİLEN BİNADAKİ TOPLANTIDA POROŞENKO DA VARDI

İşin ilginci görüşmede Maydan protestolarında pek ön planda olmayan Ukrayna'nın müstakbel devlet başkanı Pyotr Poroşenko'nun da yer almasıydı. Poroşenko, görüşmeye dair yayımlanan fotoğraflarda yer almasa bile, Ukrayna 112 televizyonunun toplantıyla ilgili haberindeki kısacık bir karede görülebiliyor.