Lukaşeviç: Sırbistan toprak bütünlüğü konusunda Rusya’ya güvenebilir

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un Belgrad ziyareti öncesi Sputnik'e konuşan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Lukaşeviç, AB'nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara katılmayan Sırbistan'ın Ukrayna’daki olaylara ilişkin mesafeli bir duruş sergilediğinin altını çizdi.

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, yarın Sırbistan’ın başkenti Belgrad’da olacak. Sırbistan Devlet Başkanı Tomislav Nikoliç görüşecek olan Lavrov, ikili temeslarda da bulunacak. Görüşmelerde, ortak ekonomik projeler ve ikili ilişkilerin yanı sıra Belgrad’ın şu anda başkanlık ettiği Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) çerçevesindeki işbirliği de ele alınacak.

Lavrov'un Belgrad temasları ile ilgili Sputnik'in sorularını yanıtlayan Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, Avrupa Birliği (AB) üyeliğine odaklanan Sırbistan’ın bu hedefi Rusya ile ilişkilerin daha da güçlenmesine engel olarak görmemesinin Moskova’yı memnun ettiğini ifade etti. 

Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, 15 Mayıs’ta Sırbistan’a gidiyor. Belgrad’da hangi konular ele alınacak?

Sergey Lavrov’un Belgrad ziyareti, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in 16 Ekim 2014 tarihli Sırbistan ziyaretinin sonuçları dahil ikili ilişkilerle ilgili bir dizi konuda Sırbistan yönetimi ile görüş alışverişi yapma fırsatını verecek. Sırbistan Devlet Başkanı Tomislav Nikoliç, Başbakan Aleksandr Vuçiç ve Dışişleri Bakanı İviça Daçiç ile görüşmeler, ikili ve uluslararası gündemin temel konularında tutumları kapsamlı şekilde karşılaştırma, daha önce varılan anlaşmaların uygulama dinamiğini değerlendirme ve ilişkilerin gelişim hatlarını belirleme fırsatını verecek.

Rus-Sırp siyasi diyalogunun mevcut düzeyi hakkın ne düşünüyorsunuz?

Güvene dayanan üst düzey siyasi diyalog, ikili ilişkilerin daha da derinleşmesine gereken ivmeyi kazandırıyor. Rusya ve Sırbistan devlet başkanları, bu yıl, 24 Nisan’da Erivan’da ve II. Dünya Savaşı’nda kazanılan zaferin 70. yıldönümü kutlamaları çerçevesinde 8-9 Mayıs’ta Moskova’da bir araya gelmişlerdi. Halkı, Nazi vebasına karşı mücadelede kahramanlık ve özveri sergileyen Sırbistan’ın liderinin yıldönümü kutlamalarına katılımı, ülkelerimiz arasındaki ilişkilerin dostluğa dayalı olduğunu kanıtladı. Sırp muhafızlarının 9 Mayıs’ta Kızıl Meydan’dan geçişi de bu ilişkilerin simgesi niteliğinde.

İŞBİRLİĞİ UMUT VAAD EDİYOR

Rusya Federasyon Konseyi Başkanı Valentina Matviyenko’nun 12-13 Mayıs’taki Belgrad ziyaretini, iki ülkenin parlamentoları arasındaki temasların etkinleştirilmesine büyük katkı olarak görüyoruz. Sırp yetkililerin Avrasya entegrasyon birlikleri çerçevesinde çok taraflı parlamento kurumlarının çalışmalarına katılımı, son yıllardaki işbirliğinin umut vaadeden yönlerindendir. Sırbistan Ulusal Meclisi, Nisan 2013’ten bu yana Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) Parlamenterler Meclisi’nde gözlemci olarak yer alıyor.

Moskova ve Belgrad arasında uluslararası arenadaki etkileşimi hakkında ne söyleyebilirsiniz?

Bu alanda işbirliğimizi başarılı şekilde gelişiyor. Avrupa Birliği üyeliğine odaklanma, Belgrad’da Rusya ile ilişkilerin daha da güçlenmesine, aktüel küresel ve Avrupa sorunlarına yaklaşımlar konusunda aramızdaki koordinasyona engel olarak görülmüyor. Sırbistan, Avrupa Birliği’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlara katılmadı ve Ukrayna’daki olaylara ilişkin mesafeli bir duruş sergiliyor.

Rus-Sırp diyalogunda büyük önem, öncelikle Kosova çözümü kapsamında Balkanlardaki barış ve istikrarın korunması konusuna veriliyor. Sırbistan, Kosova konusunda egemenliğini ve toprak bütünlüğünü koruma konusunda Rusya’nın desteğine güvenebilir.

Ticaret ve yatırım alanlarında Rus-Sırp ilişkilerinden beklentiler neler?

İki ülke arasında ticaret hacmi, 2014’te 2,1 milyar dolara ulaştı. Bir önceki yıla göre yüzde 7,6 artış oldu. Bu arada Rusya’nın Sırbistan’a ihracatı yüzde 19,4 artarak 1 milyar dolar olarak gerçekleşti, ithalat ise yüzde 1,4 azalarak 1,1 milyar dolara geriledi. Sırpların değerlendirmelerine göre karşılıklı ticaret yüzde 13 artarak 3,3 milyar doları geçti.
Rusya’nın AB ülkelerinden gıda ürünlerine getirdiği ithalat yasağı bağlamında, ilgili ürünlerin Sırbistan’dan ithalatının artırılması için olumlu koşullar oluştu. Sırp tarım ve gıda ürünlerinin ithalatı, 2014’te bir önceki yıla göre 1,7 kat artarak 379 milyon dolara ulaştı.

GÜNEY AKIM PROJESİNİN İPTALİ

Rusya’dan Sırbistan’a yapılan yatırımların toplam hacmi, üçüncü ülkeler üzerinden yapılan sermaye yatırımları da dikkate alındığında, 2014 sonları itibariyle 3,9 milyar dolara ulaştı. Gazprom Petrol şirketinin önderliğinde Sırbistan Petrol Endüstrisi şirketinin gelişimi ve Rusya’nın sağladığı 800 milyon dolarlık ihracat kredisi ile Rusya Demiryolları şirketi tarafından Sırp demiryolları altyapısının modernizasyonu ile ilgili büyük ortak projelerimiz hayata geçiriliyor. Rus uzmanlar, geçen Şubat ayında, Trans Avrupa Ulaşım Koridoru'nun kuzey kesiminin rekonstrüksiyonuna başladı.

Sırp yönetimi, Avrupa Birliği’nin yapıcı olmayan yaklaşımı yüzünden uygulanması imkansız halen gelen Güney Akım projesinin iptalini anlayışla karşıladı. Belgrad ile enerji alanındaki işbirliğimizin, hem Rus doğalgazın mevcut güzergahlar üzerinden sevkiyatı hem de Güney Avrupa ülkeleri için Türkiye-Yunanistan sınırında büyük gaz terminalinin inşaatı konusunda, başarılı şekilde devam edeceğinden eminiz.

Kültür ve insani temaslar ile manevi bağların ikili ilişkilerdeki rolü nedir?

İşbirliğimizin bu önemli bölümü, verimli şekilde gelişmekte. Belgrad’da Ağustos 2014’te, restore edilen “Rus Nekropolü” açıldı. Andrey Pervozdanniy Vakfı ve Ulusal Şan Merkezi gibi Rus sivil toplum örgütlerinin önderliğinde Sırbistan’ın başkentinde, Eylül 2014’te, I. Dünya Savaşı’nın başlamasının 100. yıldönümü ile ilgili ortak anma etkinlikleri düzenlendi. Rusya Kültür Bakanlığı’nın organizasyonunda, Eylül-Kasım 2014’te, Sırbistan’da Rus Manevi Kültürü Günleri düzenlendi. Patrik Kirill’in Kasım 2014’te Sırp topraklarını ziyareti de büyük anlam taşıyor.