KAÇIRILAN BAŞKANLAR, ESİR TUTULAN KADINLAR
Libya ve diğer ülkelerden insan hakları savunucuları, kendilerini ‘gerçek devrimciler’ olarak niteleyen çeşitli yağmacı grupların varlığı hakkında daha önce birçok kez uyarıda bulundu. Muammer Kaddafi’nin öldürülmesinden sonra ortaya çıkan bu yasadışı yağmacı çeteler, sadece toprak ve varlık için kendi aralarında savaşmakla kalmayıp aynı zamanda cinayet ve adam kaçırma gibi eylemlerde bulunuyor.
Libya Başbakanı Ali Zeydan’ın 2013 yılında, silahlı kişiler tarafından kaçırılması bu duruma iyi bir örnek olarak gösterilebilir. Zira kaçırılan kişinin üst düzey bir devlet yetkilisi olması nedeniyle, basın organları ilk kez bir kaçırma vakasını aydınlatmaya karar vermişti. Bu olaydan sonra insan hakları savunucularının aklında şu soru belirdi: Eğer devlet yöneticileri bile bu kadar rahatça kaçırılabiliyorsa, sıradan Libya halkının güvenliği hakkında ne söylenebilir?
Libya Aşiretleri Birliği’nin eski basın sekreteri Bassim El Sol de, Sputnik’e yaptığı açıklamada, silahlı grupların kontrolündeki gayrı resmi hapishanelerde çok sayıda kadın esir bulunduğunu belirtti:
“Bingazi, Misrata ve Sirte’de ‘gayrı resmi hapishaneye’ dönüştürülen binalarda, Kaddafi rejimini desteklemekle suçlanan kadınlar tutuluyor. Oysa bu kadınların tek yaptığı, devlet makamlarındaki görevlerini icra etmekti. Sadece Misrata kendinde ‘tutuklu’ ve şiddete maruz kalan kadın sayısı 4 bin 300 kişiyi buluyor.”
Libya Kızılayı verilerine göre, ‘Arap Baharı’ süreciyle yaşanan olaylar neticesinde ülkede, sadece 2014 yılında 72 bin 682 aile evsiz kaldı ve militanların yoğun saldırıları yüzünden yaşadıkları bölgeleri terk etti.
Libya İçişleri Bakanlığı verileri, şu anda ülkede yaklaşık 16 bin kişinin kaçak silahlara sahip olup yasadışı çetelerin mensubu olduğunu gösteriyor. Askeri kaynaklar, tüm bu çete üyelerinin ortaya çıkmasına NATO’nun hava operasyonlarının yol açtığını vurguluyor. Zira NATO uçakları, 2011 yılında Kaddafi güçlerine karşı savaşan sözde ‘devrimcilere’ havadan silah atmıştı. Yeni Libya yönetimi o zamandan bu yana bu çeteleri silahsızlandırmayı başaramadı. Dahası bu silahlı grupları, müzakere masasına oturtmak için tek çatı altında toplama çabaları da sonuçsuz kaldı.
Bassim El Sol, militanların büyük meblağlı fidye elde edebilmek için özellikle çocukları seçtiğini belirtiyor.
“Çocuk kaçıran çeteler, ailelerin mali durumlarına göre 100 ila 200 bin ABD doları arasında fidye istiyor. Fidye tutarı bazen 1 milyon dolara bile çıkabiliyor.”
IŞİD’in kontrol ettiği bölgelerde ise çocuklar, savaşçı olarak kullanılıyor ve terör saldırıları düzenlemeye itiliyor.
Bassim El Sol, IŞİD’in ilerleyişe geçmesi ve Libya topraklarını ele geçirmesinden bu yana yaklaşık 20 bin çocuğun beyninin yıkandığını söylüyor: “Sirte’de çocukları kaçırıp hepsini, insanları öldüren, şiddet uygulayan, terör saldırısı düzenleyen IŞİD militanlarına dönüştürüyorlar. Çocukların düşünce tarzını değiştiriyorlar.”
BİR LİBYALI İLE IŞİD MİLİTANININ KAZANCI NE KADAR?
IŞİD’in sosyal medyada paylaştığı verilere göre, örgütün ‘emirlerinin’ aylık maaşı 6 bin Amerikan doları civarında. Eğer ‘emir’ adlı verilen bu liderler eşe ve çocuğa sahipse gelirleri de artıyor. Eşlerinin sayısına göre ek 500 dolar, çocuk başına da ek 200 dolar gelir elde ediyorlar.
IŞİD’in en düşük rütbeli savaşçısı ise ayda yaklaşık 265 dolar kazanıyor. Bu meblağ zamanla artıyor. Örneğin savaşçının evlenmesi halinde elde ettiği kazanç bin 500 dolara çıkabiliyor.
Öte yandan geçici Libya hükümetinin basın sözcüsü Hatem El Arabi, devletin kamu görevlilerine ödemesi gereken borç tutarının 638 milyon Libya dinarını (yaklaşık 890 milyon dolar) aştığını açıkladı.
Arap Baharı başlamadan önce ise 2011 yılında Libyalı bir orta sınıf vatandaşı ayda yaklaşık 1000 dolar maaş alıyordu.
PETROL ÇUKURU
Petrol rezervleri bakımından Afrika ve Ortadoğu’nun en zengin ülkelerinden olan Libya, ülkede yaşananlar nedeniyle petrol krizi içinde. Çatışmalar sırasında birçok kez petrol sondaj kuleleri, petrol depoları ve boru hatları hedef alındı. Çatışma içindeki her taraf, petrol kaynaklarını ele geçirmek istiyor. Son zamanlarda bu mücadeleye IŞİD de katıldı.
Libya Devlet Ulusal Petrol Korporasyonu verilerine göre 2010 yılında, ülkede günde ortalama bin 500 varil petrol üretiliyordu. 2015 yılında ise bu oran yüzde 30 azalmış durumda. ‘Kayıp’ petrolün bir kısmı IŞİD ve diğer terör örgütlerinin eline geçti, bir kısmı ise teknik nedenlerden dolayı üretilemiyor.
