Uzmanlar, büyümenin beklentilerin çok üzerinde gelmesinde tarım sektöründeki iyileşmenin ve iç tüketim harcamalarının artmasının etkili olduğuna işaret etti.
TÜİK verilerine göre, mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış büyüme üçüncü çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,3 artış gösterdi. Hürriyet gazetesinden Yüksel Göçmez'in haberine göre, Türkiye yılın ilk dokuz ayında yüzde 3,4 büyüme performansı gösterdi.
Ekonomist Arda Tunca, sürpriz büyüme rakamıyla ilgili olarak, "Ben de 2,8 tahmin ediyordum ama 4 beklentilerin çok üzerinde. Bir dengesizlik var. Ama teknik bakmaya çalışıyorum konuya. Artık seçim olmayacak beklentisi nedeniyle, Türkiye içindeki satın almaların seçim sonrasında satış artacak beklentisiyle stok artışı yaşanmış olabilir. Biraz öyle bir hava olabilir. Yüzde 4 Türkiye'nin ve dünyanın içinde olduğu duruma bakarsak, bu rakam OVP'ye uygun bir rakamdı. Bir çeyrek büyümesi ama yıl sonu böyle olmayacak. Yine de yüzde 3 ve üzerini iyi bir performans olarak görmek lazım. Bu dönem Aralık yani, bir seçim daha yaşamayacağız beklentisinin yansıttığı bir büyüme olarak görüyorum" dedi.
Marmara Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof. Dr. Burak Arzova, "Kapasite kullanımı rakamları da yüksek gelmişti. Bu rakamlar sonrasında bunları görebiliyorduk. Seçim sonrasının etkisi büyük. Güven ortamının artması, iş dünyasını beklentilerini iyileştirmiş gibi görünüyor. Yılsonu beklentileri de iyileşecektir. Sürpriz içindeyiz oldukça büyük bir rakam. İki seçim arasında olunduğu için bir önceki çeyrekte stoka çalışılmış olabilir. Bunlar şu anda üçüncü çeyrek rakamları. Yılsonu büyük bir ihtimalle yüzde 3,5'e yakın gelecek. Dördüncü çeyrek büyümesinin daha da yüksek olabilir. İhracata yönelik sıkıntılarımız var. Bu etkileyebilir. BDDK'nın taksit artırılmasına yönelik çalışması vardı.
Bu da iç tüketimde özellikle beyaz eşya alımlarını artırmış olabilir. Bunların hepsinin yılsonuna etkisini göreceğiz. Yılsonunda yüzde 4 büyümeye yakın bir rakam bile çıkabilir" yorumunu yaptı.
‘OLDUKÇA GÜÇLÜ BİR RAKAM'
Japon Banka Nomura'nın Orta ve Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Afrika (CEEMEA) Bölgesi Stratejisti Timothy Ash, "Oldukça iyi bir rakam ve bu Türkiye ekonomisinin sahip olduğu büyüme dinamiklerinin altını çiziyor. Bu büyümenin bütün yaşanan sıkıntılara rağmen iç tüketimindeki artış ve güçlenmeden kaynaklandığını düşünüyorum" dedi.
‘PİYASALARI TARIM ŞAŞIRTI'
Piri Reis Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, "Erken seçim kararı verilene kadar daha iyimser beklentiler de vardı. O arada birtakım yatırım kararları alınabiliyordu. Tarımda yüzde 11'lik bir büyüme var. Seçim ekonomisi gibi kalemlerle harcamaları artırmış gibi duruyor. Tüketim harcamaları yüzde 3 artış gösterdi. İthalat düşüyor, ihracat düşüyor, gelecek çeyrekte beklentiler daha yüksek olmaz. Dördüncü çeyrekte de benzer bir rakam geliyor. Türkiye'de 4'ün altındaki büyüme işsizliği artıyor. Yüzde 3,5 ortalama beklentisi olacak. Bu yıl tarım etkisi gördük. Piyasayı şaşırtan tarım. Bu kadar büyük bir artış beklenmiyordu. Yüzde 11'lik büyüme yanılttı gibi" duruyor" dedi.
TARIM SEKTÖRÜ YÜZDE 11 BÜYÜDÜ
Tarım sektörünü oluşturan faaliyetlerin toplam katma değeri, yılın üçüncü çeyreğinde, geçen yılın aynı çeyreğine göre, sabit fiyatlarla yüzde 11,1'lik artışla 5 milyar 289 milyon lira, cari fiyatlarla yüzde 20,1'lik artışla 65 milyar 710 milyon lira olarak gerçekleşti.
ŞİMŞEK'TEN BÜYÜME YORUMU
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, büyüme rakamlarına yönelik yazılı açıklama yaptı.
Şimşek, "Yılın üçüncü çeyreğinde büyüme özel sektör talebi öncülüğünde gerçekleşti. 2016 yılı çok daha iyi olacak; çünkü reformlar hayata geçirilecek ve büyüme potansiyeli artacak. Maliye politikasında sıkı duruş sürecek; bu, iki temel sorun olan cari açık ve enflasyonla mücadelede yardımcı olacak; 2. ve 3. nesil reformlara mali alanı sağlayacak.
Reformlarla Türkiye'nin küresel rekabet zincirinde yukarı çıkmasını sağlayacağız; sürdürülebilir büyümeyi artıracağız, orta vadede cari açık/GSYH'yi yüzde 3'ün altına indireceğiz" dedi.
DAHA ÖNCEKİ BÜYÜME ORANLARI
Türkiye ekonomisi 2015 yılı birinci çeyreğinde yüzde 2,5 ve ikinci çeyreğinde yüzde 3,8 büyüme kaydetmişti.
Geçen yılın tamamında ise büyüme yüzde 2,9 olarak gerçekleşmişti.
