İRAN VE PEŞMERGENİN İLERLEMESİ SADDAM’I ÇOK KIZDIRMIŞTI
Diktatör Saddam Hüseyin yönetimindeki Irak, 1986 yılında bir yandan İran’la, diğer yandan da Kürt isyancılarla savaşıyordu. Mesud Barzani liderliğindeki Kürdistan Demokrat Partisi (KDP) ile Celal Talabani liderliğindeki Kürdistan Yurtseverler Birliği (KYB), Saddam Hüseyin yönetimine karşı savaşıyorlardı. İki rakip örgütün ‘Kürdistani Cephe’ adı altında birleşmesi ve Süleymaniye ilinin çevresini kontrol altına almaya başlaması Saddam Hüseyin’i çok kızdırmıştı.
KİMYASAL SALDIRI EMRİNİ SADDAM VERDİ, KUZENİ UYGULADI
Saddam Hüseyin, kuzeni olan Hasan Ali Mecid’i (Kimyasal saldırıları yönettiği için Kimyasal Ali olarak tanındı) Baas Partisi’nin Kuzey Bürosu (Kürtlerin yoğun yaşadığı bölge) Genel Sekreteri olarak atadı. 27 Mart 1987’de Mecid’e kuzeydeki tüm devlet birimlerini yönetme yetkisi verdi. Mecid, Kürt isyancıları bastırmak için Enfal harekatını başlattı. Enfal katliamı olarak da bilinen olayda 180 bine yakın Kürt öldürüldü. Kara harekatları, havadan bombalamalar, yerleşim yerlerinin sistematik bir şekilde yıkılması, zorunlu toplu göçler, kurşuna dizilmeler, sağken toprağa gömülmeler, su kuyularının betonla kapatılması, idam mangaları ve kimyasal saldırılar, Enfal operasyonunun başlıca yöntemleriydi.
Kimyasal bombalar ilk olarak Balisan Vadisi'nde kullanıldı. Bu saldırıda yüzlerce kişi öldürüldü. Balisan’ı, Şanexşê köyü takip etti. Irak güçleri burada toplanan Talabani’ye bağlı güçlere ve ailelerine saldırdı. 28 kişi öldü, 300 kişi yaralandı. Kimyasal saldırıların üçüncü ve en büyüğü ise Halepçe’ye yapıldı.
Irak Kürdistanı’nın İran sınırına çok yakın olan Süleymaniye’ye bağlı Halepçe ilçesinde 77 bin kişi yaşıyordu. Hemen yukarısında, İran sınırına oldukça yakın Hurmal kasabası vardı. Her iki yerleşim merkezi de Irak için stratejik öneme sahipti.
5 BİNDEN FAZLA İNSAN ÖLDÜ, 15 BİN KİŞİ YARALANDI
Mecid’in komuta ettiği Irak birlikler, 16 Mart’ta Enfal’in en acımasız saldırısı için düğmeye bastı. Mecid’in emri ile Halepçe’de kimyasal silah kullanıldı. Bombardımanda hardal, sarin ve VX gibi gazlar içeren bombalar kullanılmıştı. Gazı soluyanların derisi yanmaya başladı, solunum sistemleri çöktü. Kimisi evinin kapısının eşiğinde, kimisi bahçesinde, kimisi duvar dibinde, kimisi annesinin kucağında, kimisi ise ‘kurtulurum’ umuduyla kaçtığı dağ yolunda ölüme yakalandı. Saldırı sonucunda 5 binden fazla insan yaşamını yitirdi ve 15 bine yakın kişi yaralandı. Yaralananların bir kısmı İran’a götürülerek tedavi altına alındı. Saldırıda yüzlerce Peşmerge savaşçısı da yaşamını yitirdi. Halepçe’de göz ve deri sorunları halen yaşamakta. Saldırının olduğu bölgelerde ise halen tarım yapılamıyor.
Halepçe’de katliam kurbanları için bir toplu mezar ve müze yapıldı. Dünyanın birçok yerinden insanlar müze ve mezarlığı ziyaret ediyorlar.
ABD’nin Irak’a müdahale etmesinin ardından Baas rejimi yıkıldıktan sonra Saddam Hüseyin ve Hasan Ali Mecid, Enfal katliamından yargılandı. Duceyl katliamından dolayı ölüm cezasına çarptırılan Saddam Hüseyin asılarak idam edilirken, Mecid ise, ‘insanlığa karşı suç işlemek ve soykırım” suçlarından yargılandığı davada 24 Haziran 2007’de ölüm cezasına çarptırıldı. Mecid’in cezası, 25 Ocak 2010’da infaz edildi. Mecid’in idam kararının imzalandığı kalem ve asıldığı ip Halepçe’deki müzede sergileniyor.
1 Mart 2010'da Irak Yüksek Ceza Mahkemesi Halepçe katliamını soykırım olarak tanıdı.
