Suriye'nin tarihi böyle yağmalanıyor: ‘Türk bürokratlar da işin içinde'

Gaziantep Üniversitesi'nden arkeolog Eyüp Ay, IŞİD'in yağmaladığı tarihi eserlerin satışında, neden bu kentin merkez olduğunu anlattı. Ay, "Bürokratlar, güvenlik görevlileri ve tüccarların dahil olduğu örgütlü bir kaçakçılık yapısı var, yasalar uygulanmıyor, sınır denetlenmiyor" dedi.

Rusya'nın BM Daimi Temsilcisi Vitaliy Çurkin, Güvenlik Konseyi'ne yazdığı mektupta, IŞİD ve diğer cihatçı grupların, Irak ile Suriye'den yağmaladıkları tarihi eserlerin satışında Gaziantep'in merkez olduğuna dikkat çekti. Bu yönde bilgiler daha önce de basına yansımıştı.

Sadece IŞİD'in günlük gelirinin 2014 yılında 1 milyon ile 5 milyon dolar arasında değiştiği tahmin ediliyordu.

Örgütün ana gelir kaynağının Türkiye'nin güney koridorunun merkezde yer aldığı petrol ticareti olduğu belirtilirken, tarihi eserlerin yağmalanıp satılmasıyla da önemli miktarda gelir elde ediliyor.

Gaziantep Üniversitesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Eyüp Ay, kentteki tarihi eser kaçakçılığı hacminin milyon dolarları bulduğunu söyledi. Ay, eşsiz eserlerin Türkiye üzerinden satıldığını kaydetti.

​'GAZİANTEP'TE KAÇAKÇILAR TEŞVİK EDİLİYOR'

Suriye'de çatışmaların başlaması ve IŞİD'in ilerleyişine bağlı olarak, Gaziantep'te tarihi eser kaçakçılığının arttığını belirten Ay "Antep'te tarihi eser kaçakçılığını teşvik eden bazı unsurlar var. Koleksiyonerlik ve özel müzecilik var Antep'te. Bunlar doğal olarak zaten kültür varlıklarının kaçırılmasını, tarihi eser kaçakçılığını teşvik ediyor. İkinci bir yapı, zaman içinde Gaziantep Müzesi'nde, daha başka müzelerde kaçakçılığa bulaşmış bir özgeçmişi olan personel atandı. Üçüncü yapı, Türkiye'nin genelinde olduğu gibi bu işi takip etmekle görevli olan emniyet güçleri var. Bunda da ne yazık ki, tarihi eser kaçakçılığını teşvik edecek bir yapı her zaman olmuştur. Bu üçü bir araya gelince Gaziantep'i cazip hale getirdi tarihi eser kaçakçıları için" dedi.

‘YABANCI BİR MUHABİR BİLE ALMANYA'YA ESER KAÇIRDI'

Kendisiyle söyleşi yapmak üzere kente gelen yabancı bir basın kuruluşunun muhabirinin bile, bazı eserlerin Almanya'ya kaçırılmasında rol aldığını anlatan Eyüp Ay, durumu bildirdiği istihbarat yetkililerinin de kaçakçılığa ortak olduklarını söyledi.

‘YASALAR UYGULANMIYOR'

Kültür varlıklarının yağmalanmasına ilişkin davalarda bilirkişi olarak görev de alan Ay "Kanunlarda tanımlanmış olan, kendi uzmanlık alanımıza giren konuların raporunu yazdıktan sonra, ona ilişkin yasaları çıkarıp altına yazmamıza rağmen, ne yazık ki pek bir işlem yapılmıyor. Tarihi eser kaçakçılarına bir müeyyide uygulanmıyor. Yasada olmasına rağmen, yasalar uygulanmıyor" dedi.

‘BÜROKRATLAR VE GÜVENLİK GÖREVİLERİ İŞİN İÇİNDE'

Ay, basından edindikleri bilgilere göre Türkiye'nin sınırda denetimleri biraz daha ciddiye almaya başladığını ancak öncesinde yeterli önlemlerin alınmaması nedeniyle kaçakçılığın arttığını söyledi:

"Son bir-iki yıla kadar, sadece kültür varlığı değil, terörist, vatandaş, araba, araç ve her türlü kaçak ürünler giriyordu. Sınırdaki durum o kadar kötüydü ki, Suriye'den istediğiniz şeyi getirebiliyordunuz. Niye başka yere gitmiyor da Gaziantep'e geliyor? Çünkü bunun altyapısı hazır. Bu konuda örgütlenmiş bir kaçakçılık müessesesi söz konusu. İçinde bürokratların, tüccarların ve güvenlik güçlerinin bulunduğu üçlü sacayağından bahsediyoruz."

‘YPG BÖLGELERİNDEN DE ÇOK SAYIDA ESER GELİYOR'

Eyüp Ay sadece cihatçı örgütlerin hakim olduğu bölgelerden değil, Kamışlı ve Resulayn (Serekani) gibi YPG'nin elindeki bölgelerden de çok sayıda eserin, Mardin başta olmak üzere Türkiye'ye kaçırılarak satıldığını söyledi. Müzelerden çalınan eserleri belirli koşullarda geri almanın mümkün olduğunu aktaran Eyüp Ay, daha önce gün yüzüne çıkmamış eserlerin kaçırılmasının büyük bir sorun olduğunu belirtti.