Atatürk’ten Stalin tepkisi: Neden görüşme için ilk adımı ben atayım?

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün dönemin Sovyet lideri Josef Stalin ile görüşmek istediği, fakat ilk adımı kendisinin atmak istemediği ortaya çıktı.

Kommersant dergisi, Atatürk’ün 1936 yılında Ankara’da Sovyet Büyükelçiliği’nin verdiği bir resepsiyona giderek Sovyet elçisi Lev Karahan’la tartışmasıyla ilgili tarihi diyalogu tekrar gündeme getirdi. Olayı ilk kez 2008 yılında dönemin Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Başkanı Prof. Dr. Sadık Tural yazmıştı. Rus arşivlerine atıfta bulunan akademisyen, Atatürk’ün “Bana kutlama mesajını niye Stalin değil, Kalinin (Yüksek Sovyet Prezidyumu Başkanı) gönderdi?” diyerek Sovyet elçisiyle tartışmasını yazmıştı.

Aynı arşiv belgesine atıfta bulunan Kommersant dergisi, tartışmada önemli bir detaya değindi. Arşiv belgesine göre, elçi Karahan Atatürk’e Stalin ile görüşmesini önerdi. Sovyet elçisi iki liderin halen görüşmediğine dikkat çekti. Atatürk de, “Tabii ki her iki ülke yöneticisinin şahsi ilişkileri fevkalade faydalı” dedi.

ATATÜRK VE STALİN HİÇ GÖRŞMEDİ

Bunun üzerine elçi Karahan, Atatürk’e Stalin’le görüşmesi için gerekli çalışmaların başlatılması hususunda (Türkiye Dışişleri Bakanı Aras Rüştü ve Sovyet elçisi ile görüşmeler) Türkiye kabinesine talimat vermesini teklif etti. Atatürk ise, “Bu inisiyatif için neden ilk adımı ben atayım?” diye tepki verdi.

Karahan bunun üzerine, “Sayın Aras veya ben, kimin ilk adımı atacağının ciddi bir önemi yok. Yarın her ikimiz sizin Stalin ile görüşmenizin sağlanması için birlikte ortak prosedür çalışmalarını başlatabiliriz” diye önerdi.

Buna karşın, tarihte Atatürk ve Stalin arasında hiçbir görüşme gerçekleşmedi.