Sovyetler Birliği'nin 7 Mart 1960'da oluşturduğu ilk kozmonot ekibi arasındaki Yuri Gagarin, 12 Nisan 1961'de uzaya gitti ve dünyanın çevresini dolaşarak bir ilki başardı. 25 yaşındaki Gagarin'in gerçekleştirdiği bu yolculuk tarih sayfalarına böyle yansıdı:
UÇUŞ ÖNCESİ SON SÖZLER
1950'li yılların sonunda Sovyetler Birliği hükümeti uzaya insan göndermeye karar verip, adaylar aramaya başladı. Gagarin ise uçuş mühendisi olması nedeniyle uzay yolculuğu için başvuran 20 aday arasından bütün testleri başarıyla geçti ve bu tarihi uçuş için seçilen kişi oldu. Gagarin, kimsenin görmediğini ve yapmadığını gerçekleştireceği uçuş öncesinde tüm insanlığa anlamlı bir konuşma yaptı: "Tüm dünyadan tanıdığım veya tanımadığım tüm dostlarım, yurttaşlarım… Birkaç dakika sonra evrenin derinliklerine doğru uçacağım. Şimdi ise tüm hayatım tek bir güzel anıymış gibi gözlerimin önünde. Duygularımı ifade etmekte zorlanıyorum. Bu insanlığa karşı yerine getireceğim bir sorumluluk ve çok mutluyum. Her yolculuk öncesi söylendiği gibi: Görüşmek üzere tanıdığım ve tanımadığım herkes, hepinize sarılmak isterdim. Görüşmek üzere!"
Yoğun hazırlıkların ardından Gagarin, Kazakistan'daki Baykonur Uzay Üssü'nden Vostok 1 aracı ile uzaya fırlatıldı. Böylece Gagarin'in 108 dakikalık yolculuğu başlarken, SSCB ile ABD arasındaki uzay yarışının fitili de ateşlendi. Bu arada uzay çağı da başladı. Uçuşa başlamadan önce Gagarin'in kullandığı 'Poyehali!' (Gidelim) sözü ise hâlâ hafızalarda.
AKSİLİKLERE RAĞMEN BAŞARILI OLDU
Gagarin'in uçuşu sırasında bir süreliğine, verdiği bazı raporlar merkeze ulaşmadı ve modüller başta teknik bir arıza sebebiyle ayrılamadı. Ancak Rus kozmonot tüm aksiliklere rağmen Volga nehri yakınlarındaki Saratov kenti yakınlarına başarıyla iniş yapmayı başardı. Gagarin'in uçuş esnasında kullandığı "Dünya mavi ve çok güzel. Harika görünüyor" sözleri tarihte akıllarda yer eden birkaç kelime oldu.
Gagarin'in uzaya çıkışı ‘İnsan Uzay'da. İlk uzay uçuşunun öncüsü Sovyetler Birliği oldu' başlığıyla tüm dünyaya duyurulurken, uluslararası kamuoyunda da bu olay büyük yankı uyandırdı.
Gagarin 30 ülkede uçuşu ve uzayla ilgili seminerler verdi. Bu tarihi uçuşu duyulan yoğun ilgi nedeniyle Gagarin'in günde neredeyse 20 saat kürsüde kaldığı zamanlar oluyordu.
Dünya tarihine geçen Gagarin, başarısıyla Sovyetler Birliği'nde bir idol haline geldi, kozmonota Sovyetler Birliği'nin en yüksek nişanı ‘SSCB Kahramanı' gibi nişanlar ve madalyalar verildi.
Moskova'daki Kozmonot Eğitim Merkezi'ne adı verilen Gagarin onuruna ülkenin dört bir yanında da heykeller dikildi, cadde ve sokaklara onun adı verildi.
Gagarin'in uzaya çıkışı anısına dikilen en önemli heykeller arasında Moskova'daki dev titanyumdan heykel yer alıyor.
Bugün hâlâ birçok genç ve çocuğun idolü olan Gagarin, 27 Mart 1968 tarihinde de MiG-15 uçağıyla gerçekleştirdiği bir deneme sürüşünde de hayatını kaybetti.
KOZMONOT GÜNÜ
Rusya'da Kozmonot Günü olarak kutlanan 12 Nisan'da ayrıca tüm dünyada Yuri Gecesi (Yuri Night) olarak anılıyor. Bugün birçok mekânda uzay ve Gagarin temalı etkinlikler düzenleniyor. Bu arada bu yıl Rusya'da Gagarin yılı olarak ilan edildi. Rusya Federal Uzay Ajansı, uçuş anısına yıl içinde göndereceği tüm roketlere Gagarin'in portresini yerleştirmeyi planlıyor.
