'Riyad ve ABD, Rusya ile İran'ı cezalandırmaya çalışıyor'

Suudi Arabistan'ın 2014 sonunda başlattığı petrol savaşı, fiyatların dünya çapında son 12 senede en düşük düzeye inmesine yol açmışken, Katar'ın başkenti Doha'da uzlaşma bulma çabaları boşa çıktı. Petrol ihracatçısı OPEC ülkeleri ile OPEC dışı ülkelerin petrol arzının ekim 2016'ya kadar dondurulması temalı zirvesi sonuçsuz kaldı.

CHP'nin Enerji Komisyonu Başkanı, petrol ve enerji uzmanı Necdet Pamir, Doha'da uzlaşma çıkmamasında ilk bakışta nükleer anlaşma sonrası petrol piyasasına dönen İran'ın arzı dondurmaya yanaşmamasının etkili olduğunu belirtirken, perde arkasında Suudi Arabistan ve ABD'ye işaret etti. Pamir, "Suudi Arabistan, İran'ın kaybettiği petrol piyasasına yeniden dönmesinin önünü kesmeye çalışıyor" dedi.

‘DÜŞÜK FİYAT ABD, AB VE ÇİN'İN İŞİNE GELİR'

Çin'de büyüme oranlarını etkileyen, Avrupa ve Japonya'da büyük tüketim merkezlerini de vuran durgunluğa dikkat çeken Pamir, jeopolitik olarak Suudi Arabistan'ın arzı kısmayarak yol açtığı düşük fiyatların ABD'nin de işine yaradığı görüşünde.

ABD'deki üreticilerin kayagazı petrolü nedeniyle sıkıntı yaşasalar da sondaj sayısını düşürerek üretimi devam ettirebildiklerine dikkat çeken Pamir, "Amerika hala bütün bu devrimsel dönüşlere rağmen özellikle petrolde —doğalgazda demiyorum- yerel anlamda %25 dışa bağımlı durumda. Dolayısıyla petrol fiyatının düşük seyri Amerika'nın işine gelir. AB çok daha yüksek oranda bağımlı, petrol fiyatlarının düşük seyri onun da işine gelir, Çin'i de mutlu eder" vurgusu yaptı.

'HEDEF RUSYA VE İRAN'

Pamir, İran'ın nükleer anlaşma sayesinde yaptırımlardan kurtularak petrol piyasasına yeni dönmüş bir ülke olarak kota sınırlamasını kabul etmemesinin doğal olduğunu belirtti. Pamir'e göre, Suudi Arabistan ve ABD'nin hedefi ise Rusya ve İran.

Rusya'nın Ukrayna üzerinden, İran'ın da hem nükleer hem de Yemen'de, Suriye'de, Irak'taki etkinliğinden ötürü cezalandırılmak istendiğini belirten Pamir, "Suudiler için İran baş düşman. Dolayısıyla İran'a bir ceza verelim. Amerika'nın burnunun dibinde Venezüella diklenip duruyor, Küba'ya destek veriyor, sağa sola yardım ediyor. Dünyadaki en büyük rezervlerinin üstünde oturuyor. Dolayısıyla bir taşla çok kuş vurma stratejisi devam ediyor. Yani uygun ortam bu, uzun zamandır petrol fiyatları aşağı doğru giderken üretimi kesmiyorlar" diye konuştu. 

'BU SAVAŞ ÇOK UZUN SÜRMEYECEK'

Ancak petrol fiyatlarının düşüklüğü son dönemde Suudi Arabistan'ın bütçesini de sarsmaya başlamışken, Pamir, Riyad'ın hareket tarzını şöyle özetledi: "Suudiler ben de zarar görüyorum ama rakiplerim özellikle İran ama tabii ki bu arada Rusya, bunları ben piyasadan ne kadar silersem o kadar kâra geçerim. Önce rakiplerimi çökertirsem piyasa büyük oranda bana kalır."

Suudilerin bu tavrında üretim yapmadan 30 gün içinde devreye sokabileceği ve üç ay aynı seviyeyi götürebileceği yedek üretim kapasitesinin de etkili olduğunu anlatan Pamir, bu sayede rakiplerini çökertmek oyununu daha uzun süre oynayabildiklerine dikkat çekti. Yine de Pamir'e göre, Riyad 750 milyar dolarlık döviz rezervinin rahatlığıyla davransa da Yemen'de, Suriye ve Irak'ta savaşları ve Mısır'a verdiği mali desteğin yanı sıra ülke içinde hızla gelişen nüfus ve hanedanlık hesapları yüzünden bu savaşı çok uzun süre sürdüremeyecek.   

‘RUSYA'NIN DOĞALGAZ FARKI'

Suudi Arabistan'ın ekonomisinin yüzde 90'ı petrole dayalıyken Rusya'nın başka sektörlerin yanı sıra doğalgaz ihracatçısı olmasının lehine bir durum yarattığını belirten Pamir, "Rezervleri açısından Suudi Arabistan biraz daha dezavantajlı. Söylenen rakamlar 350-400 milyar dolarlık bir rezervin eritmekte olduğu Rusya'nın, dolayısıyla biraz daha bu işi götürebilir. İki ülke çok farklı şekillerde etkileniyor ama son tahlilde doğalgaz fiyatları da petrol fiyatlarına endekslendiği için Rusya bir biçinde etkileniyor" dedi.

Türkiye'nin düşük petrol fiyatları sayesinde ithalat faturasını 55 milyar dolardan 38 milyar dolara düşürdüğünü de belirten Pamir, "Keşke şu seyir devam etse Türkiye açısından. Ama öyle olacağına kendi yerli kaynaklarımızı kullanmamız lazım, o da başka bir sohbet konusu olur. Vatandaşa yansımaz, bütün olay vergi, o vergilerin düşmesi lazım" diye konuştu.