Kuzey İrlanda'da Sinn Fein partisi, ülkedeki İngiliz egemenliğine karşı savaşan IRA'nın (İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu) silahları bırakmasının ardından ilk kez 'yeni nesilden' bir ismi parti liderliğine getirdi.
'İSTEDİĞİMİZ VE PLANLADIĞIMIZ BİRLEŞİK İRLANDA'DA HERKESE YER VAR'
Eski IRA lideri McGuinness sağlığı nedeniyle siyaseti bırakacağını duyurmuştu.
Kuzey İrlanda'nın başkenti Belfast'ta yapılan basın konferansında konuşan Sinn Fein Başkanı Gery Adams, 'yeni nesil' olarak nitelediği O'Neill'in "Martin McGuinness'in öncülük ettiği iyi işleri sürdüreceğini" söyledi.
O'Neill ise yaptığı açıklamada aday gösterilmesinin 'hayatının en büyük gururu ve ayrıcalığı' olduğunu belirterek Kuzey İrlanda'nın İngiltere'ye bağlı kalmasını savunan birlik yanlılarına da zeytin dalı uzattı.
"İstediğimiz ve planladığımız birleşik İrlanda'da herkese yer var" diyen O'Neill "Lider olarak görevimin toplumun her kesimine ulaşmak olduğunu düşünüyorum. Kimsenin korkmasına gerek yok" ifadelerini kullandı.
O'Neill konuşmasında McGuinness'i kastederek 'Bir siyaset devinin ayak izlerini takip ettiğini' de söyledi.
PARTİSİNİ SEÇİME HAZIRLAMAK İÇİN 5 HAFTADAN AZ ZAMANI VAR
Genç yaşına rağmen bugüne kadar belediye başkanlığından tarım ve sağlık bakanlığa kadar birçok önemli pozisyonda görev yapan O'Neill, IRA'nın silah bırakmasını sağlayan 1998'deki 'Hayırlı Cuma Anlaşması'ndan sonra siyasi kariyerine başladı.
2 çocuk annesi O'Neill'in ailesinde de Kuzey İrlanda'nın cumhuriyetçi hareketinden önemli isimler yer alıyor.
Babası Brendan Doris, IRA'yla ilgili faaliyetleri nedeniyle hapis yattı.
IRA savaşçısı kuzeni Tony Doris ise 1991'de İngiliz askerleri tarafından bir pusuda öldürüldü.
O'Neill sağlık bakanlığı döneminin önemli bir bölümünü, hastanelerdeki uzun bekleme süreleri nedeniyle kamuoyunda rahatsızlık yaratan sağlık sisteminde krizini çözmeye uğraşarak geçirdi.
'Kopma noktasına' geldiğini söylediği sağlık sistemini iyileştirmeyi amaçlayan 10 yıllık bir yeniden yapılanma programını uygulamaya soktu.
O'Neill'ın önünde partisini 2 Mart'ta yapılacak seçimlere hazırlamak için 5 haftadan daha kısa bir zaman var.
KUZEY İRLANDA'DAKİ SİYASİ KRİZ SÜRÜYOR
Bu kapsamda, hükümeti Katolik cumhuriyetçiler ve Protestan birlik yanlıları birlikte oluşturuyor.
Bakanlar Kurulu'na liderlik etmek amacıyla bir başbakan ve bir de başbakan yardımcısı atanıyor. Bu iki isim yürütmeye birlikte önderlik ediyor.
Her ne kadar unvanları farklı olsa da aynı makamı paylaşıyor ve aynı yetkilere sahipler.
Mevcut hükümette Demokratik Birlik Partisi'nin (DUP) 6, Sinn Fein'in ise 5 bakanlığı bulunuyor.
Son yaşanan siyasi kriz ise hükümetin yeşil enerji eylem planı nedeniyle patlak verdi.
DUP lideri ve Başbakan Arlene Foster, 2012 yılında kurulan Yenilenebilir Enerji Girişimi'nin de sorumluluğunu üstleniyor.
McGuiness, bu plan çerçevesinde yapılan aşırı harcamalarla ilgili açılan soruşturma sırasında Foster'ın görevinden ayrılmasını talep etti ancak bu talebi kabul görmeyince sağlık durumunu gerekçe göstererek görevinden istifa etti.
DUP: YENİ BAŞBAKAN YARDIMCISI, AYNI SORUN
Yeşil enerji uzlaşmazlığının yanı sıra iki parti arasında ayrıca İrlanda dilinin kullanımı ve LGBTİ hakları gibi diğer başka konularda da görüş ayrılıkları bulunuyor.
Varılan barış anlaşması uyarınca, başbakan ya da başbakan yardımcısından birinin istifa etmesi halinde aynı makamı paylaşmalarından dolayı diğerinin de görevi otomatik olarak sona eriyor.
Bu koltukların 7 gün boş kalması halinde de hükümet düşüyor.
Sinn Fein, McGuinness'in yerine yeni bir başbakan yardımcısı önermeyeceğini açıklayarak hükümetin düşmesine ve erken seçime gidilmesine yol açmıştı.
DUP, resmi Twitter hesabından yaptığı paylaşımda O'Neill'i, Adams'ın cebinde göstererek "Yeni Başbakan Yardımcısı. Aynı Sorun" ifadelerini kullandı.
— DUP (@duponline) January 23, 2017
