‘Türkiye ile ABD arasında öncelik sıkıntısı sürüyor’

Trump-Erdoğan telefon görüşmesini değerlendiren Prof. Hüseyin Bağcı’ya göre ilişkilerde ‘öncelik sıkıntısı’ devam ediyor. FETÖ meselesinin Trump’ın önceliklerinden olmadığını belirten Bağcı, ABD ile Türkiye’nin Suriye konusunda işbirliğini açık görse de Trump’ın Suriyeli Kürtlere sempatiyle baktığının altını çizdi.

ABD Başkanı Donald Trump ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasındaki telefon görüşmesi sonunda gerçekleşirken, iki taraftan da bir süredir sıkıntıdaki ilişkilere dair ‘pozitif' mesajlar verildi. NATO'daki müttefiklik ilişkileri ve ikili ilişkilerin geliştirilmesi ile terörün her türlüsüne karşı mücadeleye bağlı olunduğu vurguları yapıldı. Ardından CIA Başkanı Türkiye'yi ziyaret etti. Türkiye-ABD ilişkilerine dair verilen mesajları ve ziyareti ODTÜ Uluslararası İlişkiler bölümünden Prof. Hüseyin Bağcı ile konuştuk.

‘FETÖ TRUMP'IN ÖNCELİKLERİNDEN BİRİ DEĞİL'

Trump'ın Türkiye ile ilişkilerde önceliği Suriye'ye verdiğine dikkat çeken Bağcı, "Fethullah Gülen ilgili olarak gördüğüm kadarıyla Türkiye'nin ABD'den bu talebi yerine getirilmeyecek. Trump'ın önceliklerinden biri değil Türkiye'nin olsa da. Trump'ın önceliği Suriye ve Suriye'deki konum ile bakıldığında ABD ile Türkiye arasındaki görüş ayrılığı devam ediyor. Telefon görüşmesinden de ortaya çıkan sonuç bu. ABD'lilere göre, PYD YPG DAEŞ'le mücadelede önemli bir unsur. Esad rejimi ile de anlaşılmış durumda, öyle gözüküyor. Mısır üzerinden konuşulduğu tahmin ediliyor" dedi.

‘RUSYA VE ABD KÜRTLERE SEMPATİYLE BAKIYOR'

ABD'nin Suriye'de Kürt otonom bölgesi ve YPG'ye silah yardımı konusunda sıcak baktığını belirten Bağcı, "Türkiye YPG ile PKK arasındaki bağlantıyı sürekli gündeme getiriyor. Bu doğru, bir organik bağlantı var. Ama hem Rusya'nın hem ABD'nin Kürtlere sempati ile yaklaştığını görmekte fayda var. Türkiye bu endişelerini Cumhurbaşkanı vasıtasıyla illeti gibi gözüküyor. Ama Trump'ın birinci önceliği radikal İslami terör ile mücadele. Bu konuda da Türkiye'nin yardımcı olması bekleniyor. CIA Başkanı'nın Türkiye'yi ziyaretinin önemli konularından biri de bu olacak diye düşünüyorum" değerlendirmesini yaptı.

‘ABD İÇİN İHVAN MÜCADELE EDİLMESİ GEREKEN GRUPLAR ARASINDA'

Trump yönetimi için Suriye'de savaşan gruplarla ilgili İslami ya da İslamcı gözetmeksizin mücadele edeceğini savunan Bağcı,"Hem İran hem de İhvan Trump'ın gözünde mücadele edilmesi gereken gruplar arasında yer alıyor. O nedenle zaten Mısır Devlet Başkanı ilk olarak arandı. Başından itibaren de destek vereceğini söyledi Trump. Belki de Ortadoğu'da Müslüman Kardeşler ile mücadele konusunda ABD garantisini alan tek ülke Mısır" diye konuştu.

‘TRUMP İRAN İLE İLGİLİ ÇOK İLERİ GİDEMEZ'

Trump'ın İran ile ilgili 'elinden geleni ardına koymayacağını' söyleyen Bağcı, askeri müdahelenin ise gerçekleşmeyeceğini savundu. İran'ın arkasında Çin ve Rusya gibi iki ülkenin olduğuna dikkat çeken Bağcı, şu tespitleri yaptı:

"ABD'liler genelde İran ile hep ‘duvara toslama' politikası takip ederler. Sonra geri adım atarlar. İran'ın bulunduğu konuma ABD'nin karşı olması çok önemli değil onlar için. Çünkü Rusya ve Çin arkasında. Yani Rusya ve Çin arkasında olan bir İran'ın ABD'ye karşı tavır alması da anlaşılabilir. Ama ben ABD'nin İran'a yönelik olarak bir askeri müdaheleyi düşüneceğini sanmıyorum. Ama ekonomik ambargo konusunda elinden geleni ardına koymaz. Ama İranlılar da bunu yapıyorlar, bildiğiniz gibi 3 milyona yakın bir İranlı kitlesi var ABD'de. Bu insanların aileleri ile bağlantıları devam ediyor. İşadamları var ABD pasaportu olan. ABD'de olup da İran'da ilişkileri düzenleyen önemli bir kitle var işadamları açısından bakıldığında. Bu nedenle Ahmedinejad sonrası yumuşamaya başlayan İran-ABD ilişkileri şimdi Trump döneminde tekrar bir soğuk döneme girebilir. Bu Ruhani'nin de işini zorlaştırır. Çünkü Ruhani daha ‘ılımlı' olarak gözüküyor Ahmedinejad'a göre. Ama bugün gelinen noktada Trump'ın bu çıkışı, İran'ı da terör örgütleri arasında göstermesi, Obama'dan farklı bir konuma sokuyor Trump yönetimini. Bu konuda ben Trump'ın çok daha fazla ileri gideceğini düşünmüyorum."

‘ABD, TÜRKİYE İLE İŞBİRLİĞİ YAPMAK ZORUNDA'

Türkiye'nin bölgede önemli bir aktör olması sebebiyle ABD'nin Ankara ile işbirliği yapmak zorunda olduğunu belirten Bağcı, "Bölgede bir sorun var ve güvenli bölge konusunu gerçekten ilk defa gündeme getiren ülke Türkiye oldu. Bu nedenle Türkiye'nin güvenli bölge politikasının şimdi ABD tarafından da kabul edildiğini görüyoruz. Genel çerçeve olarak. Ama içeriği nasıl olacak, hangi bölgelere ne kadar insan alınacak, hangi sınırlamalar getirilecek. ABD'lilerin bu konuda henüz kafaları net değil gibi gözüküyor" dedi.

'TÜRKİYE-ABD ORTAKLIĞININ SÜRMESİ DOĞASI GEREĞİ'

ABD ve Türkiye'nin hem IŞİD'le mücadelede ve Suriye'nin geleceği konusunda mutabakata varmaları gerektiğine dikkat çeken Bağcı, buna rağmen iki ülkenin Kürtlerle ilgili politikalarının eşgüdümlü olmayacağını söyledi. Türkiye'nin Kürtlerle ilgili baskı yaratmak konusunda elinin güçlü olduğunu savunan Bağcı, "Hem El Bab'da olan, hem de bölgeye en yakın ülke olarak Türkiye'siz bir politikayı ABD'nin tek başına yapması zor. Bir de buna Rusya faktörünü eklerseniz, ABD yeni stratejilerine Türkiye'yi nasıl entegre edebilir, bunu hem ikili anlamda, hem de NATO çerçevesi içerisinde düşünmesi lazım. Yani İncirlik'ten kalkacak ya da Türkiye sınırları içinden kalkacak uçakların DAEŞ hedeflerini vururken ABD ile koordineli hareket etmesi de bence doğası gereği. Yani özel bir durum değil. Doğal olmayan durum her iki tarafın birbirinden farklı politikalar sergilemesi olur" dedi.

‘TÜRKİYE MUTLAKA DENKLEMİN İÇİNDE YER ALMALI'

Türkiye'nin Rakka operasyonuna katılmasının, ABD üzerinde Kürtlere yönelik talepleriyle ilgili baskı kurduğu sonucunu çıkartacağını söyleyen Bağcı, "Çünkü yerel güçlerin bunu tek başına başarmaları mümkün değil. Yani YPG'nin ya da PYD'nin tek başına DAEŞ'le mücadele etmelerini beklemek mümkün değil. Sadece ve sadece koalisyon güçlerinin desteği ile burada başarı kazanılabilir. Zaten şu anda El Bab'da çok yoğun çatışmalar sürüyor. CIA Başkanı'nın da Türkiye gelmesi de bence yerinde ve doğru bir karar, bölgedeki gelişmeleri göz önüne aldığımızda. Bir de hangi politika takip edilecekse edilsin bölgesel güç olarak Türkiye'nin denklemin içinde olma gerçeği var. Türkiye denklemin içinde. Ama ne kadar içerisinde veya ne kadar dışarısında olacağını önümüzdeki günlerdeki müzakereler belirleyecek. Ama Türkiye'ye gelmesi yerinde ve doğrudur" diye konuştu.

‘HEM ABD HEM RUSYA TÜRKİYE'Yİ KENDİ TARAFINA ÇEKMEK İSTİYOR'

Rusya'nın da ABD gibi Kürtlere sempati ile baktığını belirten Bağcı, İbrahim Kalın tarafından yapılan ‘Türkiye Suriye'nin sınırsal bütünlüğünü tanımaktadır. Bu çerçeve içinde de politikalarını genişletmektedir' sözlerine dikkat çekerek, şu tespitlerde bulundu:

"Suriye ve Rusya arasındaki ilişki çok ayrı bir organik ilişki. Türkiye'nin Rusya ile yaklaşımı bölgenin DAEŞ'ten temizlenmesi. Türkiye ve Rusya'yı bir araya getiren şey DAEŞ ile mücadelede ortak çıkarları takip etmek. Bu bizim tarihimizde özellikle askeri anlamda ilk defa oluyor zaten, askeri anlamda birlikte müdahelede bulunmaları. Türkiye ABD ve Rusya ekseni çok önemli. Hem ABD'nin hem Rusya'ın Türkiye ile birlikte olma zorunlulukları var. Neden? Bölgesel güç olarak Türkiye'nin bu coğrafyada olması itibariyle ve başından itibaren de Suriye'deki gelişmelerden çok büyük deneyimi var. Her iki taraf da Türkiye'yi kendi tarafına çekmek için veya Türkiye üzerinde daha fazla etki oluşturmak için politikalarını sürdürecekler. Bunu böyle görmek lazım. Türkiye'nin de avantajı her iki tarafa da oynayabilme şansının olması. Buna sandviç politikası denir. Yani Türkiye iki sandviçin içindeki peynir gibi. Aşağıdan da bastırsa aynı güç, yukardan da bastırsa aynı güç. Arada tost olmayalım da.. Böyle bir ihtimal de var."