İngiltere Brexit sonrası İrlanda'yla sınır oluşturulmasına karşı

İngiltere hükümeti, Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılmalarının (Brexit) ardından İrlanda ile aralarında fiziki sınıra karşı olduklarını bildirdi.

Hükümet tarafından Brexit çerçevesinde en fazla tartışılan başlıklar arasındaki Kuzey İrlanda ile İrlanda Cumhuriyeti arasındaki sınır sorunuyla ilgili açıklama yapıldı. Açıklamada, İngiltere'ye dahil Kuzey İrlanda ile AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti arasında Brexit sonrası "sınır kapısı gibi fiziki bir sınırın inşasının" istenmediği kaydedildi.

Kuzey İrlanda ile İrlanda arasındaki özel duruma işaret edilen açıklamada, iki ülke arasındaki ticaretin korunmasının hayati önem taşıdığı, yeni gümrük ayarlamaları için geçiş sürecinin gerektiği belirtildi. Açıklamada ayrıca, İrlanda-Birleşik Krallık arasındaki Ortak Seyahat Bölgesi korunarak bu uygulamanın sürdürülmesinin istendiği ifade edildi. İki İrlanda arasında uygulamaya geçirilecek herhangi bir sınırın ayrılıkçı İrlanda Cumhuriyetçi Ordusu'nun (IRA) silahlı eylemlerinin hedefi haline gelmesinden ve Kuzey İrlanda barış sürecini etkilemesinden endişe ediliyor.

İNGELTERE DE İRLANDA DA KARŞI

Hem İngiltere hem de İrlanda hükümetleri daha önce yaptıkları açıklamalarda fiziki sınıra karşı olduklarını bildirmişti. İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'dan oluşan Birleşik Krallık'ta 23 Haziran 2016'da yapılan referandumda  seçmenlerin yüzde 52'si Brexit yönünde oy kullanmıştı. Kuzey İrlanda'da ise seçmenlerin yüzde 55.8'i AB'de kalma yönünde oy vermişti.

Lizbon Anlaşması'nın, üyelerin birlikten ayrılmasını düzenleyen 50. maddesini mart ayında işleten Birleşik Krallık, AB'den ayrılma sürecini resmen başlatmıştı. Brexit müzakerelerinin 2 yıl sürmesi ve Mart 2019'da tamamlanması öngörülüyor.

Kuzey İrlanda'nın oluşumu İngiltere ile İrlanda arasında 10 Nisan 1998'de imzalanan 'Hayırlı Cuma' (Good Friday) olarak anılan anlaşmayla, Kuzey İrlanda için yeni dönem başlamıştı. Anlaşmayla Kuzey İrlanda'ya çok sayıda medeni ve kültürel hak tanındı. Hayırlı Cuma Anlaşması'nın ardından 2005 yılında silahların sustuğu Kuzey İrlanda'da, ayrılıkçı Cumhuriyetçiler ve İngiltere ile birlik yanlıları, hükümet ortakları olarak ülkeyi birlikte yönetiyor. Koalisyon hükümetinde başbakan ve başbakan yardımcısının yetkileri eşit.

TİCARET HACMİ 2.7 MİLYAR STERLİN

Reuters’ın İngiliz hükümetinden olduğunu belirttiği kaynağı konuyla ilgili  "Bizim çok kesin bazı ilkelerimiz var. Bunların başında, fiziki sınır altyapısını geri getirmemek bulunuyor. Böyle bir şey, geçmişteki sınır kontrollerine geri dönmek olur ki bu Birleşik Krallık için hiçbir şekilde kabul edilemeyecek bir şeydir" ifadelerini kullandı. 

İngiliz hükümetinin, Birleşik Krallık ile İrlanda arasında serbest geçiş hakkı sağlayan 'Ortak Seyahat Alanı' uygulamasının yürürlükte kalmasını istediği belirtilirken Kuzey İrlanda ve İrlanda arasındaki ticaret hacmi dikkat çekiyor. Resmi rakamlara göre Kuzey İrlanda 2015 yılında İrlanda'ya 2.7 milyar sterlin değerinde mal satarken, iki taraftan pek çok şirket, üretim süreci içinde iki bölge arasında sürekli geçiş gerektiren karmaşık bir arz yapısını kullanıyor.

İRLANDA VE KUZEY İRLANDA YÖNETİMLERİ NEDEN AYRI?

Dublin'de 1916 yılında kurulan IRA'nın silahlı mücadelesi sonucunda 1922'de İrlanda adasının güneyinde bağımsız İrlanda Cumhuriyeti kuruldu. Adanın kuzeyiyse İngiltere yönetimi altında kaldı. Kuzeyde yaşayan Katolik İrlandalılar, 1960'lı yıllarda İngiltere'den ayrılıp birleşik bir İrlanda devleti kurmak amacıyla IRA'yı yeniden canlandırdı. IRA, Katolik İrlandalılar arasında örgütlenirken, İngiltere ile birlik yanlısı Protestanlar arasında "Gönüllü Ulster Güçleri" adlı paramiliter bir grup ortaya çıktı. Katolik İrlandalılar ve IRA ile Protestan İrlandalılar, "Gönüllü Ulster Güçleri" ve İngiliz güçlerinin karşı karşıya geldiği kanlı bir çatışma sürecine girildi. Ayrılıkçı hareketin siyasi kanadı Sinn Fein, hem İrlanda Cumhuriyeti'nde hem de Kuzey İrlanda'da faliyet gösteriyor.