Ukrayna Silahlı Kuvvetleri, nasıl bir suç ordusu haline geldi?

Ukraynalı her 4 askerden biri, bir suç davasının figüranı olarak öne çıkıyor. Askerler hafif denebilecek suçlardan tecavüz ve cinayet gibi ağır suçlara da bulaşabiliyor. Bununla birlikte orduda çeşitli nedenlere dayalı intiharların sayısı da giderek artıyor.

Ukrayna Silahlı Kuvvetleri ile ilgili araştırma yapan Sputnik, Kiev'in özel milis birlikleri yetiştirmek amacıyla orduya ve muhafız birliklerine suç geçmişi olan kişileri özellikle yerleştirdiğini ortaya çıkardı.

‘SADECE BU YIL İÇİNDE 5179 SUÇ VAKASI'

Ukrayna Askeri Başsavcısı Anatoliy Matios, Nisan 2014'ten bu yana Ukrayna'da 43 bin asker hakkında 26 binin üzerinde suç davası açıldığını, ayrıca sadece bu yıl içinde askerler tarafından işlenen suç vakalarının 5 bin 179 olduğunu açıkladı.

Başsavcı, en yaygın suçları firar, askeri mülkün kötüye kullanılması ve kaybedilmesi, komutanlara itaatsizlik, ihmalkâr davranış, tüzük ve silahı doğru kullanma kurallarının ihlali, askerlikten kaçma, yetkilerin kötüye kullanılması gibi suçların yanı sıra hırsızlık, gasp, ağır bedensel zarar verme, tecavüz, cinayet olarak sıraladı.

Başsavcı Matios, geçtiğimiz yıl 97 adet ‘vatana ihanet' davasının açıldığını da sözlerine ekledi.

‘UKRAYNA ORDUSUNDAKİ SUÇ OLGUSU, ÜLKENİN GENELİNİN YANSIMASI'

Hukuk hizmetleri veren GORO Legal şirketinin avukatlarından Aleksandr Goroşinskiy, Ukrayna ordusundaki suç olgusunun, ülkenin genelindeki durumun bir yansıması olduğunu savundu. Ukrayna hükümeti tarafından hukuk alanında yapılan reformun sistemin yıkılmasına neden olduğunu söyleyen Goroşinskiy, sözlerine şöyle devam etti:

"Bugün herhangi bir suçu objektif olarak araştırmak için personel eksiği var. Mahkemelerde moraller sıfır, her yargıç, yasalara uygun ve adil ancak hükümet ya da belirli siyasi güçler için popüler olmayan karar çıkarırsa engelleneceğini, işten atılacağını ve hatta soruşturma altına alınabileceğini bilir. Yargıçlar sürekli baskı altında olduklarından şikâyetçi."
Ülkedeki yarı dağılmış ve etkisiz, mahkemeyi bağımsızlığından yoksun bırakan adalet sistemi, suçların giderek çoğalması için ideal bir zemin oluşturuyor. Orduysa bu ortamda çevresini de kirleten suç jeneratörü haline geldi.

‘HER ŞEYİN MÜMKÜN OLDUĞU ORTAM ASKERLERİ SUÇA İTİYOR'

Suçun orduda yayılmasını özellikle Donbass'taki olaylar tetikledi. Ukrayna Helsinki İnsan Hakları Grubu'nun avukatlık merkezi yöneticisi Boris Zaharov, ülkenin doğusundaki çatışma bölgesinin hemen yasal alanın dışında kaldığını söyledi.

Zaharov, "Çatışma bölgesinde ne adalet, ne de yargı sisteminin çalışabildiği hukuki bir vakum durumu oluştu. Çatışmalar yaşandı, esirler alındı, düşmana yardım ettikleri düşünülenler gözaltına alındı. İnsanları geçici olsa bile özgürlüklerinden mahrum etme konusunda hiçbir şekilde yasal düzenleme getirilmedi. Tüm bunlar yasallaştırılmayan fakat gerçek bir savaş durumu koşullarında olup bitiyordu" diye konuştu.

‘Her şeyin mümkün olduğu' ve suçların cezasız bırakılacağı inanışı askerleri suç işlemeye itiyor. Askerlerin çoğu, sivil yaşama döndükten sonra da suç çetelerine katılıyor.

‘SUÇLAR MİLİS GÜÇLERİ OLARAK KURULAN TABURLARDA YAYGINLAŞTI'

Ukrayna Hukuk Politikaları ve Sosyal Güvenlik Enstitüsü Başkanı Yelena Berejnaya, suçların düzenli ordu birliklerinden çok milis gücü olarak kurulan taburlarda gözlendiğini söyledi. Donbass'taki olayların ilk başına Ukrayna ordusunun kendi vatandaşlarıyla savaşma konusunda isteksiz davrandığının anlaşıldığını söyleyen Berejnaya, hükümetin çatışma bölgesine hızlıca oluşturulmuş milis taburlarını gönderme kararı aldığını kaydetti.

Berejnaya, "Çatışma bölgesindeki birliklerin suçlara karışmış kişilerle takviye edildiği konusunda gerçekçi bilgilere sahibiz. Geçici gözaltı hücrelerinden ve cezaevlerinden uzun süreye mahkûm edilmiş suçlular, özgürlükleri karşılığında savaşmaları teklif edilerek serbest bırakıldılar. Bu kişilerden gönüllü milis taburları oluşturdular" diye konuştu.

Askeri Başsavcının Ukrayna ordusunun sorunlarından sadece küçük bir kısmını aktardığından emin olduğunu ifade eden Berejnaya, sözlerini şöyle sürdürdü:

"Orduda yaygın olarak alkol ve uyuşturucu kullanılıyor. En korkunç olaysa, intihar sayılarında giderek yaşanan artış. Bir taraftan komutanların ve ‘dedelerin' uyguladığı şiddet, diğer taraftansa kendileri gibi olan insanlara ateş etme gerekliliği, sıklıkla trajik sonuçlara yol açıyor."

CEZASIZ KALMA DURUMU

Durumun giderek daha da kötüleşeceğini belirten Berejnaya, çatışma bölgesine giden askerlerin sayısı arttıkça ülkede öldürmenin de giderek alışkanlık yaptığını, mahkemelerin haksız yere hafifletilmiş cezalar verdiklerini ve 2016'da çıkarılan af yasasını uyguladıklarını ifade etti.

Berejnaya, "Ordudaki ve özellikle de gönüllü milis taburlarındaki suç durumunu, ekilen milliyetçi ideolojinin tohumları daha da ağırlaştırıyor. Tüm bu ideoloji şiddet üzerine kurulmuş olmasının yanı sıra mahkemelerde, milliyetçi örgütlerin üyelerine karşı, kendi hayatları için korku nedeniyle hoşgörülü davranılıyor. Apoletli suçluların cezasızlık hissi, onları yeni suçlar işlemeye itiyor" ifadelerini kullandı.