Che, 51 yıl önce bugün öldürüldü: Zafere kadar, daima

Küba devriminin önderlerinden, Arjantinli devrimci Ernesto Che Guevara 51 yıl önce bugün Bolivya'nın La Higuera bölgesinde öldürüldü.

"Hasta la victoria siempre" (Zafere kadar, daima) sözleriyle tarihe kazınan ve tam ismi Ernesto Guavera de la Serna olan dünyaca ünlü sosyalist, 14 Haziran 1928 tarihinde Arjantin Rosario'da dünyaya geldi. Astım hastalığı yüzünden zorlu bir çocukluk ve gençlik dönemi geçiren Che, tıp eğitimi aldığı esnada arkadaşı Albetro Granadas ile Latin Amerika'da motosiklet turuna çıktı.

Yolculuğu esnasında gözlemlediği sosyal adaletsizlik ve yoksulluk, Che'nin sosyalist fikirlerle tanışmasına sebep oldu. Önce Guatemala'da devrimci faaliyetler içerisinde bulunan Che, Guatemala'dan Meksika'ya geçtiğinde ise o esnada sürgünde bulunan Fidel Castro ve arkadaşlarıyla tanışarak Küba devrimine dahil oldu.

KÜBA YOLCULUĞU

Daha sonra Granma gemisiyle Küba'ya giden Che, Küba devriminin önderlerinden biri haline geldi. Devrimden sonra Küba'da La Cabana Kalesi Komutanlığı, Milli Tarım Reformu Enstitüsü Başkanlığı, Küba Milli Bankası, Sanayi Bakanlığı gibi çeşitli görevler alan Che, sonraları ‘devrimin diğer ülkelere yayılması gerektiği' düşüncesiyle Küba'dan ayrılma hazırlıklarına başladı.

Bir süre ülke kamuoyundan çekilen Che'nin nerede olduğu sorularının çoğalması üzerine Fidel Castro, 3 Ekim 1965 tarihinde Che'nin veda mektubunu Kübalılara okudu.

ÖNCE AFRİKA, SONRA BOLİVYA

İlk olarak Kongo'ya giden Che, burada yaşanan başarısızlık sebebiyle, öldürüleceği yer olan Bolivya'ya geçti. Bolivya'da da çeşitli başarısızlıklarla karşılaşan Che, 9 Ekim 1967'de CIA ve Amerikan Ordusu'na bağlı Özel Harekat Birlikleri tarafından yakalanarak yargısız infaz sonucu öldürüldü.

'VUR BENİ KORKAK'

Che'nin, öldürülmeden kısa süre önce, kendisini öldürmek için görevlendirilen Bolivyalı askere söylediği "Buraya beni öldürmeye geldiğini biliyorum. Vur beni korkak, yalnızca bir adam öldürmüş olacaksın" ifadeleri, onun son sözleri oldu.

Öldürüldükten sonra Che

© AFP 2023 / Marc Hutten

Ölümünden sonra, Che'nin bedeni Küba'ya teslim edilmedi ve elleri kesilerek bilinmeyen bir yere gömüldü. Ancak, 1997 yılında, Guevara'nın bedeninden kalanlar Vallegrande yakınındaki bir uçak pistinin altından çıkarıldı ve yapılan DNA testinin ardından Küba'ya teslim edildi.

ÖLÜMÜNDEN 30 YIL SONRA BULUNDU

Che'nin cenazesi ise, 17 Ekim 1997'de Santa Clara'da özel olarak hazırlanmış anıt mezara askeri törenle gömüldü.

Ölümünün ardından hakkında dünya çapında efsaneler oluşan Che Guevara, bugün dünyadaki sosyalistler için bir ikon halini almış durumda. Che imgesinin popüler kültür tarafından da sıkça kullanılıyor oluşu, Che'nin popülaritesinin daha da fazla artmasına yol açarken, bu durum onun, karşısında savaştığı kapitalizm tarafından kullanmasına yönelik eleştirileri de beraberinde getiriyor.

Che'nin ölüm yıldönümü, her yıl dünya çapında yapılan çok sayıda etkinlik ve anma programlarıyla birlikte anılıyor.