Yunanistan, Türk Akımı kapsamında amaçlarına ulaşacak mı?

Yunanistan Dışişleri Bakan Yardımcısı Yorgos Katrungalos’a göre Yunanistan Başbakanı Aleksis Çipras’ın son Moskova ziyareti sırasında Türk Akımı doğalgaz boru hattının Avrupa güzergahları da görüşülmüştü.

Yunanistan’ın, Türkiye’den Avrupa’ya akacak olan Rus doğal gazının Yunan topraklarından geçmesini istediği bilinmektedir. Ancak Atina bu konuda yalnız değil. Bulgaristan da “Türk Akımı” projesi kapsamında transit ülke rolünü üstlenmek istiyor. Yunanistan’la zor ve karmaşık ilişkileri olan Türkiye’nin bu konuda ne düşündüğü merak edilmekte.

Konuyla ilgili Sputnik’e konuşan tanınmayan KKTC’nin Akdeniz Stratejik Araştırmalar Merkezi Genel Sekreteri (Cumhuriyet Meclisi eski Özel Kalem Müdürü), enerji uzmanı Gökhan Güler, şu değerlendirmelerde bulundu.

Son dönemde Yunanistan’ın, Türk Akımı Projesine dahil olma çabalarını arttırarak East-Med Projesinden uzaklaştığı gibi görünüyor. Peki, Türkiye, Yunanistan ile olan ilişkileri göz önünde tutulursa, Yunanistan’ın Türk Akımı Projesine dahil olma perspektiflerini nasıl değerlendiriyor?

Öncelikle en başta şunu ifade etmek gerekir: Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon rezervlerinin Avrupa’ya taşınabilmesi maksadı ile gündeme getirilmeye çalışılan East-Med projesi rekabet edebilirlikten uzak siyasi bir projedir. East-Med projesinin izleyeceği açıklanan güzergah bakımından projenin fiziki ve güvenlik durumları göz önüne alındığında projenin uygulanabilirliği, konunun uzmanları açısından pek mümkün görünmemektedir. Gerek fiziki, gerek güzergah, gerek güvenlik ve gerekse bölgedeki sınırlı hidrokarbon kaynaklarının Doğu Akdeniz’den Avrupa’ya taşınması rezerv miktarı bakımından ciddi riskler içermesi nedeniyle East-Med projesi, konunun uzmanlar tarafından rasyonel görülmemektedir. East-Med projesi, öyle anlaşılıyor ki, blöf olarak ileri sürülerek kağıt üzerinde kurgulanmış bir proje.

Öte yandan East-Med projesi ile sözde Güney Kıbrıs, İsrail ve Mısır Gazı Avrupa’ya taşınmak isteniyor. Bu üç ülkenin hidrokarbon kaynakları birleşse dahi Rus gazı ile boy ölçüşmesi ve dolayısı ile rekabet edebilmesi mümkün görünmemektedir.

Enerji konusunda Türkiye, Yunanistan’a karşı sağduyulu bir yaklaşım ortaya koyuyor. Bunu TANAP projesinin devamı olan TAP projesinde görmek mümkün. Bununla birlikte Türkiye, Yunanistan’ın da içerisinde bulunduğu East-Med projesine karşı ihtiyatla yaklaşıyor.

Türkiye, Yunanistan’ın Türk Akımı projesine katılımı konusunda tabi ki Rusya ile istişare edecektir. Türk Akımı projesinde Türkiye’nin sınır komşusu olan hem Yunanistan hem de Bulgaristan’ın yer alması söz konusudur. Türk Akımı büyük bir proje olması açısından her iki ülke de bu proje içerisinde uygun şartlar oluşması içerisinde yer alabilecek gibi görünüyor. Şu anda Yunanistan, Bulgaristan’ın yerine direk kendisi yer almak istemektedir. Sonuçta her iki ülke hem Türkiye ile sınır komşusu hem de AB üyesidir. Dolayısıyla bu tür konular, uygun şartlar oluşması ve uzlaşı ile çözülebilecek konulardır.

Dediğiniz gibi Yunanistan, şu anda TAP boru hattıyla TANAP'ın içerisinde. Yani Yunanistan'ın Türkiye ile enerji transferi alanında bir işbirliği var. Öte yandan Yunanistan'a alternatif olarak Bulgaristan da var karşımızda. Sizce sonunda hangi güzergah tercih edilecek?

TANAP projesinin amacı, Azerbaycan’ın Hazar Denizi’ndeki Şah Deniz 2 Gaz Sahası ve Hazar Denizi’nin güneyindeki diğer sahalarda üretilen doğal gazın öncelikle Türkiye’ye, ardından Yunanistan’ın TAP boru hattı üzerinden Avrupa’ya taşınmasıdır. Yunanistan, TAP ile TANAP projesinin içerisinde yer almasına karşılık, TANAP projesine rakip olarak gösterilmeye çalışılan EAST-MED projesinin de içerisindedir.

Yunanistan, Türk Akımı içerisinde yer alabilmek için East-Med kartını ileri sürebilir. Ama bu durumda İsrail, Kıbrıs Cumhuriyeti, Mısır ve AB’nin tepkisiyle karşı karşıya kalacaktır.

Türk Akımı çok büyük bir proje. Bu projenin Bulgaristan üzerinden yapılacağı yönde basında bazı iddialar çıktı. Projenin ana aktörleri isterlerse belki de hem Bulgaristan hem de Yunanistan güzergahı aynı anda kullanılabilir.

Bulgaristan şunu söyleyebilir: TAP farklı bir proje olsa da Yunanistan onun içinde. Türk Akımı’nda ise biz tercih edilmeliyiz. Bu nedenle Türk Akımı konusunda öyle anlaşılıyor ki, daha pekçok istişare yapılarak bazı uzlaşmalar aranmaya çalışılacaktır.