Washington yönetimi, Rusya ve Suudi Arabistan'ın OPEC+’yı resmileştirme girişimini baltalayabilir

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) ile Rusya petrol pazarını süreli anlaşmalara bağlı kalmadan süresiz bir biçimde yönetmelerine olanak sağlayacak resmi bir ittifak kurulması üzerinde çalışıyor. OPEC ve Rusya, ‘ilişkilerini resmiyete dökmeye’ hazırlanırken ABD’nin bu ittifak ihtimalini sarsmak için bir adım atıp atmayacağı merak konusu.

Genellikle OPEC+ diye anılan OPEC ülkeleri ile OPEC dışı ülkelerin oluşturduğu koalisyon, petrol üretimini sınırlama konusunda 2017 yılından bu yana iki kere anlaşma sağladı. Bir kereye mahsus olan bu anlaşmalar, benzer durumdaki tüm petrol üreticilerinin 'kasasını boşaltan' yüksek arz fazlasını ortadan kaldırmaya yönelik geçici acil önlemler olarak görülüyordu.

Peki neden bu ortaklığa resmi bir statü kazandırılmıyor? Wall Street Journal’a göre, bu yöndeki görüşmeler de her an başlayabilir. Resmi OPEC+ ortaklığı hakkındaki söylentiler daha önce de yayılmıştı. Geçen yıl, Rusya ve Suudi Arabistan’ın başını çektiği iki taraf, böyle bir olanağı görüşmüş ancak nihai anlaşma yapılmamıştı.

Resmi OPEC+ mimarisinin mantığı çok açık. OPEC üyesi olan ve olmayan üreticiler böylelikle küresel petrol üretiminin yüzde 40’ından fazlasını kontrol ediyor. Belli bir istikrar yakalamak, daha doğrusu arzu edilen bir fiyat seviyesine ulaşmak için üretim hacimlerine müdahaleleri ortaklaştırmak, her iki tarafın eylemlerini koordine etmesiyle daha kolay başarılıyor. Bir başka deyişle taraflar, birlikte olduklarında, ayrı olduklarından daha güçlüler.

RUSYA VE SUUDİ ARABİSTAN ARASINDAKİ STRATEJİK BAĞLAR GÜÇLENİYOR

Ayrıca resmi ortaklık fikri, Rusya ve Suudi Arabistan arasındaki stratejik bağların güçlenmekte olduğuna işaret ediyor. Her iki hükümet, son birkaç yılda birbirlerine daha da yakınlaştılar. Suudiler, özellikle ABD’nin İran ile 2015’te yaptığı nükleer anlaşmadan sonra bu ortaklarına karşı daha şüpheci hale geldi ve böylece başka bir küresel güce yakınlaşmanın avantajlı olacağını düşünüyor.

Moskova ise, böylelikle bir müttefikini ABD’den sıyırabileceğini ve Ortadoğu’daki pozisyonunu güçlendirebileceğini görüyor. Ayrıca iki ülke arasında petrol sektörü dışında da ekonomik bağlar büyüyor.

Ancak bu resmi pakt düşüncesinin en büyük cazibesi, petrol piyasasını kontrol etme olanağına sahip olmakta yatıyor. Bu, eğer başarılırsa, iki yıl önce başlayan sürecin köşe taşlarından biri olabilir. Onlarca yıldır petrol piyasasının en önemli unsurlarından biri olan OPEC böylece yeni bir yapıya yol açabilir.

SUUDİ ARABİSTAN: KARTELİN EN GÜÇLÜ ÜYESİ

Üyeleri her zaman dost olmasa bile en azından görünüşte ortak faaliyete önem veren OPEC, her bir üyesinin bütün kartelin resmi petrol siyasetinde aktif katılımcı olduğu ve buna etki ettiği bir yapı olma özelliğini kaybetti. Daima belli bir takım iktidar dinamikleri OPEC’te etkiliydi. Suudi Arabistan daima kartelin en güçlü üyesiydi ve halen öyle. Ama yaptırımlar yüzünden zor durumda olan İran ve kimi istikrarsızlıklar ve üretimde azalmayla karşı karşıya kalan diğer üyenin durumu karşısında Riyad kontrolü tamamen ele geçirdi.

Dolayısıyla, zaten fiili karar alma mekanizması haline gelmiş bulunan durumun resmileştirilmesi pratik önem taşıyor. Wall Street Journal, önerinin bu ayın sonunda Viyana’da yapılacak olan OPEC+ toplantsında görüşüleceğini ve nisan ayında da nihai bir karar alınacağını ileri sürüyor.

RUSYA PETROL ÜRETİMİNİ KISITLAMAYA KARŞI

Ancak görüşmeleri geçtiğimiz yıl çıkmaza soran problem aşılmış değil. Rusya, petrol üretimini önemli miktarda kısıtlamaya karşı. Suudi Arabistan’daki durumun tersine, Rusya’da, üretimi azaltmaya karşı çıkan birden fazla petrol şirketi var. Ayrıca Suudi Arabistan dışındaki OPEC üyelerinin büyük bölümü, öneriye karşı; zira bunun, Riyad ve Moskova arasında bir hakim ittifak oluşturabileceğini düşünüyorlar.

Gerçekten de geçen yılki öneri, uzun zaman alan karar alma mekanizmasını uzlaşma yoluyla sona erdirerek, iki büyük petrol üreticisi olan Suudi Arabistan ile Rusya’ya görece daha büyük bir güç kazandırabilirdi.

OPEC+'NIN KURULMASI ÖNÜNDEKİ ENGEL: WASHINGTON'DA YÜKSELEN ANTİPATİ

Resmi OPEC+'nın kurulması önündeki bir diğer engel de, kartele yönelik olarak Washington’da yükselen antipati. ABD Kongresi, Adalet Bakanlığı'nın OPEC ülkelerine karşı petrol piyasasını manipüle etme suçlamasıyla girişimde bulunmasına olanak sağlayacak bir anti-tröst düzenlemesi çıkarmakla tehdit ediyor. NOPEC mevzuatı olarak bilinen düzenleme, geçmişte de birkaç defa gündeme gelmiş, ancak hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat başkanlar ABD-Suud ittifakına zarar verebileceği korkusuyla karşı çıktıkları için rafa kaldırılmıştı.

OPEC+ ittifakının geçtiğimiz yıl suya düşmesinin bir diğer nedeni de, tarafların ABD Adalet Bakanlığı’ndan gelecek cezai yaptırımlarla karşılaşma korkusuydu.

NOPEC mevzuatı, ABD Başkanı Trump öngörülemez olduğu ve OPEC’i fiyatlardan ötürü topa tuttuğu için tekrar gündeme geldi.

Suudi gazeteci Kaşıkçı’nın öldürülmesi de, NOPEC mevzuatını çıkarma yönündeki girişimleri yeniden hızlandırdı.

Son ara seçimlerden sonra Temsilciler Meclisi’nde egemen olan Demokratlar, tasarıyı tekrar öne çıkarıyor. Temsilciler Meclisi Adalet Komitesi'nde oylayacak tasarının her iki partiden de destek görmesi bekleniyor.