Bakanlık, Brüksel Kraliyet Sanat Müzesi'nde sergilenen Thyke heykelinin peşinde

En son 2004 yılında çalınıp yurt dışına götürülen çini panonun Londra’dan geri getirilmesini sağlayan Kültür ve Turizm Bakanlığı, şimdi de Antalya Perge antik kentinden 1960’larda kaçırılan ve bugün Brüksel Kraliyet Sanat Müzesi’nde sergilenen Thyke heykelinin peşinde.

Kültür ve Turizm Bakanlığı 2004 -2018 yılları içinde toplam 4 bin 331 eseri yurt dışından getirmeyi başardı. En son Mehmet Ağa Camisi’ne ait 2004 yılında çalınıp yurt dışına götürülen çini pano Londra’dan getirtilerek İslam Eserleri Müzesi’nde sergiye kondu.

Sıra, Antalya Perge Antik kentinden 1960’larda kaçırılan ve bugün Brüksel Kraliyet Sanat Müzesi’nde sergilenen Thyke heykelinde.

Hürriyet'ten Ömer Erbil'in haberine göre aynı ustanın elinden çıktığı düşünülen benzer Thyke heykeli 3 yıl önce arkeolojik kazılar sırasında yine Perge’de bulunmuştu.

BAKANLIK PEŞİNİ BIRAKMIYOR

Son yıllarda Batılı koleksiyonerler Anadolu menşeyli eserleri almak istemiyor. Bunun sebebi, Türkiye’nin eserlerinin peşine düşmesi. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kaçakçılıkla Mücadele birimi sınırlarımız dışındaki tüm müzayede ve koleksiyonları yakından takip ediyor. Özellikle 1970 UNESCO Sözleşmesini imzalama tarihinden sonra kaçırılan tüm eserler diplomatik yollarla ve hukuk mücadelesi ile geri alınıyor. Bakanlık bilimsel olarak Anadolu’dan götürüldüğü ispat edilen eserleri önce iyi niyet çerçevesinde karşı taraftan talep ediliyor, olumsuz yanıt durumunda diplomatik ve hukuki yollara başvuruluyor.

KOLEKSİYONERDE ÇIKTI

3. Murad döneminde Dârüssaâde ağası olan Habeşî Mehmed Ağa tarafından Mimar Sinan’ın çırağı Davut Ağa’ya yaptırılan Mehmet Ağa Camisi, 2004 yılında soyulmuş ve eşsiz çinileri bir gecede çalınmıştı. Kültür ve Turizm Bakanlığı uzun yıllar çininin izini sürdü. Çini panonun Londra’da bir koleksiyonerde olduğunu öğrenince ikili ilişkiler ile koleksiyonerle bağlantıya geçildi. Eserin Mehmet Ağa Camisi’nden kaçırıldığı ispat edildi. Hukuki yollara başvurmadan koleksiyoner eseri iade etmeye zorlandı. 16. yüzyıla ait İznik çini pano ismi gizlenen koleksiyonerce Londra Büyükelçiliğimize teslim edildi. 17 Nisan 2019 günü eser İslam Eserleri Müzesi’ne getirildi. Geçtiğimiz hafta Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy İslam Eserleri Müzesi Etnografya bölümünün açılışında çini panoyu ziyaretçilere tanıttı.

Şimdi sırada Antalya Perge antik kentinden 1960’lı yıllarda kaçırılan mitolojide tesadüf tanrıçası olarak nitelendirilen Thyke heykelinde. Brüksel Kraliyet Sanat Müzesi’nde sergilen heykelin Perge’den kaçırıldığı artık netleşti. Heykelin bir benzeri 3 yıl önce yine Perge antik kentinde Nymphaeum (çeşme) yapısı kazıları sırasında bulunmuştu. Uzmanlar iki eserin heykeltıraşının neredeyse aynı olduğu görüşündeler. Diğer yandan Brüksel’deki heykelin altındaki yazıtta ‘Clemens Pelopidianus’ ismi geçiyordu. Aynı isim Perge’deki çeşme yapısı kazılarında bulunan Afrodit heykelinin kaidesinde de geçiyor. Müze yetkilileri, Clemens Pelopidianos’un Perge’de yaşayan soylu bir ailenin ismi olduğunu sadece bunun bile Brüksel’deki heykelin Perge’den gittiğini ispatlamaya yettiğini belirtiyor.

DAVA AÇILABİLİR

Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2016 yılında eserin iadesi için bilimsel dosyayı hazırlayıp Belçika’ya iletti. Kraliyet Müzesi, eserin 1868 yılından satın alma yoluyla alındığını ileri sürse de ispatları bilimsel olarak hazırlanan dosya karşısında çaresiz kaldı. İadeye yanaşmaması halinde bakanlık yetkilileri dava açılacağını söyledi.