Rus bilim insanları, insan hafızasına dair bir sır perdesini daha araladı

Basitleştirilmiş bir yapbozu çözmekte olan bir farenin beyin aktivitelerini gözlemleyen Rus biyologlar, insan hafızasının güçlenmesinde önemli rol oynayan bir iltihap önleyici maddenin izlerine rastladı. Araştırma sonuçları, ‘Behavioural Brain Research’ dergisinde yayımlandı.

Puşçino’da yer alan Rusya Bilimler Akademisi Deneysel ve Kuramsal Biyofizik Enstitüsü’nden Vladimir Arhipov, “Meslektaşlarımız, iltihap önleyici maddelerin oldukça küçük dozlarının dahi nöronların etkinliğini gözle görülür biçimde artırdığını gözlemledi. Söz konusu nöronların aktiviteleri, birey stres altında olduğunda veya bilişsel bir aktivite içerisine girdiğinde gözlemlenebiliyor. Bu husustaki öngörülerimizi sınamak üzere pek çok deney yaptık ve nihayetinde bu maddenin hafızanın güçlenmesi üzerindeki etkilerini doğruladık” ifadelerini kullandı.

ANILARI GERİ GETİRDİLER

Hatırı sayılır bir süre boyunca bilim insanları, hafızanın sinir hücreleri gibi beynimizde depolandığını düşünüyordu. Ancak 2012 yılında MIT Üniversitesi’nden bir nörofizyoloğun beynin içerisinde ‘bellek nöronları’ denilen özel sinir hücrelerini keşfetmesi sonucu bu durum tamamıyla değişti. Zira söz konusu çalışma neticesinde, bireylerin anılarının birtakım hücreler aracılığıyla saklandığı ortaya çıktı.

Yapılan araştırmalar neticesinde bilim insanları, insan hafızasının tümüyle kimyasal veya elektrokimyasal bir yapıya sahip olduğu kanısına vardı. Bunun neticesinde hafıza kayıplarının metabolizmayı kontrol etmekte olan nöronlarının hücresel sistemlerinde ortaya çıkan sorunlarla ilintili olduğu düşünülmeye başlandı. Bu teoriden yola çıkarak iki yıl önce ABD’de yer alan bir laboratuvarda biyologlar, sinir hücrelerine ışın uyguladıkları bazı farelerde belirli anıları geri getirmeyi başardı.

AĞIR HASTALIKLARDA DA BU NEDENLE HATIRLAMIYOR OLABİLİRİZ

İlerletilen araştırmalar sonucu Arhipov ve ekibi, iltihaplanmanın hipokampus ile beraber beynin kısa ve uzun süreli hafızadan sorumlu bölgelerinin çalışması üzerinde kayda değer düzeyde etki ettiğini tespit etti. Araştırmacılardan bazılarına göre, insanların ağır hastalık geçirdikleri sürelerde kendilerine neler olduğunu hatırlamakta oldukça kötü olmalarının sebebi de bu.

Rus araştırmacılar, interlökin-10 ve TGF-B1 isimli bileşenlere odaklanarak bunların insan vücudu üzerindeki etkileri üzerinde çalışıyor. Söz konusu maddeleri laboratuvar farelerinin beyinlerine enjekte eden araştırmacılar, iltihap önleyici madde belirtilerinin farelerin hafızaları üzerinde nasıl bir etkisi olacağını gözlemliyor.

YEMLERİ BULAMADILAR

Laboratuvar ortamında kimyasal hafıza kaybı yaşatılan farelere interlökin-10 ve TGF-B1 enjekte edildiğinde, kafese gizlenen ve zaten bildikleri yemleri bulamadıkları görüldü. Bu durum da kısa süreli hafızayı geliştirme hususunda söz konusu bileşenlerin pek de bir etkisi olmadığı sonucunu ortaya koydu. Ancak öğrenilmiş ve uzun süreli hafızaya alınmış anılarda bu bileşenlerin etkili olduğu gözlemlendi.

Söz konusu proteinin uzun süreli hafızaya etkisi henüz net olarak bilinmiyor olsa da, bilim insanları ilerleyen çalışmalarda bunu da keşfedeceklerini umuyor. Bu sayede hafıza kaybı yaşayan hastaların tedavisinde kullanılacak ilaçların daha da geliştirilmesi mümkün olacak.