Bilgi Üniversitesi’nden Emeritus Prof. Dr. İlter Turan RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali programında, ABD’nin seçilmiş Başkanı Joe Biden’ın göreve gelmesi ile ABD-Türkiye ilişkilerinin dünya üzerinde alternatiflerde anlaşamamaktan kaynaklandığını ve Doğu Akdeniz ve Suriye konularında farklı bir duruş oluşmasını beklemediğini söyledi.
‘Gelen gideni aratmayacaktır, Biden Amerikan siyasi geleneğini temsil eden bir isim’
Prof. Dr. Turan, ‘Gelen gideni aratır mı?’ sorusuna, şöyle cevap verdi:
“Trump uluslararası ilişkiler kurallarına, nezaketine ve hukukuna riayet etmeyen, ‘Amerika en öndedir’ diyerek başkalarına ilgi göstermeyen bir üslupla yönetti. Kendi başına iş yapıp devlet kurumlarını çalıştırmadığı için de Amerika’nın davranışlarında tahmin edilebilirliği çok düşük düzeye indirdi. Bütün bunları bir araya koyduğunuz zaman pek bu dönemi aratacağını zannetmiyorum çünkü gelen daha Amerikan siyasi geleneğini temsil eden bir isim. Devlet kurumlarını çalıştırarak, uluslararası ilişkilerin hukuk ve adabına daha lehtar olarak yönetim sergileyeceğini tahmin ediyorum.”
‘Türkiye-ABD ilişkilerindeki sorunlar sadece liderlerin kişiliğinden kaynaklanmadığı için devam edecektir’
Türkiye ve Amerikan ilişkilerinin birçok çatışma ve ortak çıkar barındırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Turan, bu durumun kişilerden kaynaklanmadığı için devam edeceğini “Türkiye ile Amerika’nın ilişkileri çok sayıda sorunu barındıran ama yine de çok sayıda ortak çıkarı da temsil eden kavgalı bir aşkı andırıyordu. Bu değişecek mi dediğiniz zaman bu durumun ortaya çıkması sadece Trump’ın Türkiye’deki yönetimin üslubundan kaynaklanan bir şey değil. Değişen dünya üzerinde alternatiflerde anlaşamamaktan kaynaklanan bir durumdur. Bunun değişmesini beklemek için bir sebep yok, yürüyüş biçiminde değişiklikler olabilir. Biden daha konvansiyonel bir yönetim biçimi ve üslup kullanacağı için ilişkilerde belki daha medeni bir kalıp içerisinde yürütmesi mümkün olabilir ama çıkar çatışması sadece liderlerin kişiliğinden kaynaklanmadığı için devam edecektir” şeklinde anlattı.
‘Biden, ittifakı adeta yeniden inşa etmeyi tasarladığını ifade etti, buna karşılık Avrupa’daki askeri faaliyetleri azaltmak istemeyecektir’
Prof. Dr. Turan, Biden’ın müttefiklere destek amacı doğrultusunda Amerika’nın Avrupa’daki askeri varlığını azaltmayacağını ve ittifağı güçlendireceğini “Amerikan kamuoyu genelde başka ülkelere asker göndermek konusunda geçmişe göre daha isteksiz. Sadece bu seçim kampanyası sırasında da değil daha öncekilerde de başkan adayları Amerikan askerlerini geri getirecekleri vaadini yapmak mecburiyetini hissettiler. Daha sonra bu vaatlerini vadettikleri ölçüde yerine getirme imkanı bulamadılar. Bunun Amerikan politikasına uygun olmadığını Amerika’yı zayıflamış göstereceğini ileri sürdüler. Ben bunun devam edeceğini zannediyorum. Biden’ın yapacağı iki şey var. Müttefiklerle daha fazla işbirliği yapacağını söyledi. İttifakı adeta yeniden inşa etmeyi tasarladığını ifade etti. Buna karşılık Avrupa’daki askeri faaliyeti azaltmayı şu sırada istemeyeceklerini zannediyorum. Müttefiklerle dayanışma ve Amerika’nın Avrupa’yı savunma taahhüdünün sarsılmış hali devam edecektir. Buna karşılık Biden demokrasi ve insan hakları konularında buluşacağını söylüyor. Mücadeleyi silahlı olmayan başka alanlara kaydırma konusunda istekli olduğunun işareti” diye söyledi.
‘Doğu Akdeniz’de mücadelenin devamını beklememiz yerinde olacaktır’
Prof. Dr. Turan, Suriye ve Doğu Akdeniz konusunda “Suriye ve Doğu Akdeniz konusunda bir değişiklik için sebep göremiyorum. Suriye’de Amerikan politikası değişmeyecek hatta bu politikanın başlı koyucularından birisi Dışişleri Bakanlığında Ortadoğu ve Kuzey Afrika yetkilisi oldu. Onun için değişiklik beklemek pek doğru olmaz. Doğu Akdeniz’de de mücadelenin devamını beklememiz tabii olacaktır” dedi.
