Çarşı, mağaza ve market ürünlerinin etiketlerinde tüketicilerin dikkatini çekmek için '19.99 lira', '49.90 lira' gibi fiyatlandırmalara sık sık başvurulduğunu vurgulayan Tüketiciler Birliği Antalya Şube Başkanı Neşet Gündüz, para üstünün ise çoğunlukla eksik verildiğini belirtti.
Alışveriş sonrası kasada genellikle, 1, 5 ya da 10 kuruşun, bozuk para olmadığı gerekçesiyle tüketiciye para üstü ödenmediğini hatırlatan Gündüz, zaman zaman da meblağnın düşük bulunarak almaya tenezzül edilmediğini dile getirdi.
Gündüz, 99 kuruş gibi küsuratlı satış yapan mağazalardan para üstü talep edilmedikçe ödenmeyen bu kuruşların, birikerek büyük miktarlar oluşturduğunu söyledi.
'Para üstü ödemeyen firmalar suç işliyor'
Para üstü olarak ödenmeyen 1 kuruşların ülke ekonomisine de zararı olduğuna dikkati çeken Gündüz, şunları söyledi:
"Tüketicilerimizin burada büyük hak kaybı var. Para üstü ödenmeyen 1, 10 kuruşlar yıllık totalde büyük meblağlar yapıyor. Vergi usul kanuna göre 1 kuruş para üstünün ödenmemesi suçtur. Vergi dışı kayba yol açıyor. Ülkenin vergi kaybında, herkes kayıp yaşar. Ticaret Bakanlığı, ticaret odaları ve esnaf odaları çağrı yapıyoruz. Lütfen fiyat etiketlerini kontrol altında tutalım. Tüketiciyi yanıltan, aldatmaya yönelik olaylardan kaçınılsın. Bu 1, 10 kuruşlar nereye gidiyor?"
'Etiket fiyatı ve fişe dikkat edilmeli'
Tüketicilere ürünün etiket fiyatı ile alışveriş fişindeki miktarı karşılaştırmaları çağrısı yapan Gündüz, dikkat edilmesi gerekenleri şu sözlerle anlattı:
"Tüketicilerimizin dikkat etmesi gereken husus, para üstü alırken fişlerini kontrol etsin. 19.90 kuruş üründen 20 lira alınıyor. Para üstü talep ettiğinizde 'bozuk yok' ya da 'faturaya işleniyor' deniliyor. Faturaya baktığınızda 19.90 kuruş çıkış var ama 20 lira belirtilmiyor. Böylelikle tüketici 20 lira ödüyor. Bu tüketiciyi yanıltmaya girer. Etikette belirtilen fiyata göre para üstü verilmeli."
'Ya doğru fiyat yazacak ya da bozuk para bulunduracaklar'
Elektronik ürün satılan bir mağazadan yaptığı alışveriş sonrası benzer bir durumla karşılaştığından bahseden Gündüz, şöyle konuştu:
"Pil şarj aleti aldığımda, 19.90 kuruş denildi. Paramızı ödedik. Para üstü 10 kuruşu istedim. Bozuk para olmadığını belirttiler. Ben de itiraz edip, ürün iadesi talep ettiğimde, iadeyi başka bayiden gerçekleştirebileceklerini söylediler. Ben de tutanak tutmak istediğimi belirttim. Bunun üzerine 10 kuruş para üstü ödendi. Bu vergi kaçırmaya giriyor. Lütfen tüketiciler tutanak tutsun. Tutanaklar tutulduğunda vergi dairesi, ticaret il müdürlüğü ile tüketici hakem heyetine şikayet edebilirsiniz. Bu bozuk paralar tedavülde var. Ya doğru fiyat yazacaklar ya da bozuk parayı bulunduracaklar."
'Para üstü ödemeyen firma 5 bin lira tazminat öder'
Gündüz, tüketicinin 1, 5 ya da 10 kuruş para üstü ödemeyen firmalara yönelik şikayette bulunup, maddi ve manevi tazminat davası açarak, firmayı kendisine 5 bin lira tazminat ödemeye zorunlu bırakabileceğinden bahsetti. Tüketicilerden ödenmeyen para üstü hakkında tutanak tutturmasını talep eden Gündüz şunları söyledi:
"Size para üstü verilmediğinde ya da para üstü vermeyip ürünü iade etmenizi önerdiklerinde tutanak tutup, imzalattırın. Tutanakla kaymakamlıktaki tüketici hakem heyetine yapılan başvuru sonrası şikayet kabul edilirse firma 10 kuruşu öder. Hakem heyetinden alınan evrakla maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. 10 bin liraya kadar maddi ve manevi tazminat davasında kişiler harç ödemiyor. Masraf yapmadan açılabilen davada alınacak kararla firmaya ceza kesilir ayrıca firma tüketiciye de 4-5 bin lira civarında tazminat ödemek zorunda kalır."
