ABD: Türkiye'den gelecek haftalarda, Taliban-Afgan hükümeti barış görüşmelerine ev sahipliği yapmasını isteyeceğiz

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Afganistan Devlet Başkanı Muhammed Eşref Gani ve Afganistan Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah Abdullah'a barış görüşmeleri için önerilerini sunduğu bir mektup gönderdi.   

Blinken, Afgan liderlere hitaben yazdığı mektubunda, "Türkiye'den gelecek haftalarda, barış anlaşmasının sonuçlandırılması için iki taraf arasındaki üst düzey görüşmelere ev sahipliği yapmasını isteyeceğiz" ifadesini kullandı.

ABD'nin 1 Mayıs'a kadar Afganistan'dan tamamen çekilmeyi planladığının anımsatıldığı mektupta, çekilmenin ardından Afgan ordusuna mali desteğin devam edeceği, ancak ülkenin güvenliğinden endişe edildiği ve Taliban'ın bunu fırsat bilerek toprak kazanma arzuna kapılabileceği kaydedildi.

Exclusive: US Secretary Antony Blinken in a letter to President Ghani--similar to one shared with Chairman Abdullah--presents four suggestions for Afghan peace process (see thread): pic.twitter.com/L5fYa09Y2g

— TOLOnews (@TOLOnews) March 7, 2021

​ABD Başkanı Joe Biden'ın da Gani ve Milli Uzlaşı Yüksek Konseyi Başkanı Abdullah'tan barış görüşmeleri konusunda acele etmelerini istediğinin aktartıldığı mektupta, barış süreci ile ilgili öneriler sıralandı.

Birleşmiş Milletlerden (BM), Rusya, Çin, Pakistan, İran, Hindistan ve ABD'nin dışişleri bakanlarını ve temsilcilerini, Afganistan'da barışı desteklemeye yönelik görüşmeleri gerçekleştirmeleri için bir araya getirmesinin isteneceğinin bildirildiği mektupta, bu ülkelerin, istikrarlı bir Afganistan konusunda kalıcı ortak çıkarları paylaştığına ve başarılı olmak için birlikte çalışmaları gerektiğine vurgu yapıldı.

Mektupta, ABD'nin Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad'dan, Devlet Başkanı Gani ve Taliban liderleri ile çözüm ve ateşkes konusunda halihazırda müzakere edilen görüşmeleri hızlandırmayı amaçlayan yazılı önerilerini paylaşmasının isteneceği de belirtildi.

Bu önerileri paylaşırken, "taraflara bazı şeyleri dikte etmek" gibi bir niyetin bulunmadığının altı çizilen mektupta, Halilzad'ın önerilerinin, tarafları gelecekteki anayasal ve idari düzenlemeler, yeni ve kapsayıcı hükümetin kurulmasını sağlayacak yol haritası, kalıcı ve kapsamlı ateşkesin şartları gibi öneriler içerdiği ifade edildi.

Blinken mektubunda, "Sizi veya yetkilendirdiğiniz temsilcilerinizi, bu toplantıda Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin diğer temsilcilerine eşlik etmeleri için davet ediyorum. Taliban'ın baharda gerçekleştirebileceği saldırıları önlemek ve taraflar arasında siyasi çözüme yönelik diplomatik çabalarımızı desteklemek amacıyla, 90 gün boyunca şiddetin azaltılmasını sağlayacak iyileştirilmiş bir öneri hazırladık. Temsilci Halilzad'ın sizinle paylaşacağı öneriyi olumlu şekilde değerlendirmenizi tavsiye ediyorum" ifadesini kullandı.

Barış görüşmelerinin seyri

ABD, ilk kez eski Başkan Barack Obama yönetiminde Afganistan'da barış amacıyla Taliban ve Afgan hükümetleri arasında görüşmeler yürütülmesi için girişimlerde bulundu. ABD'nin 2011, 2012 ve 2013'teki girişimleri sonuçsuz kaldı.

Donald Trump'ın, 2017'de ABD başkanı seçilmesinin ardından müzakerelerin başlaması yeniden gündeme geldi. ABD ile Taliban temsilcileri, 25 Şubat 2019'da barış görüşmeleri için Katar'ın başkenti Doha'da ilk kez bir araya geldi.

ABD Başkanı Trump'ın Afganistan Özel Temsilcisi Zalmay Halilzad, Eylül 2019'da taraflar arasında anlaşmaya varıldığını, anlaşmanın Trump'ın onayını beklediğini açıkladı. Ancak aynı günlerde Kabil'de yaşanan terör saldırısında bir ABD askerinin ölmesi üzerine Trump, anlaşmayı erteledi.

ABD ile Taliban arasında Aralık 2019'da yeniden başlayan görüşmeler, "şiddetin azaltılması" adı verilen fiili ateşkes kararıyla sonuçlandı. 22 Şubat 2020'de başlayan 7 günlük sürenin sonunda 29 Şubat'ta barış anlaşması imzalandı.

Afganistan'da yıllardır süren savaşı sonlandırmak amacıyla Taliban ile Afganistan heyeti arasında 12 Eylül'de Katar'ın başkenti Doha'da başlayan barış görüşmeleri de görüş ayrılıkları nedeniyle askıya alınmıştı.