Yaklaşık 6.3 milyon seçmenin oy hakkı bulunan İsrail’de seçime katılım oranının yüzde 67 civarında kaldığı ve bunun da 2009 seçimlerinden bu yana kaydedilen en düşük katılım oranı olduğu belirtiliyor.
Son iki yılda dördüncü kez seçime giden İsrail’de seçim barajının yüzde 3.25 olması, bu istikrarsızlığın en büyük nedenlerinden biri olarak gösteriliyor. Zira İsrail’de tek başına iktidara gelmek matematiksel olarak çok zor ve tarihte henüz bunun bir örneği de olmadı.
‘Ego savaşından kaynaklanan bir iktidar mücadelesi var’
Kudüs Güvenlik ve Strateji Merkezi’nden (JISS) Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, bu seçimden de büyük bir değişimin çıkmadığını belirtti ve şunları ekledi:
“İsrail tam anlamıyla karpuz gibi ortadan ikiye ayrılmış vaziyette. Netanyahu ile koalisyon yapmak isteyenler ve yapmak istemeyenler olarak ikiye bölündü. Ancak ülke sağ ve sol olarak ikiye bölünmüş değil, tamamen siyasiler arasındaki ego savaşından kaynaklanan bir iktidar mücadelesi var.”
Koalisyon senaryoları
Ülkedeki koalisyon senaryolarını da değerlendiren Yanarocak, Netanyahu’nun en büyük destekçisinin ultra-Ortodokslar olarak adlandırılan kesim olduğunu kaydetti. Bu seçimdeki Bennett ve İsrailli Araplar faktörlerine de dikkat çekti:
“Batı Şeria’daki yerleşimciler tarafından oldukça popüler bir lider olarak görülen Naftali Bennett, 7 sandalye aldı. Bennett hem Netanyahu ile hem de onun karşıtları ile koalisyon yapabilirim diyen tek lider. Son duruma baktığımızda Netanyahu’nun olası koalisyonu 52 sandalye ile onun karşıtları da 51 sandalye ile istatistiklere yansıyor. Yani Bennett, 7 sandalyesi ile Netanyahu tarafında yer alsa bile 59 sandalyeye ulaşıyor. Dolayısıyla tarihte ilk defa İsrail içinde faaliyet gösteren iki tane İsrailli Arap partinin bir şekilde terazinin hangi yöne kayacağı yönünde söz sahibi olma yetisi ortaya çıkıyor. Netanyahu’ya karşı çıkan Birleşik Arap Listesi 6 sandalye aldı. Bu grup her ne kadar Netanyahu karşıtlarına destek verse de Bennett, Birleşik Arap Listesi ile aynı koalisyonda yer almayı reddediyor. Dolayısıyla bu da koalisyon hesaplarını son derece zora sokacak. Bir İsrailli Arap partisi daha var. Bu parti 4 milletvekili çıkardı. Dolayısıyla şu anda bu partinin Netanyahu’dan alabileceği bazı tavizler neticesinde, koalisyonun içinde olmasa da koalisyonu dışardan desteklemesi konuşuluyor.”
Netanyahu’ya liderliği getiren iki unsur
Dr. Yanarocak’a göre, Netanyahu’ya seçimlerde liderliği getiren iki unsur var:
“İsrail dünyada nüfusunu en hızlı ve en sistematik aşılayan ülke oldu. İsrail’in aşılama sürecinde bütün vatandaşlarına eşit davranması, Netanyahu’nun seçim kampanyasına da önemli katkı sundu. Aşı olan İsrailli Araplar belki de ilk kez İsrail hükümetine minnet duygusu içine girdi. Dolayısıyla bu şekilde bir güven ilişkisi tesis edilmeye başlandı. İbrahim Anlaşmaları ile İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn gibi Arap ülkeleri ile normalleşmeye başladı. Bu gerçekten Ortadoğu’daki bütün dengeleri değiştiren bir adım oldu. Bir şekilde İsrail sağı, İsrail solunun en önemli şiarı olan barış konusundaki tekelini ortadan kaldırdı. Barış için yeni formül ortaya atılmış oldu. Böylelikle ekonomi de daha düzelmeye başlayacak.”
‘Optimist değiliz ve oldukça sıkıldık’
Yanarocak, “Maalesef İsrail, seçim konusunu bir ulusal spora dönüştürdü. Kuvvetle muhtemel 6 ay içinde yeniden seçime gideceğiz gibi görünüyor. Bu da bize özel bir şey getirmeyecek. Optimist değiliz ve oldukça sıkıldık” diyerek ülkedeki sistem sıkıntısını da dile getirdi.
Yanarocak, “Başa kim gelirse gelsin dış politikada bir değişiklik olmayacak” diye de ekledi.
