Avrupa Birliği, icra organı AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ile üye ülke hükümetlerini temsil eden AB Konseyi Başkanı Charles Michel'in her ikisine de protokolde hükümet başkanı muamelesi yapılmasını talep ederken, Beştepe'de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kabul edilirken Von der Leyen'in önce ayakta kalması, sonra Erdoğan ve Michel ile yan yana tekli koltuğa değil, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun karşısındaki kanepeye oturtulmasıyla ilgili tartışma durulmuyor.
Michel 'suçu' Türk tarafına attı
2.5 saatlik görüşmenin önüne geçen ve Avrupa'da 'kanepe-gate (sofagate) skandalı' diye nitelenen olayın siyasilerin büyük tepkisini çekmesinin ardından, dün Von der Leyen'in kadın hakları ve kadın-erkek eşitliği tonlamasıyla Ankara'ya getirdiği eleştiri, Avrupa Komisyonu tarafından açıklandı. Bazı siyasiler, Michel'in Erdoğan'la erkek erkeğe istifini bozmadan oturmasına tepki gösterip niye kadın başkana muameleyi protesto etmediğini sorgulaması üzerine, AB Konseyi Başkanı, suçu üzerinden atan bir Facebook paylaşımı yaptı:
"Bazı görüntüler benim duruma duyarsız kaldığım izlenimi yarattı. Bunlar en derin hislerimi ya da gerçekliği hiçbir şekilde yansıtmamaktadır. Saygı ilkeleri benim için esas önemdedir... "
Çavuşoğlu'nun yanıtı: AB tarafının taleplerini yerine getirdik
Michel'in üstüne üstlük Türk tarafını 'protokol gafıyla' itham edip "Türk yetkililerin protokol kurallarını katı yorumlaması nedeniyle rahatsız edici bir durum ortaya çıktı: Avrupa Komisyonu Başkanı'na farklı, hatta daha düşük seviyedeymiş gibi bir muamele yapıldı" iddiasında bulunmasının ardından, bugün Çavuşoğlu'ndan AB'yi sorumlu tutan açıklama geldi:
"Protokol konusunda çok haksız ithamlar var, protokolde AB tarafının talepleri karşılanmış, talepleri doğrultusunda oturma düzeni planlanmıştır. Protokol birimlerimiz önceden bir araya geldi ve onların telkinleriyle talepleri karşılanmıştır."
Adı açıklanmayan AB yetkilisi: Türk tarafı protokole uydu
Bunun üzerine dikkatler kulislerde konuşulanlara çevrildi.
Reuters'e konuşan bir AB yetkilisi "Türkiye saygısızlık yapmak istemedi. Her iki başkana da çok nazik bir karşılama sundu ve uluslararası protokole sıkı sıkıya bağlı kaldı" dedi.
AFP'ye konuşan bir Türk yetkili "Ziyareti hazırlayan AB ön heyetinin talep ettikleri dışında herhangi bir düzenleme yapılmadı" bilgisini paylaştı.
Von der Leyen'in protokol ekibi gelmeyince
Nitekim Avrupa Komisyonu Sözcüsü Eric Mamer, Von der Leyen'in Ankara'ya tepkisini aktarırken, kadın başkanın protokol ekibinin pandemi nedeniyle onunla birlikte Türkiye'ye seyahat etmediğini itiraf etti.
Turkish officials say rivalry among EU leaders at fault for 'sofa gate' https://t.co/b0w9XR2s4U. Details are a strong political tool, in the diplomatic game. EU has been caught unprepared.
— paola caridi (@invisiblearabs) April 7, 2021
Meydan Michel'in ekibine kalınca
Middle East Eye haber sitesi de Türk yetkililerin kanepe-gate skandalının 'AB liderleri arasındaki rekabetten kaynaklanan bir hata olduğuna' dair ifadelerine yer verdi.
Middle East Eye Ankara muhabiri Ragıp Soylu'ya konuşan yetkililer, 'normalde eşit statüde görülen iki AB başkanı arasında bir rekabet olduğunu ve kanepe-gate'in AB heyetinin suçu olduğunu' söyleyerek sorumluluğu reddetti.
Üst düzey bir Türk yetkili, 'Michel'in ekibinin Beştepe kabulünden önce yapılan temaslarda sözkonusu oturma düzenini kabul ettiğini' söyledi.
Yetkili, "Von der Leyen'in ekibinden bir temsilci yoktu. Dolayısıyla onların görüşü bize iletilmedi" dedi.
Bir diğer üst düzey yetkili, 'tüm düzenlemelerin, Türkiye'ye ziyaretten önce gelen AB yetkilileriyle işbirliği içinde yapıldığını' belirtti.
'Yemekte de devam etti'
Buna göre, olayın ardından durumu telafi için yemekte daha farklı bir oturma düzeni sunuldu. Erdoğan'ın hem Michel'in hem Von der Leyen'in karşısında olacak şekilde oturması planlandı. Ancak Michel'in ekibinin bu teklifi reddetmesi sonucunda, yine AB Konseyi Başkanı Erdoğan'ın karşısında yalnız başına ve Von der Leyen yanda oturdu.
'İç kavgalarını Ankara'ya getirdiler'
Üst düzey Türk yetkili, "Michel'in ekibi, Von der Leyen'e sadece aynı yükseklikte ve tipte bir koltuk verilmesini kabul etti" dedi.
Bir diğer Türk yetkili, "Bu onların yol açtığı bir sorun. İç kavgalarını Ankara'ya bile getirdiler. Bu ziyareti daha iyi organize etmelilerdi" değerlendirmesini yaptı.
Ragıp Soylu da kanepe-gate skandalının perde arkasıyla ilgili şu paylaşımları yaptı:
Koltuk krizinin iç yüzü şöyle:
— Ragıp Soylu (@ragipsoyluTV) April 8, 2021
• Michel’in ekibi ziyaret öncesinde Türkiye’ye geliyor ve oturma düzeni konusunda protokolle anlaşıyor
• Fakat görüşmede von der Leyen’in ekibinden kimse yok
• Olay krize dönünce bizimkiler müdahale etmek istiyor 1/ pic.twitter.com/zERA0dcklv
Türk tarafı, AB delegasyonuna diyor ki; “öğle yemeğinde Erdoğan, Michel ve von der Leyen’in tam karşısına eşit uzaklıkta otursun”
— Ragıp Soylu (@ragipsoyluTV) April 8, 2021
Michel ekibi yine reddediyor. Tam Erdoğan’ın karşısına oturuyor.
Sadece Leyen’e aynı yükseklik ve tipte sandalye verilmesini kabul ediyor
Zaten dün Politico’ya konuşan Michel ekibi, “bizce her şey protokole uygundu” diyor. Bir başka AB yetkilisi de, “protokol neyse o yapıldı” demiş.
— Ragıp Soylu (@ragipsoyluTV) April 8, 2021
Tabii Türk tarafı uzun süreli teamülleri düşünerek bu krize engel olabilirdi. Ama düşünüldüğü gibi de Ankara’nın bir kastı yok
'Michel kendini Von der Leyen'in üstünde görüyor'
Nitekim Politico sitesi, AB Konseyi Başkanı'nın ekibinin sözkonusu protokolden memnun olduğunu, zira Michel'i statü olarak daha üst seviyede gördüğünü yazdı. Politico'nun haberine göre, Michel'in ekibi Brüksel'e döndükten sonra ve krize tepkilerin büyüdüğü sırada bile bir sorun yaşandığını düşünmüyordu.
Three presidents, two chairs, one awkward photo-op.
— POLITICOEurope (@POLITICOEurope) April 7, 2021
A debate has broken out in the EU over diplomatic protocol, after Charles Michel took a seat next to the Turkish president in Ankara — consigning Ursula von der Leyen to a nearby sofa. https://t.co/9SXpwKzPLV
