'Türkiye'nin programdan çıkarılmasıyla, F-35'in motor maliyeti artacak'

Türkiye'nin ABD tarafından F-35 üretim programından çıkarılmasıyla birlikte, uçağın motor üretim maliyetinin yüzde 3 oranında artacağı belirtildi.

Pratt & Whitney’in askeri motorlar bölümü başkanı Matthew Bromberg, Perşembe günü yaptığı açıklamada, F-35′in motorunun maliyetinin Türkiye’nin programdan çıkarılması nedeniyle yüzde 3 oranında artacağını söyledi.

Silahlı Hizmetler Komitesi'nde yaptığı açıklamada Bromberg, Lockheed Martin F-35 müşterek taarruz uçağının her üç varyantında da kullanılan ve Türk tedarikçiler tarafından üretilen toplam 188 parça ile ilgili açıklamasında, "Bunlar motorun en kritik parçalarından bazıları ve Türkiye tedarikçileri tarafından yüksek kalite ve düşük maliyetle sağlanıyor. Bunların yüzde 75'i için, çoğu ABD şirketlerinden oluşan yeni tedarikçiler bulundu" ifadelerini kullandı.

Defense News'in haberine göre Pratt & Whitney, F135 motoru için kullanılan Türk yapımı parçalarda, kalan yüzde 25'lik oranın 2021 sonuna kadar tedarik edilmesini öngörüyor. O zamana kadar, F135'in parçalarının yaklaşık yüzde 20'si uluslararası satıcılar tarafından sağlanacak.

Türkiye, F-35 programından Rus S-400 hava savunma sistemi aldığı gerekçesiyle çıkarılmıştı. Lockheed’in havacılık programları başkanı Greg Ulmer de, Pentagon'un Türk tedarikçilerini 2020 yılına kadar programdan çıkarmayı umduğunu, ancak Türk şirketleriyle yapılan tüm sözleşmelerin sona ermesinin 2022'yi bulacağını açıkladı. 

 F-35 Lightning II Ortak Program Ofisi'nin program yürütme görevlisi olarak görev yapan Eric Fick ise, komiteye yaptığı açıklamada Pentagon'un üretim sürecinde öngörülen maliyet artışı konusunda Pratt & Whitney ile çalışmaya devam ettiğini söyledi.

Bromberg ayrıca, geçen ay Defense News'e yaptığı açıklamada koronavirüs nedeniyle daha da kötüleşen motor sıkıntısına 'bir dizi karmaşık faktörün neden olduğunu' ve düzeltici önlemlerin yürürlüğe girmesinin zaman alacağını söylemişti:

"En iyi tahminimizi seçiyoruz. Bazı durumlarda bittiniz, bazı durumlarda yetersizsiniz demek. Bunların hepsi bir yıl önce yapıldı. Ancak, 2020 yılının verilerine göre, muhtemelen yeterli miktarda kar marjımız yoktu."

Diğer bir konu da, yedek parça, onarım faaliyeti ve lojistik süreçlerinin planlanmasının ve finansmanı gibi konuların belirlenmesi sürecinin yıllar sürecek olması. Sadece birkaç yıldır faal olan F-35 gibi bir program için ise bu süreçler uzun süreli uçuş bilgileri ve somut verilere değil, yalnızca tahminlere dayanıyor. 

Türkiye ile yaşanan krizle birlikte, koronavirüs salgını da şirketin motor üretimini ve sürdürme çabalarını artırma planlarına yaklaşık üç aylık bir gecikme ekledi.