Almanya’da bulunan 3B GmbH ile Düzce'de bulunan 2B Plast isimli firmaların sahibi Erol Akarslan, Almanya’dan Türkiye’ye 400 konteyner geri dönüşüm atığı ithal etti. Ancak Türkiye gümrüklerinde konteynerlerde yüklü atıkların ithalatı yasak geri dönüşümsüz evsel atıklar olduğu ortaya çıktı.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Almanya'dan evsel atıkları geri almasını istedi. Basel Sözleşmesi hükümleri gereği atıkların iade edileceği bildirilirken, 400 konteynerden 47'si ile taşıma işini gerçekleştiren Monax Global Lojistik yöneticisi Serhat Akan, şunları kaydetti:
"Almanya tarafından üretime sokulmuş olan yaklaşık 400 konteyner var. Ancak bu konteynerlerin sadece 47 tanesi bizim aracılığımızla Türkiye limanlarına geldi. Denetimler ile Almanya’dan gelen çöplerin Türkiye'ye girmesi engellendi. Biz konteyner temin ederken şunu fark ettik: Almanya’daki firma, temini gerçekleştirirken kendi adının dışında aracı bir firma kullanmış. Bu çöp atıklar yasaklı madde olarak sayıldığı için Türkiye’den içeriye giremiyor."
Akan, Ocak ayından bu yana çöplerin limanlarda beklediğini belirtti:
“Yasaklı madde olarak kabul edilen çöp atıklar bizler için ciddi bir demolaj yükü oluşturmaya başladı. Ayrıca bizlerin konteynerleri temin ettiğimiz armatörler, bu konteynerleri yeniden dolaşıma sokamıyor. 2B Plast Geri Dönüşüm firması yetkililerine hiçbir şekilde ulaşamıyoruz. Biz iki ay boyunca sürekli gidip, geldik. Bir yol bulmaya çalıştık. Bu malların Türkiye’den giremeyeceğini anlatmaya çalıştık. Şirket belli bir süre bununla ilgili adımlar atar gibi oldu ancak sonrasında iletişimimiz tamamen kesildi. Şimdi şirketten kimseye ulaşamıyoruz. Biz de konuyu bakanlıklara bıraktık.”
‘Basel Sözleşmesi’ne göre geri almak zorunda’
Basel Sözleşmesi’nden bahseden Akan, “Bu sözleşmenin sekizinci maddesi şu şekilde; ‘İhraç eden ülke, ithal eden ülkenin gümrük sınırları içerisinde ürünün içeriye girmesine izin verilmiyorsa, 90 gün içerisinde koşulsuz şartsız ürünlerini geri almak zorunda.’ Bu sözleşmede açık bir şekilde belirtildiği gibi Almanya çöplerini geri almak zorunda. Bu olaydan sonra oluşacak maddi kaybı bize Almanya’nın ödemesi gerekiyor. Ben bu olayı dolandırıcılık olarak değerlendiriyorum. Bunun nedeni ise sonuç olarak yasaklı bir maddenin Türkiye'ye kadar gelmesi ve Almanya’daki bu firmaların atıkları ülkeden çıkardıkları için teşvik alması” ifadelerini kullandı.
‘Almanya gümrüğü bunu tespit edemedi ancak Türkiye gümrüğü tespit etti’
Almanya'dan gelen çöplerin içerisinde kullanılmış maskeler de olduğunu vurgulayan Akan, “Bu ürünlerin atık malzeme olduğu Almanya’dan çıkarken nasıl fark edilmedi? Ama şükür ki Türkiye gümrüklerinde fark edildi. Lojistik firması olarak bu ürünlerin gerçekten plastik olup olmadığını denetleyecek yetkinliğe sahip değiliz. Biz sadece konteyner yollayabiliriz. Gümrük görevlileri bunu denetlemeli. Almanya gümrüğü bunu tespit edemedi ancak Türkiye gümrüğü tespit etti. Türkiye ise şu an Almanya’ya bu çöpleri alması için baskı yapıyor. Sonuç olarak Türkiye bir çöplük ülkesi değil” diye konuştu.
İadesi sağlanacak
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan konuyla ilgili yapılan açıklamada şöyle denilmişti:
“2B Plast Geri Dönüşüm Sanayi İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. tarafından ithal edilmek suretiyle 2020 yılı Aralık, 2021 yılı Ocak ve Şubat aylarında ülkemize getirilen atıkların kontrolü neticesinde bu atıkların bir kısmının 2021 yılı itibarıyla yasak listeye alınan plastik atıklar olduğu tespit edildiğinden, söz konusu atıklar için mahrece iade işlemlerinin ivedilikle yapılması ithalatçı firmaya bildirilmiştir. Ayrıca firmanın atık ithalatçısı kayıt belgesi de 03 Mart 2021 tarihi itibarıyla iptal edilmiştir. Almanya ve Belçika’nın ithaline izin verilmeyen atıkları geri alma yükümlülüğü çerçevesinde, söz konusu ülkelerin atıklarının iade edilmesi konusunda Basel Sekretaryası’nın bilgilendirilmesi için gerekli bilgi ve belgeler Dışişleri Bakanlığı’na iletilmiştir. İthali yasak listesinde yer aldığı belirlenen atıkların, çimento ve yakma tesislerinde bertarafının Bakanlığımızca uygun bulunmadığı, atıkların Basel sözleşmesinin ilgili hükmü doğrultusunda ivedilikle mahrece iade edilmesi gerektiği firmaya bildirilmiştir. Basel Sözleşmesi hükümleri gereği atığın mahrece iadesi sağlanacaktır.”
