ABD, 31 Ağustos’a kadar Afganistan’dan çıkabilecek mi?

ABD’nin Afganistan’daki 20 yıllık misyonunun adeta bir ‘kaçış’ ile son bulacağı tarih olan 31 Ağustos yaklaşırken tahliyelerin tamamlanıp tamamlanamayacağı merak ediliyor. Taliban, 31 Ağustos’a ilişkin kırmızı çizgisini korurken, ABD tarafında ise tahliyenin tamamlanması ihtimaline karşı “acil durum planı” hazırlanıyor.

Terör örgütü El Kaide'nin 11 Eylül 2001'de ABD'yi hedef almasından günler sonra, dönemin ABD Başkanı George W. Bush, 'Amerikan güçlerinin Afganistan'da konuşlu El Kaide ve Taliban hedeflerine yönelik saldırılar başlattığını' duyurdu. Amaç ise ABD’yi hedef alan terörist grupları yok etmenin yanı sıra ülkeyi yeniden inşa edip ‘demokrasi’ getirmekti.

Ancak geçen sürede ABD ne terörist olarak tanımladığı aktörleri bütünüyle ortadan kaldırabildi ne de bu ülkelerde demokratik bir devlet inşa edebildi. Binlerce sivil can kaybının yanı sıra talan olmuş bir Afganistan ‘inşa eden’ ABD, önceki Başkan Donald Trump’ın 29 Şubat 2020’de Taliban ile imzaladığı anlaşmayla çekilme kararı aldı. Trump, ABD askerlerini Mayıs 2021’in sonuna kadar çekeceklerini ifade etmişti. Biden yönetimi ise ilk önce 11 Eylül’de çekileceklerini duyurdu fakat daha sonra bu tarih 31 Ağustos olarak güncellendi.

ABD çekilirken oluşan güç boşluğunu anında dolduran Taliban kısa süre içinde başkent Kabil’e ulaştı ve Afganistan Devlet Başkanı Eşref Gani ülkeyi terk etmesiyle yönetim Taliban’a geçti.

ABD, bugün ‘kaçar’ adımlarla askerlerini, vatandaşlarını ve kendilerine yardım eden Afganları ülkeden kaçırmaya çalışıyor. Aynı zamanda Afganistan’da askerleri, görevlileri, vatandaşları ve işbirliği yaptığı Afgan vatandaşları bulunan diğer ülkeler de 31 Ağustos’a kadar ülkeyi terk etmek için çalışmalarını sürdürüyor.

Biden: Operasyonda geçen her gün, askerlerimize daha çok risk oluşturuyor

Taliban sözcüsü Zabihullah Mücahid, son yaptığı açıklamada, ABD'nin Afganistan'daki tahliyesini Biden yönetiminin tüm Amerikan birliklerini geri çekmek için belirlediği 31 Ağustos tarihine kadar tamamlaması gerektiğini söyledi.

Biden ise önceki gün G-7 liderleri ile yaptığı Afganistan görüşmesinin ardından Beyaz Saray'da gazetecilerin karşısına çıktı. Biden, Afganistan'dan çekilme sürecini 31 Ağustos'a kadar tamamlama yolunda olduklarını ve bu ülkeden ne kadar erken çıkarlarsa o kadar iyi olacağını söyledi.

Söz konusu görüşmede 14 Ağustos’tan itibaren son 10 günde kat ettikleri yol hakkında müttefiklerine bilgi verdiğini aktaran Biden, "Bu öğleden sonra itibarıyla (24 Ağustos) 70 bin 700 kişinin Afganistan'dan çıkmasına yardım ettik. Temmuz sonundan bu yana ise 75 bin 900 kişinin tahliyesini gerçekleştirdik" dedi.

Biden’ın bu ‘aceleci’ tutumunun arkasında ise ABD Savunma Bakanlığının (Pentagon) Biden'a tahliye sürecini 31 Ağustos'tan sonrasına uzatmaması yönünde verdiği tavsiye yatıyor. Biden'ın ise bu sürenin uzaması durumunda Pentagon'dan acil durum planı hazırlamasını istediği öne sürülüyor.

Biden’ın bu riski ihtimal dahiline almasını ise şu sözleri açıklıyor:

Operasyonda geçen her gün, askerlerimize daha çok risk oluşturuyor ancak bu sürecin 31 Ağustos'a kadar tamamlanması Taliban'ın bizimle iş birliğini sürdürmesine, tahliye edeceğim insanların havalimanına erişimini sağlamasına ve operasyonlarımızı engellememesine bağlı.

Türkiye ne yapacak?

Taliban, 31 Ağustos’a kadar tüm yabancı güçlerin çekilmesini istiyor. Milli Savunma Bakanlığı (MSB) ise dün yaptığı açıklamada; çeşitli temaslar, mevcut durum ve şartlar değerlendirilerek Türk Silahlı Kuvvetleri unsurlarının Afganistan'dan tahliyesine başlandığını bildirdi.

MSB'den yapılan açıklamada, TSK'nın 2002'den bu yana BM, NATO ve ikili anlaşmalar kapsamında tarihi ve kültürel bağları olan Afgan halkının barış, huzur ve istikrarına katkı sağlamak için Afganistan'da görev yaptığı anımsatıldı. Bu süreçte askeri uçaklarla 1.129 sivil vatandaşın tahliyesinin yapıldığı kaydedildi.

Sputnik’in diplomatik kaynaklardan edindiği bilgilere göre Afganistan’da 500 civarında Türk askeri vardı. Kabil’deki Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı’nın güvenliğinde görev alan Türk askerleri NATO misyonu çerçevesinde orada bulunuyordu. Zira henüz Afganistan’daki yönetimle Türk askerinin orada kalmaya devam etmesine yönelik bir anlaşma imzalanmamıştı.

Çekilme kararının açıklanmasıyla birlikte, havalimanının sivil olarak işletilebileceği de gündeme getirildi. Bu konuyla ilgili de Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, "Askerimiz çekildikten sonra da biz orada havalimanının işletmesine devam edebiliriz. Bununla ilgili müzakereler devam ediyor" bilgisini paylaştı.