Afganistan Ulusal Barış Konseyi Başkanı Muhammed Davud Abidi: Dünyanın Afganistan’a ihtiyacı var

Afganistan Ulusal Barış Konseyi Başkanı Muhammed Davud Abidi, Sputnik Türkiye'ye yaptığı açıklamalarda 'Afganistan'ın dünyaya, dünyanın da Afganistan'a ihtiyacı olduğunu' söyledi.

Afganistan Ulusal Barış Konseyi Başkanı Muhammed Davud Abidi, Afganistan’da Taliban’ın* yönetimi almasının ardından oluşan durumu ve geçici hükümetin planlarını Sputnik Türkiye’ye anlattı.

Taliban yönetiminin karşılaştığı ilk ve en önemli zorluklardan birinin ekonomik sıkıntılar olduğunu kaydeden Abidi, ülkenin gıda temini, nakit para akışı ve eğitim alanlarında zorluklar yaşadığını söyledi. Devlet dairelerinin ‘kasıtlı olarak işlevsiz hale getirildiğini’ savunan Abidi, “Bu, önceki hükümet tarafından Taliban’ın hoş karşılanmadığını dünyaya göstermek için yapıldı. Bu yüzden önceliğimiz, her şeyi yeniden işler hale getirmek, sorunlardan kurtulmak ve dünyanın geri kalanıyla kurulacak ilişkiler için yeni bir dönem başlatmak” dedi.

Abidi, Afganistan’ın yeni döneminde dünyanın geri kalanıyla kurulacak ilişkilerin ‘karşılıklı ihtiyaca dayanacağı’ görüşünde. Coğrafi konumu ve yeraltı kaynakları bakımından dünyanın da ‘Afganistan’a ihtiyacı olduğunu’ savunan Abidi, ekonomik zorluklar ve geçici hükümetin yakın dönem planlarıyla ilgili olarak şunları söyledi:

“Halkımızın geçmiş dönemde zorlu ekonomik koşullarla yüzleştiği doğru. Ancak, dünyanın Afganistan halkı ve hükümetinin çabalarını desteklemesi gerekiyor. Afganistan İslam Hükümeti, ekonominin gelişimine yardımcı olacak madencilik endüstrisinden yararlanmayı planlıyor. Öte yandan Afganistan, coğrafi konumu nedeniyle Orta Asya ile Hint okyanusunu bağlayan bir işleve sahip. Bu nedenle, şu anda planlarımız Afganistan’da yaşayan erkek ve kadınlar için istihdam alanları yaratmak, eğitimi ve tarım endüstrisini geliştirecek yollar bulmak. Bunun için de, Afganistan’ın diğer ülkelerle ilişki kurmaya ihtiyacı var. Öte yandan, dünyanın da Afganistan’a ihtiyacı olduğunu anlamasının zamanı geldi.”

Pakistan-Afganistan sınırındaki Çaman kasabasında bulunan Dostluk Kapısı'nda ellerinde Taliban bayraklarıyla toplananlar

© REUTERS / SAEED ALI ACHAKZAI

‘Türkiye ile karşılıklı güzel duygulara sahibiz’

Taliban döneminin açılmasıyla birlikte Türkiye ile ilişkilerde olumlu bir gelecek gördüğünü kaydeden Abidi, “İlişkilerimiz NATO’dan da eski” dediği Türkiye’nin geçici hükümeti tanımasını beklediklerini açıkladı.

Abidi, “Türkiye'yi kardeşlerimiz olarak görüyoruz. Afgan ve Türkiye ilişkilerinin tarihi yüz yıldan fazlasına dayanır. İslami açıdan bakarsak, ilişkilerin bin yıl öncesine kadar gittiği aşikar. Yakın geçmişten bahsedecek olursak da, birbirimize çok yakınız ve karşılıklı güzel duygulara sahibiz. Türkiye hükümetinin de halkımıza ve hükümetimize katkı sunmasını istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Türkiye siyasetinin ‘uzun yıllar içerisinde olgunlaştığını’ söyleyen Abidi ayrıca, Türkiye’den Afganistan geçici hükümetini tanımasını beklediklerini söyledi. Abidi, “Afganistan, tüm dünya ile barışçıl ve karşılıklı saygıya dayalı bir ilişkiye sahip olmak istiyor. Kardeş halkımız Türkiye’nin bu olgun adımı atarak geçici hükümeti tanıyacağı konusunda umutluyuz” dedi.

Afganistan Ulusal Barış Konseyi Başkanı Muhammed Davud Abidi

© Sputnik

‘Türkiye ile Katar’a müteşekkiriz’

Kabil havalimanının işletimi konusunda da açıklamalarda bulunan Abidi, havalimanlarının ‘Taliban’ın dünyaya açılan kapıları’ olduğunu belirtti ve Türkiye ile Katar’ın çalışmaları nedeniyle ‘müteşekkir olduklarını’ söyledi.

‘Hükümet yetkilileri veya herhangi bir parti lideriyle görüşme talebinde bulunmadım’

Türkiye’ye daha önce 8’den fazla defa ziyarette bulunduğunu söyleyen Abidi, Katar ve Suudi Arabistan’ın ardından gerçekleştirdiği bu ziyaretinde ‘henüz hiçbir hükümet yetkilisi ve parti lideriyle görüşme talebinde bulunmadığını’ söyledi. Abidi, “Ben buraya geldiğimde Türkiye hükümeti Kabil ile doğrudan görüşmelere başladı. Bu sürece saygı duymak adına, hükümet yetkilileri veya herhangi bir siyasi parti lideriyle görüşme talebinde bulunmadım. Çünkü başlatılan sürece müdahalede bulunmak istemedik. Sonuçların ne olduğunu göreceğiz, durumu inceleyeceğiz ve Kabil’e gittiğimde konuyu Dışişleri ile değerlendireceğiz” ifadelerini kullandı.

Taliban’ın ülkede yönetimi ele almasının ardından, ilk olarak Çin’le iyi ilişkiler geliştirdiği görüldü. Henüz ABD işgali sona ermeden de Taliban yöneticileri Çinli yetkililerle görüşüyordu. Öte yandan, Çin’in Taliban’la geliştirdiği ilişkilerde bölgenin ekonomik potansiyelinin yanında radikal İslamcı Uygur savaşçılarının varlığının da önemli etkenlerden olduğu biliniyor. Ancak Abidi, Afganistan’da ‘kayda değer bir Uygur veya yabancı militan nüfusu’ olmadığı görüşünde.

‘Afganistan’da fazla yabancı uyruklu savaşçı yok, o günler geride kaldı’

Konuyla ilgili olarak “İçişlerimize karışmadıkları sürece, Çin’in de diğer her ülke gibi çeşitli güvenlik endişeleri taşıması normal. Ancak Afganistan’da fazla Uygur veya yabancı militan yok, o günler geride kaldı” açıklamasında bulundu.

Öte yandan Abidi, ülkede varlık gösterdiği belirtilen yabancı uyruklulara ilişkin geçici hükümetin planını da şu sözlerle açıkladı:

“Geçici hükümet, yakında ülkedeki tüm yabancıların İçişleri Bakanlığı’na kaydolmaları gerektiğini açıklayacak. Böylelikle kimin ülkede olduğunu, kimin olması veya kimin olmaması gerektiğini bileceğiz. Eğer durumları uygunsa, sıradan vatandaşlar olarak yaşayabilmeleri için vatandaşlık teklifinde de bulunacağız. Durumu bu şekilde kontrol altına alacağız.”

‘Rusya ile geçmişi unutup yeni bir başlangıç yapabiliriz’

Abidi’ye göre, ‘geçmişte yaşananlara rağmen’ Taliban, Rusya ile ‘yeni bir başlangıç yapmaya' hazır.

“Rusya’yla iyi ilişkiler kurmak istiyoruz. Umarım Rus halkı ve hükümeti bunu dikkate alır” diyen Abidi, Rusya’yla ilişkilerin geçmişi ve bugününe ilişkin olarak ise şunları söyledi:

“Rusya’nın geçmişte yaptıklarıyla ilgili olarak bazı düşüncelerimiz olsa da, Rusya’yla iyi ilişkiler kurmak istiyoruz. SSCB Afganistan’a saldırdığında 2 milyon insan öldü, halkımız çok zarar gördü. Rus hükümetinin bunları dikkate almasını ve şimdi bizimle eşitler arası bir ilişki kurmasını istiyoruz. Böylece geçmişi unutup affedebilir ve yeni bir ilişkiye başlayabiliriz. Halkımızın ve hükümetin aklında bu var.”

‘Yeniden başlayalım’

Taliban’ın ABD için de aynı düşüncelere sahip olduğunu söyleyen Abdi, “Her ne olduysa, sebebi ne olursa olsun, artık geride kaldı. Yeniden başlayalım. Çünkü Afganistan’ın geçmişi kazıyıp, arasından seçtikleriyle tartışma lüksü yok. Geleceğimize odaklanmamız gerekiyor” ifadelerini kullandı.

Abdi’nin kurulacak ilişkilere dair istisna tuttuğu tek ülke ise İsrail oldu. Abdi, Taliban yönetiminin ’Siyonist rejimi tanımayacağını’ belirterek “Filistin her Müslümanın ve özgür insanın kalbindedir” dedi.

‘Kim cihada terör diyorsa, o zaman tüm Müslümanlar teröristtir’

Afganistan’da El-Kaide varlığıyla ilgili olarak da konuşan Abdi, ‘cihatçı terör’ tanımlamasına karşı çıktı ve ‘hayatta oldukları sürece cihada devam edeceklerini’ söyledi:

“Kim cihada terör diyorsa, o zaman tüm Müslümanlar teröristtir. Çünkü cihat, İslam inancımızın bir parçasıdır ve hayatta kaldığımız sürece cihada devam edeceğiz. Cihat sadece askeri savaş değildir.”

‘Irak’ta, Suriye’de ve Yemen’de durum değişince gittiler’

"El Kaide meselesine gelince, Afganistan’da güçlü oldukları zamanlar oldu, ancak Irak’ta, Suriye’de ve Yemen’de durum değişince çoğu kendi ülkelerine göç etti. Böylelikle, kendi ülkelerinde mücadelelerini sürdürebileceklerdi.”

‘Hakkani grubu hakkındaki iddialar propagandadan ibaret’

Geçici hükümette yer alan Hakkani grubuyla ilgili ‘Taliban’la El Kaide arasında köprü görevi üstlendiği’ iddiaları sorulan Abidi, ‘Hakkani grubu’ diye bir şeyin olmadığını savundu ve Hakkani ailesini ‘kahraman’ ifadesiyle tanımladı:

“Hakkani ailesi hakkında medyada propaganda yapılıyor. Hakkani grubu yok. Bu sadece bir isim. Hakkani ailesi üyeleriyle daha önce görüştüm, bütün aileyi tanıyorum, hepsini tanıyorum. Onlar çok iyi insanlar. Bugün gördüğünüz gibi Sirajeddin Hakkani Afganistan'ın içişleri bakanı. Amcası Halil El-Rahman Hakkani de Mülteciler Bakanlığı vekili.

Nasıl olur da benim yurttaşıma El-Kaide derler, Sirajeddin Hakkani bir Afgan. Ailesi son 50 yıldır Afganistan'ın bağımsızlığı için mücadele etti. Babası cihada 53 yıl önce başladı. Afganistan için şehitler verdiler. Neden biri kendi halkımdan olan birine terörist ve El Kaide der ki? Kanıtı nedir? Bu yalnızca, kahramanlarımızla ilgili yapılan bir propaganda.”

Bu arada, ülkedeki birçok saldırıdan sorumlu tutulan Hakkani grubu için, ABD Federal Soruşturma Bürosu (FBI), tutuklanmasını sağlayacak bilgiyi verene 5 milyon dolara kadar ödül vereceğini duyurmuştu. Hakkani, FBI tarafından ‘küresel terörist’ olarak tanımlanıyor.

Hakkani ailesinden toplamda 3 kişi, yeni kabinede kendine yer buldu.

‘Şeriat’ta kadınlara daha çok hak tanınıyor’

Taliban yönetimiyle ilgili olarak uluslararası toplumun en çok dikkat çektiği noktalardan biri ise kadınların durumuydu. Daha önce Taliban tarafından yönetilen bölgelerde ve şimdi ülkenin tamamında, kadınlara burka zorunluluğu gibi kurallar getirildi ve üniversite ve kamusal alanlarda hareketleri kısıtlandı.

Ancak Abdi, Taliban yöneticilerinin “Ülke şeriatla yönetilecek” açıklamalarının ‘toplumdan soyutlamayacağını’ savundu. Şeriat hukukunun ‘kadınlara daha çok hak tanıdığını’ iddia eden Abidi, şunları söyledi:

“Hükümetimiz Afganistan'ın şeriatla yönetileceğini söylediği, bu iyi bir şey. Çünkü şeriat hukukunda kadınlar erkeklere daha fazla hak vermiştir. Kadınlar annelerimizdir, kızlarımızdır, peygamberimiz bize, cennetin annelerin ayaklarının altında olduğunu öğretti.

Eğitim, Müslüman bir kadın ve erkek için bir zorunluluktur. Dinimiz bunu öğrettiğine göre, Taliban veya başka bir Müslüman nasıl olur da İslam'ın bu emrini inkar eder ve buna karşı olur?

Batı medyası Afganistan'daki durumu anlamıyor. Kız kardeşiniz, anneniz veya eşiniz dışarı çıkıp sosyal dünyada aktif olduğunda, onların güvenliğini sağlamalısınız. Biz bunu yapmaya, kadınlarımız için güvenli bir ortam yaratmaya çalışıyoruz. Böylece sosyal hayatta da aktif olabilecekler.

Peygamberimizin eşi iş kadınıydı, bu konuda modelimiz var, annemiz öğretmendi. Elimizde böyle örnekler varken neden kadınların ayak izlerini takip etmelerine engel olunur? Nedeni bu değil. Şeriat'ın izin verdiği her türlü işi yapmalarına izin verilecek. Anlatılanlar, ya bilgi eksikliğidir ya da Müslümanlara ve özellikle Taliban'a karşı kasıtlı olarak propaganda yapmaktır.”

*Rusya ve başka ülkelerde yasaklı olan terör örgütü.