‘Dervish in Progress’ koreografı Ziya Azazi: Bu gösteri Türkiye ve dünyada yıllarca sergilendi

Koreograf ve eğitmen Ziya Azazi, hedef gösterilen ‘Dervish in Progress’ performansını RS FM’de anlattı. Azazi “Kendimi bir semazen ya da Mevlevi olarak hiç addetmiyorum. Bu solo aslında Türkiye’de yıllardır sergilenir, Devlet Opera ve Bale bünyesinde de hatta ülkemizi temsilen yurt dışında da. Bilinmedik bir solo değil” dedi.

İzmir'de Dünya Belediyeler Birliği Kültür Zirvesi’nde sergilenen ‘Dervish in Progress’ (DIP) performansı tartışmalara sebep olmuştu. Koreograf, performans sanatçısı ve eğitmen Ziya Azazi, DIP performansının oluşumunu, anlamını ve amacını RS FM’de Ali Çağatay’la Seyir Hali programında anlattı.

‘Kendimi bir semazen ya da Mevlevi olarak hiç addetmiyorum’

Azazi, kendini “Ben 52 yaşında Antakya doğumlu, İTÜ Maden Mühendisliği mezunu, 24 yaşında Avusturya’ya geçmiş, o tarihten beridir ömrümün ikinci yarısını önce Avusturya’da sonra Avrupa’nın farklı ülkelerinde en nihayetinde dünyada yaptığım performanslarla geçirmiş bir sanatçıyım. Kendimi bir semazen ya da Mevlevi olarak hiç addetmiyorum. Bu oluşan bir algı, insanı insan yapan şey kendi değerleridir. Kültürel ya da bireysel bir birikimle sınıflandırmaya kalktığımızda sadece ayrım gibi olur. Bu ayrıştırır bizleri” diye tanıttı.

DIP nasıl oluştu?

Azazi, sanat dilinin ve DIP’in meydana gelişini “Mühendislik eğitimi almış, dedeye kadar şeyh bir aileden gelmiş, önce ateist büyümüş sonradan kendince inancı sorgulamış bir sanatçıyım. Bilimle inanç arasında gidiş gelişi, inancın ve bilimin ne olduğunu açıya göre sorgulayan bir sanatçıyım. Bu yüzden bu halim ile vegetatif ve minimalist bir sanat dili oluşturdum. Bu da benim zamanımı bu kültüre yani Sufizm kültürüne, spiritüaliteye yönlendirdi. Sorguladım, ‘Hindistan’da, Mısır’da diğer ülkelerde Sufizm nasıl uygulanmış?’ diye. Performans sanatıyla ilgileniyorsanız doğal olarak yogayı da balesini de jimnastiğini de türlü stili öğrenmiş oluyorsunuz. Bunların harmanlanmasından ortaya çıkan bir dil oldu, benim yaptığım performans dili. Ben de buna ‘Dervish in Progress’ dedim. Kısaltarak ‘DIP’ harflerini kullanarak isimlendirdim. DIP terminolojisiyle performanslar yapan çağdaş sahne sanatlarıyla ilgilenen bir koreograf ve eğitmenim” diye aktardı.

‘Dönüş din, soyut, cins, ırk ötesi bir yerde adı üzerinde ruhani bir yoldur’

Dönüş figürünün anlamı ve insana olan etkisini vurgulayan Azazi, ‘Dervish in Progress’ projesi ile insanlara kazandırmayı amaçladıklarını “Viyana benim evim olsa da geçmişim ve toprağım burası. Özellikle 2007’den itibaren düzenli atölyeler yaptım, 10 gün boyunca Türkiye’de. Sonra tekrar koptum, tekrar geldim. Nihayetinde bir eğitim programı oluşturdum ve öğrenciler yetiştirdim. Bugün Türkiye’de benimle birlikte bir sürü öğrencim şu anda bilgisini yaymaya, daha çok insanın hayatına sokmaya çalışıyor. Çünkü Konya ve Mevleviliğin de beslendiği daha geniş bir coğrafya da görülen ve insanlık mirası olan dönüşün ne anlama geldiğini, organizmayı nasıl etkilediğini, kişiye katkılarda bulunduğunu anlatmaya çalışıyoruz. Bunu bir zaman içinde nedense Anadolu’da dinin içine sıkıştırmışız ve orada kalmış. Halbuki din, soyut, cins, ırk ötesi bir yerde adı üzerinde ruhani bir yoldur. Böyle bir lisanı günümüz insanına kazandırma çabası veriyorum, ‘Dervish in Progress’ projesi ile” diye açıkladı.

‘Bu solo Türkiye’de yıllardır sergilenir’

Azazi, performans hakkında çıkan tartışmalar konusunda “Bu solo aslında Türkiye’de yıllardır sergilenir, Devlet Opera ve Bale bünyesinde de hatta ülkemizi temsilen yurt dışında da. Bilinmedik bir solo değil bu ama bu reaksiyonu gerçekleştiren insanlar bunu bilmediği gibi niyetin ne olduğu çok aleni. Maalesef bu şekilde değerlendirildi ve onlar için bir malzeme olarak kullanıldı” ifadelerini kullandı.