Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD’nin Suriye ve Irak’tan çıkmasını istemesi yeni dönemin başlangıcı mı?

New York’ta CBS televizyonuna konuşan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, ABD’nin Irak ve Suriye’den de çıkması gerektiğini söyledi. Erdoğan’ın ABD’ye karşı ilk defa bu kadar net tavır koyduğu ifade eden uzmanlar, sahada değişen duruma dikkat çekiyor.

CBS televizyon kanalından Margaret Brennan’ın sorularını yanıtlayan Cumhurbaşkanı Erdoğan, “Suriye’deki 900 ABD askerinin kalmasını mı yoksa gitmesini mi istiyorsunuz?” sorusu üzerine “Tabi ki benim burada tasarrufum olursa Suriye’den çıkmalarıdır, Irak’tan çıkmalarıdır; Afganistan’dan çıktıkları gibi çıkmalarıdır. Çünkü eğer dünyada biz barışa hizmet etmeyi istiyorsak barış için o bölgelerde kalmanın hiçbir anlamı yok. Bırakalım o bölge halkı, o bölgedeki yönetim kararını kendisi versin” yanıtını verdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ABD dönüşü yaptığı, “Ben oğul Bush ile iyi çalıştım, Sayın Obama ile iyi çalıştım, Sayın Trump ile iyi çalıştım ama Sayın Biden ile iyi başladık diyemem” açıklaması da dikkat çekiyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bu açıklamalarını Güvenlik ve Terör Uzmanı Abdullah Ağar ve Siyaset Bilimci Prof. Dr. Mehmet Şahin, Sputnik’e değerlendirdi.

‘Türkiye ile ABD arasında pek çok güven sarsıcı mesele var’

Ağar, “Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler zor ama bir şekilde ortak bir noktada buluşuluyor. Ama ABD ile hiçbir şey olmuyor” diyerek şunları kaydetti:

ABD son derece haksız bir şekilde kendi haksızlığını yaptırım olarak Türkiye’ye dayatmaya kalkıyor. YPG/PKK meselesi başta olmak üzere son dönemdeki siyaset ve stratejileri ilişkilere damgasını vurdu. Bu ilişkilerin bozulmasını aslında Türkiye istemedi, ABD yaptıkları ile istedi. Türkiye bu koşullarda ABD’nin yaptıklarını kabul etse parçalanır. Mesela S-400’ler siyasi bir konu değil. S-400’ler bir askeri konu. Türkiye’nin savunma sistemine ihtiyacı çok net. Müttefikleri bu savunma sistemini vermiyorlar almasına da izin vermiyorlar. O zaman insanın aklına çok kötü sorular geliyor. Ne yapmaya çalışıyorlar? Türkiye ile ABD arasında bu gibi pek çok güven sarsıcı mesele var.

Türkiye’nin başından beri bu sorunları çözmeyi umduğunu kaydeden Ağar, “Türkiye karşı karşıya kaldığı denklemlerin önünde bir denge siyaseti üretme eğilimi içindeydi ama ABD açıkçası bu konularda hiçbir şey yapmadı. Hatta son derece kırılgan ve çalkantılı Donald Trump döneminin ardından Joe Biden ile çok daha kötü bir dönem başladı. En başta Türkiye’nin onurunu kırdı. Türkiye’nin denge siyasetinden vazgeçeceğini zannetmiyorum. Ama bu safhadan sonra Rusya ile ilişkilerini daha sıcak tutacağını değerlendiriyorum” dedi.

‘Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ilk defa ABD ile ilgili bu kadar sert ve kararlı gördüm’

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘ABD, Suriye ve Irak’tan çıksın’ demesinin “çok manidar” olduğunu kaydeden Ağar, “ABD’ye ‘istikrarsızlığın sebebi sensin’ demek istiyor. Pek çok yeni cümle kurulmaya başlandı. Yeni kurulan cümleler eskilerinden çok daha derin. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ilk defa ABD ile ilgili bu kadar sert ve kararlı gördüm. Önceden daha esnekti. Bunun sebebi de Biden’ın ortaya koymuş olduğu tavır” ifadelerini kullandı.

Abdullah Ağar, “Jeopolitik olarak Türkiye’yi kaybetmenin ABD’ye çok ağır bir bedeli olacak. Bedel ödeyecekler. Biden ve önceki ABD liderleri son derece ihtiraslı ve siyasi davranıyorlar, jeopolitik davranmıyorlar. Türkiye, NATO’nun güneydoğu kanadı. ABD şimdi o kanadı kendisi koparıp atıyor” diye de ekledi.

‘Cumhurbaşkanının ne demesini bekliyoruz?’

Prof. Dr. Şahin ise Erdoğan’ın açıklamasının şu şekilde okunması gerektiğini belirtiyor:

ABD'nin müdahale ettiği veya işgal ettiği yerlerde bir yapılanma süreci işlemedi. Gelinen nokta itibariyle baktığımız zaman bunun tam tersi bir sonuç oldu. Yani 2001'den daha kötü durumda değil mi şu anda Afganistan aradan 20 yıl geçmiş. Irak'a baktığımızda 2003'ten daha kötü durumda... Şimdi bir de Suriye ile ilgileniyorlar özellikle terör örgütünü desteklediklerini görüyoruz. Cumhurbaşkanı Erdoğan da diyor ki; sizin uzun süre kalmanız sorunu çözmüyor, daha da içinden çıkılmaz hale getiriyor. Afganistan’da özellikle son görüntüleri hatırlayalım insanların Amerikan uçağının kanatlarından düşmesi veya tekerleklerinden düşmesi. Bir taraftan da 2022 bütçesinde bir terör örgütüne destek vermek için 176 milyon dolarlık bir ödenek ayrılması ortaya çıkınca Türkiye Cumhuriyeti'nin Cumhurbaşkanının ne demesini bekliyoruz? Erdoğan, elbette ki yani terör örgütlerine destek vererek bölgeyi istikrarsız hale getireceğinize yani bu bölgeden çıkmanız bölge için daha hayırlıdır demek istiyor.

“Afganistan’a baktığınız zaman 20 yıllık bir maliyet var ama ABD’nin elinde bir şey yok. Aslında ABD, Afganistan’da buz gibi yenildi” diyen Prof. Dr. Şahin, “ABD ile birlikte çalışanlar ABD’nin Afganistan’da birlikte çalıştığı insanların durumuna göre hareket ederlerse kendileri açısından daha faydalı olur diye düşünüyorum” diye sözlerini sonlandırdı.