Bilim insanlarından pandemi uyarısı: En az 8 kuş gribi türü dünyada dolaşıyor

Nüfus artışı, küresel ısınma, doğal olmayan yollarla yapılan tarım ve hayvancılık gibi nedenlerle hayvanlardan insanlara geçen hastalıkların gittikçe daha ölümcül olduğunu söyleyen bilim insanları, en az 8 kuş gribi türünün dünyada dolaştığını belirtti.

Kovid-19, Ebola, HIV, Nipah virüsü ve Zika gibi ölümcül hastalıkların yanı sıra kuş gribi virüslerinin de mutasyona uğradığını belirten uzmanlar, dünyada şu anda hepsi insanlar için ölümcül olabilen 8 kanatlı olduğunu açıkladı.

NTV'nin aktardığına göre, özellikle H5N6 adlı virüsün bulaştığı insanların yarısını öldürdüğünü ve son haftalarda vakalarda artış olduğu konusunda uyaran bilim insanları, yeni pandeminin Kovid-19'dan çok daha tehlikeli olduğunu söyledi.

Geçen yılın aralık ayında, Rusya'nın güneyindeki Astrahan kenti yakınlarındaki devasa bir çiftlikte 101 bin tavuk aynı gün içinde ölmeye başladı.

Devlet Araştırma Merkezi tarafından yapılan testler, H5N8 olarak bilinen nispeten yeni bir ölümcül kuş gribi türünün dolaşımda olduğunu gösterdi.

Ardından, birkaç gün içinde Vladimirskaya tesisindeki 900 bin kanatlı hayvan salgını önlemek için itlaf edildi.

Bilim insanları kuş gribinin, dünyanın devam eden diğer pandemisi olduğunu belirterek H5N8’İn son yıllarda yaklaşık 50 ülkede binlerce tavuk, ördek ve hindi sürüsünü yok ettiğini ve durma belirtisi göstermeyen bir virüs türü olduğunu söyledi.

Ancak Astrahan’da yaşanan olay farklıydı. Çiftlikteki 150 işçiye yapılan testte, beş kadın ve iki erkeğin hafif de olsa hastalığa yakalandığı tespit edildi. H5N8'in kuşlardan insanlara atladığı ilk kez bu şekilde ortaya çıktı.

'H5N8'in insandan insana bulaşma olasılığı yakında gelişebilir'

Ardından Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) uyarıda bulundu. Rusya İnsan Sağlığı ve Tüketiciyi Koruma Kurumu (Rospotrebnadzor) Başkanı Anna Popova, yaptığı açıklamada, 'bir dereceye kadar H5N8'in insandan insana bulaşma olasılığının yakında gelişeceği ve hemen bir aşı geliştirilmeye başlanması gerektiği' konusunda uyardı.

Öte yandan küresel ilgi, ister doğada ister laboratuvarda olsun, Kovid-19'un kökenlerine odaklanmış durumda, ancak tümü insanları enfekte edebilen ve öldürebilen ve şu anda potansiyel olarak Kovid-19'dan daha şiddetli olan sekiz veya daha fazla kuş gribi türü bulunuyor.

Vakaların çoğu çalışan çiftliklerde çalışan insanlarla bağlantılı

2021'de insanda H5N8 enfeksiyonu olduğuna dair başka bir vaka bildirilmedi, ancak endişeler geçen hafta Çin'de H5N6 olarak bilinen başka bir kuş gribi türü hakkında alarm verildi. H5N6 ilk kez 2014'te tanımlandığından beri 48 kişiye bulaştı. Vakaların çoğu çalışan çiftliklerde çalışan insanlarla bağlantılı.

Ancak son haftalarda bir artış oldu ve enfekte olan tüm insanların yarısından fazlası öldü, bu da H5N6'nın hız kazandığını, mutasyona uğradığını ve son derece tehlikeli olduğunu gösteriyor.

Bununla birlikte DSÖ ve Çinli virologlar, hükümetleri uyanıklıklarını artırmaya çağıracak kadar endişeli bir durumda bulunuyor.

'İnsandan insana yayılma olasılığı düşük'

Bir DSÖ Pasifik Bölgesi Sözcüsü konuyla ilgili yaptığı açıklamada, "İnsandan insana yayılma olasılığı düşük. Ancak Çin'de etkilenen bölgelerde ve yakın bölgelerde daha geniş coğrafi gözetim ve insanlara yayılmadaki son artışı anlamak acilen gerekiyor" diye konuştu.

DSÖ, Kovid-19'un Güneydoğu Asya'daki birçok vahşi yaşam çiftliğinde yoğun hayvan üremesiyle bağlantılı olduğundan şüpheleniyor, ancak şu anda buna dair hiçbir kanıtı yok.

Bunun yanı sıra Hollanda'daki Q humması ve diğer ülkelerdeki kuş gribi salgınları yoğun hayvancılıkla ilişkilendirildi.

Birleşmiş Milletler (BM), akademisyenler ve epidemiyologlar, oldukça patojenik olan kuş gribi virüslerinin ortaya çıkması ile giderek artan yoğun kümes hayvancılığı arasındaki bağlantının farkında olduklarını açıkladı.

'Kuş gribi virüsleri geniş ve çeşitli bir gen havuzuna sahip'

BM Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) ise 'kuş gribi virüslerinin geniş ve çeşitli bir gen havuzuna sahip olduğu ve bir patojenin, aşırı derecede öldürücü bir hastalık etkenine dönüşebileceğini belirtti.

Ortaya çıkan yeni grip türlerinin endüstriyel kümes hayvanı üretimine uyum sağladığını savunan Amerikalı virolog Rob Wallace, "Göçmen su kuşlarını suçlamak, artık açıkça savunulabilir bir düşünce değil. Gribin endüstriyel çiftlik hayvanları ve kümes hayvanlarına sızması o kadar kesin bir durum ki, iftlikler artık kendi hastalık rezervuarları olarak hareket ediyor" diye konuştu.

Dünyada, herhangi bir zamanda 20 milyardan fazla tavuk ve yaklaşık 700 milyon domuzun yetiştirildiğini belirten Wallace, yeni grip virüslerinin ve çeşitlerinin ortaya çıkma ve insanlara yayılma şansının yüksek olduğunu aktardı.

'Kümes hayvancılığının hızla yoğunlaşmasıyla bağlantılı'

Öte yandan, Belçika'daki Université Libre de Bruxelles'de epidemiyolog olan Marius Gilbert ve meslektaşları tarafından yapılan yeni bir araştırma, kuş gribinin kümes hayvancılığının hızla yoğunlaşmasıyla nasıl bağlantılı olduğunu gösterdi.

'Bird Flu: A Virus of Our' kitabının yazarı tıp doktoru ve tarihçi Michael Greger, "Kalabalık, kapalı, tamamen doğal olmayan koşullarda kümes hayvanları, sığırlar ve domuzlar yetiştirmek, insan-hayvan ilişkisinin 10 bin yıldaki en büyük değişikliği. Tarihsel olarak en büyük pandemi riski sunan ve kesinlikle Kovid'den daha kötü olma potansiyeline sahip olan yeni kuş gribi virüslerinin salgınlarında benzeri görülmemiş bir patlama görüyoruz" uyarısında bulundu.

Bununla birlikte Greger, tehlikeli kuş gribine yol açanın sadece fabrika çiftçiliği olmadığını, aynı zamanda insanların daha geniş çevrede yaptığı değişiklikler olduğunu ifade ederek, şöyle devam etti:

"Yabani kuşlarda dolaşan virüslerin çoğu düşük tehlikededir ve sadece hafif etkilere neden olur. Fakat zaman zaman, çoğunlukla hayvanların yetiştirildiği koşullarla bağlantılı olarak evrimsel değişimden geçtikleri kümes sistemine girerler. Bu durum, bir virüsün bir çiftlikte mutasyona uğradığı ve ardından göçmen yollarıyla daha fazla yayılabileceği yabani kuş popülasyonuna geri yayıldığı bir kısır döngü oluşturur. İnsanlara her bulaştığında, virüslerin daha tehlikeli veya bulaşıcı hale gelme tehlikesi vardır."