Brezilya liderinin 'Kovid umursamazlığı nedeniyle insanlığa karşı suçlardan yargılanması' için rapor

Brezilya'da senatörlerden oluşan bir panelin çok tartışılan ve iç çekişmeler nedeniyle geciken raporunu inceleyen The New York Times, aşırı sağcı Devlet Başkanı Bolsonaro'nun koronavirüsün ülkeyi kırıp geçirmesine ve yüz binlerce insanı öldürmesine izin verdiği için insanlığa karşı suç işlemekten yargılanmasının tavsiye edildiğini yazdı.

Kovid-19'u da pandemi önlemlerini de ciddiye almayarak ülkesine ağır bedel ödeten liderlerin başında gelen Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro'nun 'pandemiyi kötü yönettiği için insanlığa karşı suç işlemekten yargılanması', 11 senatörden oluşan panelin raporunda tavsiye edildi.

İç çekişmeler nedeniyle gecikmeli olarak bu hafta içinde yayımlanması öncesi basına yansıdığı kadarıyla rapor, aşırı sağcı liderin 'Brezilya'da sürü bağışıklığı sağlamaya ve ekonomiyi canlandırmaya yönelik başarısız girişimleri kapsamında koronavirüsün ülkeyi kırıp geçirmesine ve yüz binlerce insanı öldürmesine izin verdiğini' belirtiyor.

I see there are calls to charge Bolsonaro with crimes against humanity for his mishandling of the pandemic. https://t.co/iMyCRaETBm when is @BorisJohnson going to face similar charges?

— Terry Cafolla🇪🇺 (@terrycafolla) October 20, 2021

'Brezilya'nın koronavirüsten 600 binden fazla can kaybıının yarısına denk gelen 300 binden fazla ölümden Bolsonaro'nın politikalarının sorumlu olduğunu söyleyerek Devlet Başkanı'nın hapse mahkum edilmesini' talep eden 1200 sayfalık rapor, Bolsonaro'nun üç oğlu ve çok sayıda bakanı dahil 69 kişiye karşı suç duyurusunda bulunulmasını da tavsiye ediyor.

Basına göre panelin ilk tavsiyesi, Brezilya'nın Trump'ı lakaplı liderin 'koronavirüsün kırıp geçirdiği Amazon bölgesinde hastanelerin hizmet veremez ve oksijen desteği sağlayamaz hale gelmesiyle yerli nüfusunun ağır can kayıpları vermesi nedeniyle katliam ve soykırımla suçlanması' yönündeydi. Ancak bu haberlerin çıkmasının ertesi günü, bir dizi senatör, suçlamaların 'fazla ileri gittiğine' dair demeçler verdi.

Brazil president to face charge of 'intentional' crimes over Covid response https://t.co/OBclavWmYj

— Intl. Business Times (@IBTimes) October 20, 2021

6 aylık araştırma sırasında çok sayıda tanığın ifadelerini de dinleyen panelin raporu kaleme alan isimlerinden merkezci Senatör Renan Calheiros, kendisinin Devlet Başkanına karşı 'şarlatanlık ve insanlığa karşı suçlar dahil olmak üzere en az dokuz suçlamaya' yer verdiğini açıkladı. Ancak paneldeki bazı iç çekişmelerden sonra 'cinayet ve soykırım' suçlamalarının son dakikada geri çekildiğini belirtti.

Suçlamalar ciddi olsa da, Bolsonaro'nun azil sürecini önlemek için Kongre'de yeterli desteğe sahip olması nedeniyle sembolik düzeyde kalabilir.

Devlet Başkanı'nın atadığı müttefiki Başsavcı Augusto Aras da Bolsonaro'yu herhangi bir suçlamadan koruyabilir.

Senatodaki iktidar grubunun başkanı Fernando Bezerra, raporu "Ceza kesiyor gibi görünecek, ancak hükümet sakin. Başkanın tutumunu eleştirebilirsiniz, ancak onu suçlu çıkaramazsınız" diye değerlendirdi.

Soruşturmanın Devlet Başkanı'na karşı suçlama getirme yetkisi yok, ancak ifşalarının ciddi bir siyasi etkisi olabilir: Başsavcıya, federal sayıştaya gönderilecek rapor, daha önce Bolsonaro aleyhine başvurular yapılan BM'ye bağlı Lahey'deki Uluslararası Ceza Mahkemesi'ne (UCM) kadar gidebilir.

Dolayısıyla rapor, popülaritesi tüm zamanların en düşük seviyesine inen ve gelecek yıl yapılacak genel seçimler öncesi anketlerde solcu eski Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva'nın gerisine düşen aşırı sağcı lider için yeni bir baş ağrısı oluşturuyor.