Rusya’nın COP26 çantasında ne var?

RBTH sitesi, dünyanın en fazla gaz emisyonu yapan dördüncü ülkesi olan Rusya’nın, Glasgow’da devam eden 26. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP26) gezegenin bir iklim faciasına sürüklenmemesi için masaya yatıracakları hakkında bir yazı derledi.

İklim analiz sitesi Carbon Brief uzmanlarının gerçekleştirdiği bir incelemeye göre Rusya, 1850’den beri dünyadaki karbon emisyonlarının yüzde 6.9’u kadarına neden oldu.

ABD merkezli Union of Concerned Scientists verilerine göre ise yılda en fazla karbon emisyonu yapan ülkeler arasında dördüncü sırada. Sanayi öncesi dönemdeki karbon emisyonları da hesaba katıldığında Rusya, ABD ve Çin’den sonra üçüncü sırada yer alıyor.

Günümüzde Rusya, iklim değişikliği gerçekleriyle başa çıkmak için gözlerini açmışken Devlet Başkanı Vladimir Putin Roma’da gerçekleştirilen G20 zirvesinde video konferans yoluyla gerçekleştirdiği konuşmada, ülkesinin gaz emisyonunu G7 ülkelerinden daha hızlı şekilde azalttığını söyledi.

Rusya ayrıca iklimle ilgili hedeflerini gerçekleştirmek için ormanlarına bel bağlamakla birlikte yeterli düzeyde gaz emilimi yapmayı planlıyor.

Rusya konferansta neleri teklif edecek?

Rusya heyetine Başbakan Yardımcısı Aleksey Overçuk başkanlık ediyor. Heyette Ekonomik Kalkınma Bakanı Maksim Reşetnikov, Doğal Kaynaklar ve Ekoloji Bakanı Aleksandr Kozlov’un yanı sıra başka isimler de yer alacak.

Putin etkinliğe video konferans yoluyla katılacak.

WWF Rusya’nın İklim ve Enerji Programı Başkanı Aleksey Kokorin, Glasgow’daki zirvenin Paris Anlaşması gibi finansal bir anlaşma niteliği taşıdığını, zirvede edinilen sonuçlar çerçevesinde düşük gelirli ve hassas durumdaki ülkelere yardım sağlanmasının amaçlandığını söyledi.

Konferansta ayrıca Paris Anlaşması’nın imzalandığı 2015 yılından beri iklimle ilgili neler yapıldığı ve dünyanın bir felaketi önlemeyi başarıp başarmadığı sorularına odaklanacak.

Rusya’da enerji yeterliliğinin artırılması ve emisyonların azaltılması konusuna yönelik bir araştırma projesi olan ANSELM’in Direktörü Maksim Kanişçev’e göre, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres ve iklim aktivisti Greta Thunberg’in bu yönde çok az şeyin yapıldığı ve artık dönülmez bir noktada olduğumuz sözleri zaten bu soruların cevabını veriyor.

Rusya iklim değişikliğiyle mücadele ile ilgili güncellediği stratejisini sunacak. Ancak Rus heyet üyeleri ve bazı iklim ve enerji uzmanlarının açıklamalarına bakılırsa, Rusya’nın gündeminde önde tuttuğu birtakım konular var. Rusya COP26’daki bu fırsatı ‘yeşil’ enerji kaynakları ve enerji girişimlerinin tanıtımını yapmak için kullanacak.

Karnişev’e göre, Rusya nükleer enerji santrali inşaatında lider konumda, bu nedenle düşük karbon salınımlı nükleer enerjinin kabul edilmesi, ülkeye dünyanın dört bir yanında santral inşa etmek için ‘açık çek’ sağlayacak. Bu ayrıca önümüzdeki bir çok yıl için bütçe gelirlerinin artırılması için bir fırsat.
Rusya konferansta ayrıca, ‘karbon sınır vergisi’ adı altında Rusya gibi AB dışında kalan üreticilerden çelik ve beton gibi ürünlerin alımına ek vergiler getirilmesini içeren planlarda, atmosfere karışacak karbondioksitin emilmesinde ülkelerin oynadıkları rolün hesaba katılmasını sağlamak istiyor.

Zira Rusya, topraklarında yer alan geniş ormanlık alanlar sayesinde atmosfere karışacak zararlı karbondioksitin emilmesinde çok önemli rol oynayan bir ülke.

Kozlov, Reuters ajansına Glasgow’da yaptığı açıklamada, heyetin Rusya’daki ormanların karbon emisyon kapasitesinin tam manasıyla dikkate alınmasını sağlamayı amaçladığını söylemişti.

Kanişev, “Bu konuda birçok sorun var. Avrupalılar henüz kendi ormanlarının emilim kapasitesini ve bunu nasıl açıklayacaklarını çözümlemiş değil, ayrıca Rusya ile müzakere edip sınır ötesi karbon düzenlemesi çerçevesinde kendi bütçelerine yapılacak potansiyel ödemeleri azaltmaya hazır değil” dedi.

Rusya’nın zirvedeki bir diğer büyük hedefi de yaptırımların kaldırılması. Kanişev’e göre iklim değişikliğinin durdurulması ile ilgili tartışmalar, Rusya’ya ‘yeşil’ projelerin yaptırımların dışında tutulmasını ve yeşil finans ve teknolojiye erişimi olması gerektiğini savunurken bir koz sağlayabilir.

İnşaat sektörü ve çevreye etkileri

İnşaat sektörü karbon emisyonlarının yüzde 40’ının kaynağı. Rusya’daki enerji kaynaklı karbon emisyonlarının yüzde 21’inin sebebi inşaat sektörü. Bu nedenle çevrenin korunması bakımından binaların nasıl inşa edildiği de öne çıkan konulardan.

21. Yüzyıl Enerji Yeterliği Merkezi’nden (CENEF) araştırmacı Konstantin Borisov’un açıklamasına göre Ocak 2019 itibarıyla Rusya’da 21 milyon 432 bin konut binası bulunuyor, bunların 17 milyon 213 bini 1995’ten önce kullanıma geçirilmişti. Bu yapılarda günümüzdeki enerji tasarrufuyla ilgili kurallara riayet edilmiş değil.

Borisov, “Şu an mevcut olan mevzuatlar öncesinde kullanıma geçirilen yapılar yakıt ve enerji kaynaklarının yüksek miktarda tüketimi ve sera gazı emisyonlarının başlıca nedenleri” dedi.

Uzmanların tahminlerine göre 2018-2050 yılları arasında yapılardan kaynaklanan sera gazı emisyonu 2030 itibarıyla yüzde 24, 2050 itibarıyla da yüzde 33 azaltılabilir.

Rusya’da yapılardaki ve inşaat sektöründeki sera gazı emisyonun azaltılması potansiyelinin böylesine büyük olması iklim değişikliğiyle mücadelede oldukça büyük bir katkı sunabilir. Ancak bu konu konferansta Rusya’nın gündeminde olmayacak gibi görünüyor.

Rusya, dünyanın geri kalanından 2 buçuk kat daha hızlı ısınıyor

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ülkesinin dünyanın geri kalanına kıyasla 2 buçuk kat daha hızlı ısındığını ve Arktik bölgelerindeki ısınma hızının daha fazla olduğunu ifade etmişti.

Rus lidere göre, Rusya son 10 yılda hava sıcaklığı 0.5 santigrat derece arttı. Rusya çölleşme, toprak erozyonu ve donmuş topraklardaki erime gibi birçok tehditle karşı karşıya. Özellikle de ülkenin güneyi ve doğusu bu tehditler karşısında çok hassas durumda.

Rusya Doğal Kaynaklar Bakanlığı, iklim değişikliğinin olası sonuçlarını şöyle sıralıyor:

“Binalar, yollar ve diğer altyapılar sıcaklık ve nem oranındaki bozulmalar nedeniyle daha hızlı zarar görecek. Yağmurların artması, taşkınlar ve çamur sellerini daha olası hale getiriyor. Bu da sellere ve kıyılardaki altyapıların zarar görmesine yol açacak.”

Bununla birlikte Rusya doğal felaketler nedeniyle her yıl GSYİH’inin yüzde 4-6’sını kaybediyor.