Çin tarihine 'Şi damgası' vuran ÇKP karar belgesi, 3. dönem devlet başkanlığının taşlarını döşedi

ÇKP'nin yüz yıllık tarihinde kurucu lider Mao Zedung ve dışa açılmanın mimarı Deng Şioping dönemlerinde iki kez yayımlanan karar belgesinin üçüncüsü Şi Cinping döneminde geldi. Tarihi önemdeki belge, Mao ile aynı hizaya getirdiği Şi'nin hakimiyetini daha da güçlendirdi.

Çin Komünist Partisi (ÇKP) liderleri, önemli bir karara imza atarak Devlet Başkanı Şi Cinping'in icraatlarını parti tarihinin köşe taşı haline getirdi. Çin Ulusal Halk Kongresi (ÇUHK), 2018'de aldığı kararla, devlet başkanına 5 yıllık iki dönem görev süresi sınırlamasını kaldırıp Şi'nin süresiz liderliğinin önünü açmıştı. Böylece ikinci dönem görev süresinin dolacağı 2023'den sonra üçüncü dönem devlet başkanlığının önünde engel kalmayan Şi, son kararla da, Çin tarih kitaplarında geniş yer kaplamayı garantiledi.

En az 2027'ye dek devlet başkanı kalıp kalmaması gelecek sonbahara

Pazartesi toplanan ÇKP 19. Merkez Komitesi 6. Genel Kurulu, Şi'nin en az 2027'ye dek devlet başkanı kalması ve böylece Mao Zedong'dan beri en güçlü Çin lideri konumunu güvence altına almasının beklendiği 2022 sonbaharındaki 20. parti kongresinin yolunu açması açısından önem taşıyor. Bu kapsamda ÇKP tarihinde kurucu lider Mao Zedung ve dışa açılmayla ekonomik reformların mimarı Deng Şioping dönemlerinde (1945 ve 1981'de) iki kez yayımlanan karar belgesinin üçüncüsü Şi Cinping döneminde geldi.

Top Chinese Communist Party members pass historic resolution https://t.co/M2CFLEe3HW

— ST Foreign Desk (@STForeignDesk) November 11, 2021

'Çin ulusunun binlerce yıllık tarihindeki en muhteşem destan'

Merkez Komite Genel Kurulu'nun yaklaşık 400 üyesi tarafından kabul edilen 'partinin yüz yıllık mücadelesindeki büyük başarılar ve tarihi deneyimler' başlıklı karar belgesi, 'parti tarihinin doğru görüşünün desteklenmesi' çağrısı yaparken 'partinin, Çin ulusunun binlerce yıllık tarihindeki en muhteşem destanı yazdığını' dile getirdi.

At this week’s Sixth Plenum, China’s Communist Party approved an historic resolution to elevate the role of Xi Jinping and put him on the same pedestal as Mao Zedong and Deng Xiaoping, via @Reuters. https://t.co/iiEF47OlyS

— China Research Group (@ChinaResearchGp) November 11, 2021

'Şi Cinping yoldaşın etrafında birleşin'

Belgede şu vurgu yapıldı:

"Parti Merkez Komitesi, tüm partiyi, tüm orduyu ve tüm etnik gruplardan halkı, Şi Cinping yoldaşın çekirdeğini oluşturduğu Parti Merkez Komitesi etrafında daha sıkı bir şekilde birleşmeye, Şi Cinping'in Çin özellikleri taşıyan yeni sosyalizm çağını tam olarak uygulamaya çağırır."

Belgede Şi'den 'Yeni Bir Çağ için Çin Karakterli Sosyalizm Üzerine Şi Cinping Düşüncesi'nin gerisindeki ana yenilikçi' diye söz eden ÇKP, daha önce bu ideolojiyi 'partinin ve halkın deneyimlerinin ve kolektif bilgeliğinin ürünü' olarak tanımlıyordu.

China's Leaders Pass Historic Resolution Cementing Xi Jinping's Legacy https://t.co/zwEYjA5vNH pic.twitter.com/8Rg6TO2jly

— NDTV News feed (@ndtvfeed) November 11, 2021

Nasıl yorumlandı?

Analistlere göre bu karar belgesi, 'Şi'nin gelecek yılki kongre öncesinde Çin için vizyonunu sağlamlaştırıp iktidardaki hakimiyetini güçlendirmesine yardımcı olacak'.

'Kişilik kültüne geri dönüş'

Bazı gözlemciler, kararı, 'Deng yönetiminde başlayan ve Jiang Zemin gibi diğer liderler aracılığıyla devam eden onlarca yıllık ademi merkeziyetçilik adımlarının Şi tarafından tersine çevrilmesi girişimi' olarak değerlendirirken, bunun 'Çin'in kişilik kültüne geri dönebileceğinin işareti' olduğuna dikkat çekti.

İçerde yolsuzlukla mücadeleyi genişleten, 'ortak refah' kavramını öne çıkaran Sincan, Tibet ve Hong Kong bölgelerinde 'ayrılıkçılıkla' mücadeleyi tırmandıran Şi döneminde dış ilişkilere giderek daha iddialı bir yaklaşımla damgasını vurdu.

China passes resolution clearing way for Xi Jinping to rule until at least 2027 https://t.co/tW6UnUn5lM

— The Washington Post (@washingtonpost) November 11, 2021

Şinhua: Tarihin gidişatını belirleyen ana figür

Batılılara göre eleştirileri bastıran, rakipleri ezen ve okul öğrencilerine 'Şi Cinping Düşüncesi' olarak adlandırılan kendi siyaset teorisini öğrettiren bir liderlik kültü yaratan Şi'den resmi haber ajansı Şinhua bu hafta "tarihin gidişatını belirleyen ana figür olduğuna şüphe yok" diye söz etti.

ÇKP karar belgesi, uluslararası diplomasi trafiğinin yoğunlaştığı döneme denk geldi.

Biden'la sanal zirve: 'Pekin Olimpiyatı'na davet'

Çin-ABD gerilimi Güney Çin Denizi ve Tayvan üzerinden tırmanıştayken, iki ülke sürpriz şekilde BM'nin Glasgow'daki iklim zirvesinde iklim mutabakatı açıkladı. Şi ile ABD Başkanı Joe Biden'ın yakın gelecekte video konferans yapacaklarının duyurulmasının ardından CNBC, Çin liderinin zirvede Biden'ı şubatta düzenlenecek Pekin Kış Olimpiyat Oyunları'na davet edeceği haberini geçti. Reuters, Washington'daki kaynaklara dayanarak, iki lider arasındaki sanal zirvenin pazartesi günü gerçekleşmesinin beklendiğini duyurdu.

'Soğuk Savaş cepheleşmesine geri dönülmesin' uyarısı

Bununla birlikte Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) zirvesindeki konuşmasında 'Asya-Pasifik bölgesinde Soğuk Savaş döneminden kalma bölünmelere geri dönülmemesi' uyarısında bulunan Şi, "Jeopolitik zeminde ideolojik çizgiler çizme veya küçük gruplar oluşturma girişimleri başarısızlığa mahkûmdur" dedi.