Zorava'da HES projesine tepki: Yaşam alanlarımız yok olacak, şehirlere göç etmek zorunda kalırız

Siirt’te Zorava Çayı üzerine kurulmak istenen ikinci HES’e tepki gösteren köylüler, “İkinci bir HES’in yapılmasının nedeni nedir? Burada yaşayan köylülerin şehirlere göç etmesini mi istiyorlar? Tek geçim kaynağımız tarım ve hayvancılıktır, onu da yok etmeye çalışıyorlar” dedi.

Siirt’in doğa güzelliklerinden biri olan ve birçok köyün su kaynağı olan Zorava Çayı, Hidroelektrik Santraller’in (HES) tehdidi altında.

2015 yılında Siirt’in Eruh İlçesine bağlı Kuşdalı (Şavura) Köyü’nden geçen Zorava Çayı üzerinde 2015 yılında kurulan bir HES’in ardından bu kez ikinci bir HES projesi gündemde.

2015 yılında köylülerin tepkilerine rağmen çayın bir kolu üzerinde yapılan HES, doğada tahribatlara neden oldu.

Çayın kalan diğer koluna da HES’in yapılması durumunda tahribatın büyüyeceğini söyleyen köylüler, yaşam alanları tükeneceği için köyleri boşaltmak zorunda kalacaklarını söylüyor.

Mahkeme önce ‘ekolojik dengeyi bozar’ dedi, ardından köylülerin aleyhine karar verdi

Yapılacak ikinci HES’ten 15’e yakın köyün etkileneceği belirtiliyor. Köylüler, ‘Zorava’ya Dokunma Platformu’ ile HES’e karşı mücadele ediyor.

© Sputnik / Sertaç Kayar

İkinci HES projesi, 2019 yılında Mergi Regülatörü ve Hidroelektrik Enerji Üretim Tesisi için Su Kullanım Hakkı Anlaşması’ kapsamında imzalandı. ÇED raporu usule uygun olmadığını söyleyen köylüler, konuyu yargıya taşıdı. İdare Mahkemesi, yapılacak olan HES’in ekolojik dengeyi bozabilecek ve telafisi imkansız zararlara yol açabileceğini belirterek iki kere yürütmeyi durdurma kararı verdi. İtirazların ardından mahkeme bu kez davayı köylülerin aleyhine sonuçlandırdı.

Danıştay ÇED raporuna onay vermeyince İl Genel Meclisi imar planında değişikliğe gitti

Köylülerin başvurduğu Danıştay, kararı köylüler lehine bozdu. Danıştay, ÇED Raporu’nda hata olduğunu ve bu nedenle yeni bir bilirkişi incelemesi yapılmasını kararı verilmesini istedi.

Danıştay kararının ardından mahkeme, ÇED raporunun iptal edilmesi yönünde karar verdi. Ancak Siirt İl Genel Meclisi, HES’in yapılması için bu kez imar planında değişikliğe gitti.

Karara yapılacak itirazlar, Siirt İl Genel Meclisi’nce değerlendirilecek. İtirazlar reddedilirse meclis kararı, Siirt Valisi’nin onayına sunulacak.

‘Köylülerin şehirlere göç etmesini mi istiyorlar?’

Daha önce şehirlere göç eden köylüler, birkaç yıl önce köylerine dönerek tarım ve hayvancılıkla uğraşıyor. Her geçen yıl köylerdeki nüfus artıyor ve ekili alanlar çoğalıyor.

© Sputnik / Sertaç Kayar

Sputnik’e konuşan köylüler, tekrar köylerinden göç etmek istemediklerini söyledi.

Kuşdalı Köyü’nden Veysi Polat, "Yapılmak istenen ikinci HES burada yaşayan insanları üzerinde büyük bir etki yaratacak. Yaşam alanlarımız yok olacak. Burada hayvanlarımız, tarlalarımız var. Burası bizim yaşam alanımızdır. HES yapılırsa köylüler ciddi sıkıntılar yaşarlar. Köyden şehirlere göç etmek zorunda kalırız. Biz burada tarım ve hayvancılık yapıyoruz, şehirlerde yapacağımız hiçbir iş yok. Zaten bir HES yapmışlar, ikinci bir HES’in yapılmasının nedeni nedir? Burada yaşayan köylülerin şehirlere göç etmesini mi istiyorlar? Tek geçim kaynağımız tarım ve hayvancılıktır, onu da yok etmeye çalışıyorlar. Bu nedenle biz bu HES’e sonuna kadar karşıyız ve karşı olacağız. Zorava çok güzel bir doğal alandır, onu yok etmek istiyorlar. Biz buna izin vermeyeceğiz” dedi.

‘Şehirlere gidemeyiz, çocuklarımız aç kalır’

“Bu topraklar babalarımızın, dedelerimiz topraklarıdır” diyen Sabriye Kurt da HES’e karşı. Kurt “Burada baraj yağacağız diyorlar, biz burada baraj yapılmasını istemiyoruz. Toprağımızdır, çalışmışız, emek vermişiz, toprağımızı bırakmak istemiyoruz. Su giderse toprağımız da gider. Şehirlere gidemeyiz, ne yağacağız şehirlerde? Bir işimiz yok, çocuklarımız aç kalır. Mecbur topraklarımızda kalmamız gerekir. Bu su giderse bizim toprağımız da gider” şeklinde konuştu.

‘Topraklar, ağaçlar ve tüm canlılar bu suyla yaşıyor’

50 yıldır bu topraklarda yaşadıklarını ve bu toprakların dedelerinden miras kaldığını söyleyen Mehmet Şükrü Kurt da “Babam, dedem hepsi burada yaşadı. Bu topraklar onlardan bize kaldı ve biz de burada yaşamaya devam ettik. İlk HES yapıldığında burada değildik, olanlar da böyle bir tahribatın olacağını bilmiyordu. Bilseydik eğer izin vermezdik. Şimdi ikinci bir HES yapmaya niyetleri var ama biz istemiyoruz. Biz su için buradayız, su kesilirse topraklarımız elimizden gider. Bu topraklar, ağaçlar ve tüm canlılar bu suyla yaşıyor” dedi.

‘Burada bir doğa katliamı yapılmak isteniyor’

Köylülerden Reşit Batur “Burada bir doğa katliamı yapılmak isteniyor” diyor ve ekliyor:

“Bütün bu eşsiz doğa yok olacak ve insanlar bundan etkilenecek, emekleri yok olacak. Bu nedenle kesinlikle köylüler ve duyarlı insanlar olarak buna izin vermeyeceğiz. Sivil toplum kuruluşlarıyla görüşmeler, hukuki yollar her türlü mücadelemizi sürdürerek buna izin vermeyeceğiz. Su yok olmayacak, su taşınacak diyorlar. Şuan suyun kirlilik oranı yüzde 1-2 ama bu HES yapılırsa suyun kirlilik oranı artacak ve su zehirlenecek. Köylüler, bu topraklar bu sudan bir fayda görmeyecek. Bu yaşam alanımızın yok olacağız anlamına gelir, bu nedenle ikinci bir HES’i istemiyoruz.”

‘ÇED raporu olmadan darmadağın ettiler’

Zorava’ya Dokunma Platformu Sözcüsü Mustafa Kurt, ilk HES yapıldığında köylülerin şehirde olduğunu ve köye döndükten sonra yaşanan tahribatı gördüğünü belirterek, tüm köylülerin ikinci HES’e karşı olduğunu söyledi.

Kurt “Köy halkının şehir merkezinde olmasını fırsat bilip buraya HES yaptılar, doğasını katlettiler tarihimiz, manevi değerlerimizi hiçe sayıp yok ettiler. Köy halkı köylere döndüğü zaman yapılan HES’in yarattığı büyük tahribatlara tanık oldu. ÇED raporu olmadan darma dağın ettiler burayı. Bu gözü dönmüş doğa katliamcıları buraya ikinci HES barajı yapmak istemekteler. Yapılacak ikinci HES tam bir doğa ve ekonomik felaket olacaktır” şeklinde konuştu.

‘Sadece köy halkının değil, bütün Siirt halkının sorunudur’

Yapılacak ikinci HES’ten 15’e yakın köyün etkileneceğini ifade eden Kurt şunları söyledi:

“Burada Siirt’in mülki amirlerine sesleniyorum. Lütfen buralara gelin ve kendi gözlerinizle görün, bu insanların dertlerini dinleyin ondan sonra vicdani kararınızı verin. Burada Siirt halkına da sesleniyorum yaz aylarında Zorava çayına piknik ve dinlenmek için ailece geldiğiniz su kenarı ve mükemmel doğa görselliği olan temiz havası nefes aldığınız Zorava çayını bulamaya bilirsiniz. Bu sorun sadece köy halkının değil bütün Siirt halkının sorunudur. Değerlerimize sahip çıkalım ve Zorava’nın bizlere temiz bir hava, rahat bir nefes mükemmel bir doğa sunduğunu unutmayalım.”