Marketlerde şeker ve yağ satışına kota

Marketlerdeki şeker krizinden sonra şimdi de şeker ve yağ satışları sınırlandırılmaya başlandı. Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Galip Aykaç, elindeki arzı kısıtlı olan perakendecinin, tüm tüketicilere ulaşmak için kısıtlı satış yöntemini kullandığını söyledi. Aykaç, "Görünen o ki, şekerden sonra ayçiçek yağını konuşacağız" dedi.

Sözcü gazetesinden Gamze Bal ve Serkan Üstün'ün haberine göre, marketlerdeki şeker krizi büyüyerek ayçiçek yağına da sıçradı. Geçen haftalarda market raflarında geçici süre şeker bulunamamasının ardından şimdi de şeker ve yağ satışlarında sınırlamaya gidildi.

Bazı yaygın marketlerde yağ satışları 1 litre ile sınırlandırılmış durumda. Vatandaş bir ucuzluk marketinde istediği marka ayçiçek yağını uzun süredir bulamamaktan yakınırken, başka tüketiciler ise kesme şeker satışlarının da 1-2 kutuyla sınırlandırıldığını söylüyor. Market yöneticileri arz kısıtının sürdüğünü aktardı.

Bu sorunların yaşandığını doğrulayan Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Başkanı Galip Aykaç ise, yaptığı değerlendirmede, elindeki şeker ve yağ arzı kısıtlı olan perakendecinin, tüm tüketicilere ulaşmak için kısıtlı satış yöntemini kullandığını söyledi.

Aykaç, “Görünen o ki, şekerden sonra ayçiçeği yağını da önümüzdeki günlerde konuşmaya devam edeceğiz” dedi.

Geçen haftalarda patlak veren şeker krizi, Türk Şeker’in şeker arzını kısmasıyla başlamıştı. Bu da, şeker piyasasında oluşan ikili fiyattan kaynaklanmıştı. Yani özel fabrikaların maliyetlerindeki artışı gerekçe göstererek şekere yüzde 40 zam yapmasına rağmen Türk Şeker’in zam yapmaması, Türk Şeker’in arzı kısmasına yol açmıştı. Marketler de fabrikalardan yeterli miktarda şeker alamadıkları için raflarda geçici bir süre şeker bulunamadığını söylemişti.

Bu durumun ‘şeker krizi’ yaratmasının ardından, bu hafta başında Türk Şeker de şekere yüzde 25 zam yaptı. Ancak GPD Başkanı Galip Aykaç’ın aktardığına göre, ihtiyaç kadar arz henüz gerçekleşmemiş durumda. Bu da perakende şeker satışlarının sınırlı miktarlarda satılmasına yol açtı.

“Türk Şeker hafta başında yüzde 25 zam yaptı ama henüz ihtiyaç kadar arzı gerçekleştiremedi” diyen Aykaç, “Özel şeker fabrikaları da Türk Şeker fiyatına satış yapmıyor. Bu da zorunlu arz açığına yol açıyor. Bazı perakendeciler de doğal olarak tüm tüketicilere ulaşabilmek için kısıtlı satış yöntemini uygulayabiliyorlar” diye konuştu.

Tarım kredi 1 litre ile sınırladı

Öte yandan, şekerin ardından ayçiçek yağı satışları da 1 litre ile sınırlandırılmaya başlandı.

Tarım Kredi marketlerinde gözlemlediğimiz bu uygulamada, yağ raflarına asılmış duyuruda şu yazıyor: “Değerli müşterimiz, tüm yağ çeşitlerimiz 1 adet ile sınırlıdır. Anlayışınız için teşekkür ederiz.”

Konu ile ilgili bilgi veren Tarım Kredi Kooperatifi mazağa yetkilileri, mağazalarında satılan yağ fiyatlarının piyasanın genelinden daha ucuz olduğunu ileri sürdü.

Yetkililer, fiyatlar nedeniyle insanların stok yapma yoluna gittiğini ve daha fazla müşteriye ürünü ulaştırabilmek için satış kotası koyduklarını belirtti. Aynı uygulamanın şeker satışında da geçerli olduğunu belirten yetkililer, şu anda piyasada şeker bulunamadığını ve daha fazla müşteriye şeker ulaştırabilmek için şeker satışına kısıtlama getirdiğini belirtti.

Tarım Kredi marketlerinde satılan litrelik ayçiçek yağı fiyatları ile ilgili kasım ayı başında Birleşik Kamu-İş Sendikası’ndan yapılan bir açıklamada da şöyle denilmişti:

“5 litrelik ayçiçek yağı fiyatı 100 TL’nin üzerine çıkarken, Tarım Kredi Kooperatiflerinde 5 litrelik yağ fiyatı 84.90 TL'ye satılmakta ancak 1 adetle sınırlanmıştır.”

GPD Başkanı Galip Aykaç, perakende yağ satışlarındaki sınırlamanın nedeninin de tıpkı şekerde olduğu gibi yağ sanayicilerinin de arzı kısma yoluna gittiklerini, perakendecinin de müşterilerinin hepsine ürün sunabilmek için elindekini sınırlı satma yoluna gittiğini aktardı.

Türkiye’nin ayçiçeği ihtiyacının yaklaşık yüzde 45’ini ithal ettiğini ve dünyada artan emtia fiyatlarının maliyetleri artırdığını belirten Aykaç, şöyle devam etti:

“İlave olarak kur yükselince içerideki çekirdek ve ham yağ üreticileri arzı temkinli yapmak istiyorlar zira fiyatlar yükselmeye devam ediyor ve nerede duracağı belli değil. Enflasyon, sermayeyi yiyen bir şey. Fiyatlar arttıkça aynı miktar mal için ilave sermaye ihtiyacı doğuyor. Fiyatların arttığı dönemde satışı kısmak, sermaye ihtiyacını o ölçüde azaltır. Tahminim, çekirdeği elinde tutanların bir kısmı üretici, onlar kar etme peşinde ve bunlar azınlıkta. Elinde çekirdeği tutanların büyük kısmı da tüccar, onlar da piyasayı izleyip yüksek fiyata satmak istiyorlar. Bir kısmı da yağ sanayicileri. Onlar da ilave sermaye ihtiyacını azaltmak için arzı dikkatli yapmaya çalışıyorlar. Bazı perakendeciler ise müşterilerinin hepsine ürün sunabilmek için kısıtlı satış yapmak zorunda kalabiliyorlar. Görünen o ki ayçiçeği yağını önümüzdeki günlerde de konuşmaya devam edeceğiz.”